حسین پنداروند، دبیر انجمن طلا و جواهر، با اشاره به شکل‌گیری بازاری جدید برای دلالان ارز در ایران، معتقد است که «اکنون طلا جایگزین ارز شده است و هر عددی که قرار بود ارز از ایران خارج شود، به شکل طلا خارج می‌شود.»
حسین پنداروند که روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت با خبرگزاری ایسنا سخن می‌گفت، همزمانی «رکود در بازار تولید طلا و در عین حال رونق در بازار طلای آب‌شده» را دلیلی بر ادعای خروج طلا از ایران عنوان کرده است.
به گفته این فعال بازار طلا در ایران، بعد از تک‌نرخی شدن ارز یک بازار موازی شکل گرفته که از آن غفلت شده و بازار طلا رها شده است.
اما محمد کشتی‌آرای، عضو هیأت مدیره اتحادیه طلا و جواهر، درگفت‌و‌گو با روزنامه ایران چاپ تهران، با قاطعیت اعلام کرده است که خروج حجم قابل توجهی طلا از ایران به بیرون از کشور اتفاق نیفتاده است.
به گفته کشتی‌آرای، اخبار مربوط به خروج قاچاقی طلا از ایران را ناشی از «داغ بودن بازار شایعات و اخبار غیررسمی» توصیف کرد.
بانک مرکزی ایران روز گذشته با انتشار بخشنامه‌ای میزان خروج ارز همراه مسافر را نیز کاهش داد و بر اساس تصمیم جدید بانک مرکزی هر مسافر خروجی از مرزهای هوایی فقط می تواند معادل ۵ هزار یورو با خود به همراه داشته باشد.
دولت و بانک مرکزی ایران از روز بیستم فروردین ماه و با اعلام اسحاق جهانگیری، معاون رئیس‌جمهوری ایران، سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را اجرا کرده است.
با اعلام معاون اول رئیس‌جمهوری هر دلار آمریکا ۴۲۰۰ تومان قیمت خورد و در پی آن بازار آزاد ارز با محدودیت‌هایی همراه شد که از قصد دولت برای کنترل خرید و فروش‌ها در این بازار و اعمال محدودیت بر خروج ارز و سفته‌بازی در بازار ارز خبر می‌داد.
بازار سکه و طلا نیز در این میان از گزند نوسانات شدید در امان نماند و آن‌گونه که برخی از فعالان این بازار می‌گویند، دلالان، طلا را جایگزین ارز برای خروج سرمایه‌ها از ایران کرده‌اند.
حسین پنداروند، دبیر انجمن طلا و جواهر در گفت‌وگوی دیگری که با خبرگزاری فارس انجام داده جزئیات بیشتری از خروج طلا ارائه کرده‌است. این فعال بازار طلا و جواهر، با اشاره به گزارشی از شورای جهانی طلا، گفت: «در زمستان پارسال، ایرانیان بیش از ۹ تن طلا خریداری کرده‌اند.»
او بر اساس اطلاعات این گزارش می‌پرسد اگر مردم این حجم طلا را خریده‌اند، چرا در بازار رونقی مشاهده نمی‌شود؟ و در نهایت نتیجه گرفته است که این حجم طلا از سوی مردم خریداری نشده است.
این فعال بازار طلا تاکید کرده است که مردم عادی، طلای آب‌شده خریداری نمی‌کنند و حدس زده است که «جریان قاچاق طلا از ایران، شکل گرفته است.»
اما این نظریه حسین پنداروند مخالفانی دارد، ابراهیم محمد ولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در گفتوگو با ایسنا، تاکید کرده است که اطلاع و آمار دقیقی از حجم طلایی که از ایران خارج می‌شود ندارد، اما در عین حال احتمال داده است که در نوسانات فعلی بازار، خارج شدن طلا اتفاق بیفتد.»
به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، ممکن است کسانی که طلا از کشور خارج می‌کنند، اصلا از صنف طلا و جواهر نباشند.
عبادالله محمد ولی، از اعضای انجمن طلا و جواهر نیز مخالف نظریه خروج طلا از ایران است و در گفتوگو با روزنامه ایران، تاکید کرده است که «خروج طلا از ایران صرفه اقتصادی ندارد.»
به گفته این عضو انجمن طلا و جواهر، خروج قاچاق طلا، زمانی اتفاق می‌افتد که فاصله قیمتی زیادی میان داخل و خارج ایجاد شود که به‌دلیل بالا بودن نرخ‌ها در بازار ایران این موضوع صرفه اقتصادی ندارد.
محمد کشتی‌آرای، رئیس اسبق اتحادیه طلا و جواهر نیز تایید می‌کند که قیمت‌ها در ایران طی ماه‌های گذشته بالاتر از سایر کشورها بوده است و به همین دلیل خروج طلا را فاقد صرفه اقتصادی می‌داند.
در روزهای گذشته گزارشی از عملکرد بانک مرکزی در طرح پیش‌فروش سکه منتشر شده است که نشان می‌دهد، بانک مرکزی در اجرای این طرح هفت میلیون و ۶۵۰ هزار قطعه سکه به ارزش ۱۰ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان سکه پیش‌فروش کرده است.
براساس گفته‌های کشتی‌آرای، طبق برآوردها تا حدود ۲۰۰ تن طلا در خانه‌ها و در دست مردم وجود دارد که با تحویل سکه‌های پیش‌فروش‌شده این رقم افزایش خواهد یافت.
در شرایط بالاگرفتن تنش‌ها و تشدید نگرانی‌ها از آینده، تمایل برای خرید طلا و ارزهای دیگر کشورها با هدف حفظ سرمایه و قدرت خرید در آینده، افزایش می‌یابد.
از زمان اعلام سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز از سوی دولت که با توقف خرید و فروش ارز در بازار آزاد و بگیر و ببندهای امنیتی در بازار ارز همراه بود، بازار طلا و سکه نیز با نوسانات شدیدی همراه شده است.