اولین مناظرۀ دو نامزد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا در شرایطی برگزار شد که جو بایدن و دونالد ترامپ بارها بر سر موضوعات کلیدی از جمله سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران، با نقض اظهارات رقیب، یکدیگر را به چالش کشیدند.
شامگاه ۲۷ ژوئن (بامداد هشتم تیر)، نامزد ۸۲ سالۀ دموکرات‌ها و نامزد ۷۹ سالۀ جمهوری‌خواهان دوباره در کوران رقابت ریاست‌جمهوری روبه‌روی هم قرار گرفتند. این‌بار نیز دو نامزد در ابتدای مناظره با یکدیگر دست ندادند، درست مانند چهار سال قبل؛ با این تفاوت که در آن زمان به‌دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، محدودیت‌ها بهداشتی برقرار بود اما این‌بار دو نامزد به خواست خود حاضر به دست دادن نشدند.
این رویارویی بلافاصله به موجی از اما و اگرها در مورد توانایی جو بایدن برای ادارۀ کشور برای یک دورۀ چهار سالۀ دیگر دامن زده؛ در مقابل، برخی اظهارات بی‌اساس ترامپ هم در طول مناظره بسیاری را به واکنش واداشته است.
پنج نکتۀ مهمی که دربارۀ اولین مناظرۀ بایدن و ترامپ باید بدانید، در ادامه آمده است:
۱- نام «ایران» در میان جدل‌ها
در جریان مناظرۀ پنج‌شنبه شب، در مجموع نام ایران شش بار به صورت مستقیم به میان آمد؛ ضمن این‌که چند بار دیگر هم به مسائلی مرتبط با ایران در حوزۀ سیاست خارجی آمریکا اشاره شد.
اولین بار، دونالد ترامپ در انتقاد از سیاست‌های دولت بایدن مدعی شد که اگر خودش رئيس جمهور بود، هرگز ولادیمیر پوتین به اوکراین حمله نمی‌کرد، چنان که حماس فرصت نمی‌یافت در ۱۵ مهرماه گذشته به جنوب اسرائیل حمله کند. گروه افراطی حماس از سوی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، سازمانی تروریستی شناخته می‌شود.
آمریکایی‌ها شامگاه پنج‌شنبه ۲۷ ژوئن شاهد اولین مناظرۀ دو رقیب قدیمی ریاست‌جمهوری بودند
رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تصریح کرد: « پوتین در دوران من هرگز به اوکراین حمله نمی‌کرد، هرگز. همان‌طور که حماس، صد سال سیاه امکان نداشت به اسرائيل حمله کند. می‌دانید چرا؟ چون ایران در دوران من ورشکسته بود. من اجازه نمی‌دادم هیچ کس با آن‌ها معامله کند. پول‌شان تمام شد. ورشکسته بودند. پولی برای حماس نداشتند، پول برای هیچ کاری نداشتند. پول برای اقدام تروریستی نداشتند».
بایدن اما در واکنش به این انتقاد ترامپ پاسخ داد: «هرگز در عمرم این‌قدر یاوه نشنیده‌ام». رئيس جمهور آمریکا همچنین با اشاره به حملۀ موشکی ایران به پایگاه نظامی عین الاسد در عراق که در زمان ریاست جمهوری ترامپ رخ داد، افزود: «ایران به نیروهای آمریکایی حمله کرد [...] و در آن حمله، شماری از نیروهای ما دچار آسیب مغزی شدند و ترامپ هیچ کاری در این مورد انجام نداد و گفت سربازان ما فقط سردرد دارند.»
سپاه پاسداران در ۱۸ دی‌ماه ۹۸ و پس از کشته شدن قاسم سلیمانی در نزدیکی فرودگاه بغداد، به پایگاه عین‌الاسد عراق که محل استقرار نیروهای آمریکایی است، حملۀ موشکی کرد. در آن حمله تلفاتی به نیروهای آمریکایی وارد نشد.
در مناظرۀ پنج‌شنبه شب، یک‌بار هم نام سلیمانی در کنار نام ابوبکر بغدادی، رهبر کشته‌شدۀ داعش، به میان آمد؛ جایی که ترامپ کشتن فرمانده پیشین نیروی قدس را یکی از دستاوردهای بزرگ دولت خود در حوزۀ مبارزه با تروریسم دانست: «ما البغدادی و سلیمانی را کشتیم، دو تروریست بزرگ - بزرگ‌ترین تروریست‌ها در کل دنیا و این تأثیر بسیار زیادی بر همه چیز، نه فقط بر مرزها که بر همه چیز داشت.»
بیشتر در این باره: جزئیات طرح و عملیات کشتن قاسم سلیمانی به‌روایت فرمانده سنتکامترامپ در بخش پایانی صحبت‌های خود در این مناظره بار دیگر به ایران اشاره و تأکید کرد که جمهوری اسلامی در دوران ریاست جمهوری او ورشکسته بوده و حتی چین هم حاضر نبوده با تهران، در حوزۀ اقتصادی همکاری کند.
رئيس جمهور پیشین آمریکا تأکید کرد سیاست‌های او سبب شده بود که ایران در آن دوران، پولی برای حمایت از حماس، حزب‌الله لبنان و دیگر گروه‌های تروریستی نداشته باشد.
۲- حواس‌پرتی‌های مکرر بایدن
از دیگر مسائل مورد توجه در این مناظره، حواس‌پرتی‌های بایدن بود. رئيس جمهور آمریکا که از ابتدای مناظره صدای کم‌رمقی داشت، در طول صحبت‌های ترامپ بارها با چهره‌ای مات و مبهوت به رقیب خود و یا نگاهی خیره به دوربین‌های تلویزیونی ظاهر شد.
رئیس‌جمهور ۸۲ سالۀ آمریکا چند مرتبه هم در اظهارات خود اشتباه‌های کلامی داشت؛ در یک مورد، وقتی دربارۀ سیاست‌های خود برای مبارزه با کووید ۱۹ صحبت می‌کرد، بارها کلمات را اشتباه ادا و سعی کرد گفته‌های خود را اصلاح کند. او در نهایت، صحبت‌هایش را به شکلی نامفهوم و آشفته با این جمله به پایان برد که بیمۀ تأمین اجتماعی آمریکا «مدیکر» (Medicare) را «شکست می‌دهیم».
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، حین خروج از صحنۀ استودیوی سی‌ان‌ان در وقفۀ بین مناظره با ترامپ
بایدن در بخش دیگری از این مناظره، هنگام سخن گفتن دربارۀ سیاست‌های مهاجرتی آمریکا، باز هم جملات نه چندان واضحی به زبان آورد که واکنش ترامپ را به دنبال داشت.
رئيس جمهور پیشین آمریکا در پاسخ به اظهارات نامفهوم بایدن گفت: «من اصلاً متوجه نشدم او در بخش پایانی صحبت‌هایش چه گفت و فکر نمی‌کنم خودش هم متوجه شده باشد.»
بایدن در بخش پایانی مناظره که مربوط به جمع‌بندی اظهارات دو رقیب بود نیز چندین بار در به پایان رساندن جملات خود ناکام بود.
۳- اظهارات بی‌اساس ترامپ
از دیگر نکات قابل توجه این مناظره، اظهارنظرهای بی‌اساسی بود که رئیس‌جمهور پیشین آمریکا بارها به زبان آورد.
برای نمونه، او دربارۀ برقراری رابطه با بازیگر فیلم‌های پورن مدعی شد که چنین چیزی صحت ندارد و او با چنین فردی رابطه نداشته؛ این در حالی‌است که دادگاه نیویورک در خرداد امسال، دونالد ترامپ را در آن پرونده به اتهام پرداخت حق‌السکوت به استورمی دنیلز محکوم شناخته بود.
اما اظهارات گمراه‌کنندۀ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در مناظرۀ شامگاه پنج‌شنبه محدود به همین مورد نشد؛ ترامپ در ارائه آمار مربوط به جمعیت مهاجران و نرخ جرم و جنایاتی که آن‌ها مرتکب می‌شوند، ارقام مربوط به مالیات و رشد اقتصادی و مسئله بحث‌برانگیز سقط جنین نیز سخنانی بی‌پایه را به زبان آورد.
بیشتر در این باره: آیا محکومیت ترامپ در دادگاه مانع رئیس‌جمهور شدن او می‌شود؟سی‌ان‌ان و شمار دیگری از رسانه‌های بین‌المللی مانند گاردین پس از پایان مناظرۀ نخست، اظهارات دو رقیب را راستی‌آزمایی کرده‌اند. نتیجه‌گیری‌ها حاکی است که ترامپ تقریباً در تمام پاسخ‌های خود ادعاهایی کذب را مطرح کرده است.
۴- چه کسی پیروز مناظره بود؟
شبکۀ سی‌ان‌ان بلافاصله پس از پایان این مناظره از بینندگان و مخاطبان خود خواست، پیروز این رویارویی ۹۰ دقیقه‌ای دو نامزد را تعیین کنند؛ نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد، ترامپ با اختلافی چشمگیر توانسته است رقیب خود را شکست دهد.
بر اساس این نظرسنجی ۶۷ درصد گفته‌اند ترامپ موفق‌تر عمل کرد، اما تنها ۳۳ درصد از مخاطبان، بایدن را پیروز مناظرۀ اول دانستند. این در حالی است که پیش از برگزاری این مناظره، نظرسنجی از مخاطبان نشان می‌داد ۵۵ درصد انتظار دارند که ترامپ عملکرد بهتری در رویارویی با بایدن داشته باشد و ۴۵ درصد از مخاطبان به عملکرد بایدن خوش‌بین بودند.
در میان مخاطبان سی‌ان‌ان، اکثریت ۵۷ درصدی گفته‌اند که «ابداً اعتمادی به توانایی بایدن برای رهبری کشور» ندارند. در مقابل، ۴۴ درصد از مخاطبانی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند بی‌اعتمادی خود به ترامپ را ابراز کردند.
این رقم نسبت به آماری که پیش از مناظره به دست آمده بود، تفاوت چندانی نکرده است. در نظرسنجی قبلی، ۵۵ درصد رأی‌دهندگان گفته بودند که به بایدن باور ندارند و ۴۷ درصد نیز نسبت به ترامپ بی‌اعتماد هستند.
هیچ‌یک از دو نامزد در مورد این شاخص با اقبال روبه‌رو نبوده‌اند. با این حال، ۳۶ درصد از بینندگان مناظره اکنون می‌گویند که به توانایی ترامپ برای ادارۀ کشورشان اعتماد دارند؛ این عدد برای بایدن تنها ۱۴ درصد است.
۵- زمزمه‌ها برای جایگزینی بایدن
عملکرد بایدن در مناظره به حدی تردیدآمیز بوده که حتی بسیاری در میان دموکرات‌ها خواستار کناره‌گیری رئيس‌جمهور از کمپین انتخاباتی و تعیین یک نامزد دیگر به جای او شده‌اند.
بن رودز، از کارکنان کاخ سفید در دولت باراک اوباما در حساب ایکس خود نوشت: «این‌که به مردم بگوییم آن‌چه را که در مناظره دیده‌اند، ندیده‌اند؛ راه پاسخ دادن به موضوع نیست.»
روزنامۀ واشینگتن پست نیز در مقاله‌ای با عنوان «دموکرات‌ها وحشت‌زده از عملکرد جو بایدن در مناظره» نوشته است که با آن‌چه رئيس جمهور آمریکا در مقابل ترامپ از خود نشان داد، حالا تردیدها نسبت به آیندۀ او بیشتر شده است.
سی‌ان‌ان هم در چند گزارش و تحلیل مجزا، عملکرد بایدن را ضعیف توصیف کرده و می‌گوید که با این نمایش او در مناظرۀ نخست، زنگ خطر در جبهۀ دموکرات‌ها به صدا در آمده است.
نیویورک تایمز هم در مقاله‌ای تحلیلی نوشته است که تقریباً همه در میان دموکرات‌ها هم‌نظر هستند که عملکرد بایدن در این مناظره «فاجعه» بوده است.
این مقاله می‌افزاید، هرچند به باور برخی، باراک اوباما رئيس جمهور اسبق و یا چاک شومر رهبر دموکرات‌ها در مجلس سنا قادرند بایدن را به کناره‌گیری متقاعد کنند، اما به نظر می‌رسد تنها جیل بایدن، همسر او، اعضای خانوادّ بایدن و همچنین مشاوران نزدیک و قدیمی او می‌توانند آقای رئيس جمهور را به گرفتن چنین تصمیمی راضی کنند.
اگرچه هنوز مشخص نیست بایدن در نهایت کنار خواهد رفت یا نه، اما برجسته‌ترین گزینه برای جانشینی، معاون او یعنی کامالا هریس است؛ فردی که بعد از مناظره در گفت‌وگویی پذیرفت که مناظره قدری کند شروع شد اما در ادامه با قدرت تمام شد.
هریس البته تأکید کرد که ترامپ در طول این مناظره بارها دروغ گفته است و بایدن در این چهار سال ثابت کرده تا چه اندازه برای کشورش می‌جنگد.
بیشتر در این باره: همۀ آن‌چه باید درباره نخستین مناظرۀ انتخاباتی آمریکا بدانیم