سرانجام پس از نزدیک به ۴ ماه تعطیلی، سینماها در ایران که به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده بودند با دستور حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، از اوایل تیرماه بازگشایی شدند.
تصمیم به بازگشایی سینماها در کنار سالن‌های نمایشی و تالارهای پذیرایی از سوی کارشناسان حوزه سلامت به عنوان یکی از تصمیمات بحث‌انگیز دولت ارزیابی شد و واکنش سینماگران به آن هم نسبی و با احتیاط بود.
در چند روز ابتدایی بازگشایی، صاحبان فیلم‌هایی که به عنوان گزینه‌های شروع فصل جدید اکران سینماها اعلام شده بودند، حاضر به اکران آثارشان نشدند و در نهایت با دخالت سازمان سینمایی تن به نمایش آنها دادند.
Your browser doesn’t support HTML5
صحنه: بازگشایی سینماها، بی‌رمق یا پررونق
در نهایت دو فیلم «شنای پروانه» ساخته محمد کارت و «خوب، بد، جلف ۲: ارتش سری» ساخته پیمان قاسم‌خانی به عنوان دو فیلم اصلی فصل جدید اکران سینماها، نمایششان را آغاز کردند. از میان این دو فیلم «خوب، بد، جلف ۲» پیش از آغاز تعطیلی سینماها چند روزی بر پرده بود؛ فیلمی که ادامه‌ای بر قسمت اول این فیلم طنزآمیز بر مبنای زوج پژمان جمشیدی و سام درخشانی است.
«شنای پروانه» هم نخستین ساخته بلند سازنده‌اش محسوب می‌شود که پیشتر تجربه ساخت چند مستند اجتماعی داشت. مضمون این فیلم برگرفته از مناسبات و مسائل مرتبط با افرادی است که در ایران به نام لات‌ها شناخته می‌شوند. این فیلم در دوره پیشین جشنواره فیلم فجر برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شده بود.
این دو فیلم قرار است پس از دوره طولانی تعطیلی، مخاطبان را با لزوم رعایت شرایطی چون فروش بلیت برای ۵۰ درصد ظرفیت سالن‌ها و فاصله‌گذاری اجتماعی به سینماها بکشانند.
اما آیا این فیلم‌ها انتخاب مناسبی برای این مقطع خاص هستند؟ سعیده خدابخش، روزنامه‌نگار سینمایی مقیم تهران، این پرسش را چنین پاسخ می‌دهد:
«فکر نمی‌کنم انتخاب این دو فیلم، خیلی به شرایط کرونا ربطی داشته باشد. اگر شرایط عادی هم بود، همین دو فیلم، بضاعت سینمای ایران برای جلب مخاطب و تأمین هزینه‌های سینماداران بود. قبل از کرونا، سینما در کشور ما بدون اغراق برای ۹۰درصد، صرفاً جنبه تفریح داشت؛ بنابراین فیلم‌هایی که در ژانر کمدی ساخته می‌شد، همیشه هم در فروش اقبال بهتری داشت و هم این که سینمادارها مطمئن بودند می‌توانند هزینه‌های سینما را از طریق این فیلم‌ها تأمین کنند و اگر حداقل سودی نکنند، ضرری هم ندهند. پس فیلم‌هایی مثل 'خوب، بد، جلف' که تکلیفشان روشن است، صرفاً در این شرایط اکران نشده که روحیه مردم را بهتر کند، به این دلیل اکران شده که مدتی است سینمای ما به این سمت رفته.»
او ادامه می‌دهد:
«از طرف دیگر 'شنای پروانه' به دلیل این که در جشنواره منتخب بوده و بازی‌های متفاوتی داشته، آن را هم انتخاب کرده‌اند برای این که بتوانند آدم‌های بیشتری را به سالن سینماها بیاورند. اما همین که نصف گنجایش یک سینما می‌توانند بلیت بفروشند، حالا در عمل چقدر رعایت کنند مشخص نیست، می‌تواند باعث شود که 'شنای پروانه' هم فروش خیلی خوبی نداشته باشد.»
بر مبنای آماری که سازمان سینمایی در سامانه تازه‌تأسیسی به نام سمفا از فروش فیلم‌ها اعلام کرده است تا روز پنج شنبه فیلم «شنای پروانه» در مدت حدود یک هفته نمایشش، بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان فروش داشته است.
سعیده خدابخش: الان آن قدر شرایط بدی است که دیگر سینما رفتن و حتی رفتن به پارک و فضاهای فرح‌بخشی که قبلاً برای مردم حائز اهمیت بود، دیگر اهمیتش را از دست داده است
میزان فروش فیلم «خوب، بد، جلف ۲» هم بیش از ۵۵۰ میلیون تومان اعلام شده است. این میزان فروش برای این دو فیلم در حالی اعلام می‌شود که پس از بازگشایی سینماها، قیمت بلیت سینماها هم افزایش پیدا کرده است.
با این همه چنین فروش‌هایی از سوی مسئولان سینمایی و صاحبان فیلم‌ها ارقام امیدوارکننده و بالایی ارزیابی شدند. نکته‌ای که سعیده خدابخش بر مبنای مشاهداتش آن را رد می‌کند:
«آماری که اعلام کرده‌اند و گفته‌اند استقبال خیلی خوب و شایسته‌ای شده، حداقل با آن چیزی که من می‌بینم و می‌شنوم و مستنداتی که وجود دارد، نمی‌خواند. نمی‌شود گفت مردم خیلی استقبال کرده‌اند و بدون ترس به سالن‌های سینما رفته‌اند.»
خانم خدابخش با اشاره به فضای عمومی جامعه ایران که در هفته‌های اخیر با شدت گرفتن تورم و ادامه همه‌گیری ویروس کرونا، شرایط خاصی را تجربه می‌کند، می‌گوید سینما رفتن هم‌اکنون اولویت بخش زیادی از مردم نیست:
«الان آن قدر شرایط بدی است و به خاطر حضور ویروس کرونا ترس عمومی در جامعه وجود دارد که دیگر سینما رفتن و حتی رفتن به پارک و فضاهای فرح‌بخشی که قبلاً برای مردم حائز اهمیت بود، می‌توانم بگویم دیگر اهمیتش را از دست داده و خیلی اولویت افراد نیست. مخصوصاً این روزهایی که علاوه بر مریضی، اقتصاد ما دچار یک سردرگمی وحشتناکی شده و اصلاً هیچ‌کس نمی‌داند چه اتفاقی دارد می‌افتد.»
او ادامه می‌دهد:
«این‌جا بیشتر شبیه آخرالزمان شده. حتی برای من که تخصص و کارم سینماست، الان دیگر سینما اولویت نیست، چه برسد به کسی که سینما را به شکل تفریح می‌دیده و می‌رفته برای این که صرفاً یک ساعت وقت بگذراند و تفریح کند.»
پس از تعطیلی سینماها، اکران آنلاین به عنوان راه‌کاری برای عرضه فیلم‌ها مطرح شد و چند فیلم مانند «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی کیا، «طلا» ساخته پرویز شهبازی، «کشتارگاه» ساخته عباس امینی، «تیغ و ترمه» ساخته کیومرث پوراحمد و «حکایت دریا» ساخته بهمن فرمان‌آرا به این شیوه عرضه شدند.
باوجود بازگشایی سینماها هم گفته شده است چند فیلم دیگر از سوی سازندگانشان به این شکل نمایش داده خواهد شد؛ شیوه‌ای که به نظر می‌رسد در سایه تردیدها نسبت به استقبال از سینماها هرچه بیشتر مورد توجه فعالان حوزه سینما قرار گرفته است.