در ادامه فعالیتهای انتخاباتی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، سه رویداد در تیمهای مسعود پزشکیان، سعید جلیلی و مصطفی پورمحمدی در روز چهارشنبه ۳۰ خرداد مورد توجه قرار گرفت.
در کارزار تبلیغاتی پزشکیان، محمد فاضلی، مشاور او، پس از درگیری لفظی با کارشناس صداوسیما، میکروفون را پرت و استودیو را ترک کرد. در جبههٔ تبلیغاتی سعید جلیلی، در یک برنامهٔ مخصوص زنان یا دختران نامزدها، به جای اعضای زن خانوادهٔ او، امیرحسین ثابتی شرکت کرد و مصطفی پورمحمدی هم دخترش را بهعنوان «کارشناس اقتصادی» همراه خود به تلویزیون آورد.
فعالیتهای تبلیغاتی دیگر نامزدها در روز چهارشنبه چندان خبرساز نبود و باید منتظر دومین مناظره آنها در پنجشنبه شب ۳۱ خرداد ماند که پیشبینی میشود با توجه به اظهارات برخی از آنها در برنامههای تبلیغاتی میان دو مناظره، صریحتر برگزار شود.
مشاوری که عصبانی شد، کاربرانی که از «روزنهگُشایی» انتقاد کردند
حضور مسعود پزشکیان، نامزد انتخابات ریاستجمهوری، و مشاورانش در «میزگرد فرهنگی» تلویزیون حکومتی ایران که با تنش و درگیری لفظی همراه شد، بهطور گسترده در فضای سیاسی و مجازی فارسیزبان خبرساز شده است.
محمد فاضلی، جامعهشناس و استاد سابق دانشگاه، همراه با محمد بهشتی، از مدیران فرهنگی دوران دولت موسوم به اصلاحات، همراه با پزشکیان در این برنامه شرکت داشتند.
شهاب اسفندیاری، رئیس دانشگاه صداوسیما که بهعنوان کارشناس در این میزگرد شرکت داشت، خطاب به مسعود پزشکیان، محمد فاضلی را استاد متخلف اخراجی خواند که با ایجاد «المشنگه در رسانهها» به ادعای او«حیثیت آموزش عالی را خدشهدار کردند».
اسفندیاری مدعی شد که فاضلی با داشتن قرارداد پیمانی عضویت هیئت علمی دانشگاه، در ریاستجمهوری و وزارت نیرو پست داشته و گفت این برخلاف قانون است چون استاد دارای قرارداد پیمانی، حق دریافت پست خارج از دانشگاه را ندارد.
آقای فاضلی در پاسخ، کارشناس صداوسیما را متهم به «دروغگویی» کرد و گفت که اشتغال او در خارج از دانشگاه به تصویب هیئت امنا رسیده است.
ادامهٔ پافشاری کارشناس بر سخنان خود و قطع میکروفون او و فاضلی از سوی ادارهکنندگان میزگرد با وجود درخواست پزشکیان برای فرصت پاسخگویی، منجر به جدال لفظی، پرتکردن میکروفون از سوی فاضلی و ترک استودیو شد.
از آنجا که این برنامه بهصورت زنده پخش میشد و تماشاگران تلویزیون شاهد همهٔ این اتفاقات بودند، فضای مجازی بهشدت تحت تاثیر قرار گرفت.
در شبکههای اجتماعی، برخی خشم محمد فاضلی را نشانه «خشم بزرگ» مردم ایران بعد از سرکوب اعتراضات پس از مرگ مهسا (ژینا) امینی خواندند و نسبت به بروز دوبارهٔ آن در خلال تبلیغات انتخاباتی هشدار دادند و شماری نیز آن را «دعوای شخصی» میان فاضلی و اسفندیاری توصیف کردند.
محمد فاضلی از آن رو که یکی از امضاکنندگان بیانیه جنجالی معروف به «روزنهگُشایی» نیز هست، از سوی افرادی که مخالف شرکت در انتخابات و هوادار تحریم هستند نیز مورد انتقاد قرار گرفت.
شماری از فعالان سیاسی-مدنی که سابقهٔ زندان هم دارند، به فاضلی یادآوری کردند که وقتی از اظهارات یک کارشناس آنقدر برآشفته میشود، نباید مردم را با همه آسیبهایی که حکومت به آنها وارد کرده، به شرکت در انتخابات دعوت میکرد.
بهمنماه سال ۱۴۰۲، چندماه پیش از کشتهشدن ابراهیم رئیسی در جریان سقوط بالگرد، سایت روزنامه شرق بیانیه ۱۱۰ فعال مدنی و سیاسی اصلاحطلب با عنوان «روزنهگشایی کنیم» را منتشر کرد که پیام آن دعوت به شرکت در انتخابات مجلس بود. این در حالی است که یک روز قبل از آن، جبهه اصلاحات ایران به صورت رسمی اعلام کرده بود که در انتخابات مجلس تهران و نیز خبرگان لیستی ارائه نخواهد کرد.
مقایسه برخورد شهاب اسفندیاری با پورمحمدی به عنوان یک چهره امنیتی و فاضلی به عنوان یک چهره دانشگاهی، از دیگر زاویههای مورد توجه در فضای مجازی است.
شماری از کاربران نیز باتوجه به اینکه برخی بازجوهای وزارت اطلاعات و سپاه خود را «کارشناس پرونده» مینامند، از واژه «بازجو-استاد» و «بازجو-کارشناس» برای اسفندیاری و برخی دیگر از کارشناسان انتخابی صداوسیمای جمهوری اسلامی استفاده کردهاند.
محمد فاضلی نیز چند ساعت پس از این ماجرا، در یادداشتی با عنوان «من رفتنیام، ایران تو بمان» که در تلگرام منتشر کرد، نوشت شهاب اسفندیاری که «اهمیت یک امر ملی را درک نمیکند، تلویزیون کشور را در مهمترین رخداد سیاسی جاری آن، به صحنه کینهتوزی شخصی، بالا آوردن پروندهای شخصی که من خود سه سال است از آن دم نزدهام، و صحنهآرایی برای تحقیر شخص من تبدیل کرد.»
او با بیان اینکه پرتاب میکروفون «رفتاری از سر عصبانیت شدید در آن لحظه بود. هیچ معنایی جز اعتراض به آنچه شرح دادم، نداشت»، افزوده « آنچه مرا به هم ریخت، جز مشاهدهٔ یک صحنهٔ کاملاً آمادهشده در همهٔ ابعاد برای تبدیل کردن یک امر ملی، امری حیاتی برای ایران، به صحنه کینهتوزی شخصی نبود.»
اظهارات پزشکیان مبنی بر اینکه دعوای ما دعوای «قدرت است و نه خدمت»، بیعدالتی نسبت به اقلیتهای قومی در ایران در تقسیم پُستها و سخنان محمد بهشتی، دیگر مشاور او، در این برنامه مبنی بر اینکه «وزارت ارشاد نامهرسان نهادهای امنیتی شده» و «تعداد پروندههای هنرمندان در قوه قضائیه از غارتگران بیتالمال بیشتر است» هم مورد توجه فضای مجازی قرار گرفته است.
رد ادعای وزیر کشور براساس نظرسنجیها
از سوی دیگر، وزیر کشور جمهوری اسلامی روز پنجشنبه مدعی شد که «بر اساس نظرسنجیها، میزان مشارکت به شدت در حال افزایش است».
احمد وحیدی هیچ آماری در این زمینه ارائه نکرد و این در حالی است که بر اساس نظرسنجی ایسپا، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، در روزهای ۲۹ و ۳۰ خرداد تعداد افرادی که گفتهاند حتما در انتخابات شرکت میکنند، «۴۲.۵ درصد» بوده است که نسبت به هفتههای پیش هیچ تغییری نکرده است.
ایسپا حتی میگوید بر تعداد افراد مرددّ در انتخابات افزوده شده است، بهطوری که قبل از اعلام نامزدهای نهایی، میزان آن ۱۴.۹ درصد بود اما بعد از برگزاری مناظره اول، تعداد افراد مرددّ برای شرکت در انتخابات به ۱۶.۱ درصد افزایش یافته است.
این مرکز افکارسنجی با انجام یک نظرسنجی دیگر خبر داد که ۷۳ درصد مردم اصلا مناظره اول را تماشا نکردهاند. این در حالی است که پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، روز چهارشنبه ادعا کرده بود که «بعد از مناظره اول طبق برآوردهای اولیه ما، بالای ۹۲ درصد مردم از مناظره رضایت داشتند».
بر اساس نظرسنجی ایسپا، نزدیک به ۳۶ درصد تاکید کردهاند که اصلا اخبار انتخابات ریاستجمهوری را دنبال نمیکنند و تنها هفت درصد «بسیار زیاد» اخبار را دنبال میکنند.
جلیلی یک مرد را به برنامه ویژهٔ زنان فرستاد، دختر پورمحمدی مشاور شد
از دیگر تحرکات تبلیغاتی خبرساز در روز چهارشنبه، حضور عجیب امیرحسین ثابتی، نماینده اصولگرای مجلس و از هواداران سعید جلیلی، در برنامهٔ «گفتگوی صمیمی» در تلویزیون بود که به زن یا دختر نامزدهای انتخابات اختصاص دارد.
این همان برنامهای است که مریم قالیباف، دختر محمدباقر قالیباف، نیز در حمایت از پدرش در آن شرکت کرد و ضمن تکذیب ماجرای «سیسمونیگیت»، مدعی شد که مخالفان پدرش چون چیزی در پرونده شهردار سابق تهران پیدا نکردند، این ماجرا را علیه او مطرح کردند.
حضور ثابتی در این برنامه در فضای مجازی به این صورت تفسیر شده که جلیلی نه تنها تمایلی به حضور زنان خانوادهٔ خود در مجامع عمومی ندارد، بلکه به طور کلی جای زن را در «منزل و مطبخ» میداند.
کاربران نوشتهاند با حضور ثابتی در یک برنامهٔ ویژه زنان، «در واقع پیام نقش زنان و حضورشان در دولت جلیلی بهطور واضح با رسم شکل مخابره شد.»
این اتفاق در شرایطی افتاد که مصطفی پورمحمدی، دیگر نامزد انتخابات، منیره دخترش را به عنوان یکی از مشاوران اقتصادی خود به برنامهٔ تبلیغاتیاش در تلویزیون آورد و از او خواست به عنوان یک فرد دانشگاهی، جوان و زن دربارهٔ تحریمها صحبت کند.
وقتی مجری از «سرکار خانم دکتر پورمحمدی» خواست در این زمینه حرف بزند، او گفت: «درک ما از تحریم با آنچه سیاستمداران میگویند خیلی متفاوت است. بعضاً حتی متضاد است. در همین مناظرهٔ اخیر میگفتند تحریمها آنقدر اثری ندارد و لازم نیست برای برونرفت از آنها فکر کنیم و این در حالی است که کمر مردم دارد زیر بار تورم میشکند.»
شماری از کاربران حضور منیره پورمحمدی در این برنامه را «حرکتی مثبت در به رسمیت شناختن اقتصاددانان زن و نگاه اقتصادی زنان در زمانه ما» معرفی کرده و دیگرانی نیز حضورش را «تزئینی» و «رونمایی» از او را صرفاً در راستای کارزار انتخاباتی پدرش ارزیابی کردهاند.
لحن صحبت کردن منیره پورمحمدی نیز همچون مریم قالیباف از سوی برخی کاربران فضای مجازی مورد انتقاد قرار گرفته است.
دومین مناظره میان شش نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری قرار است پنجشنبه شب ۳۱ خرداد برگزار شود.
بیشتر در این باره: تنش در برنامه تلویزیونی؛ مشاور مسعود پزشکیان استودیو را ترک کرد