وزیر خارجۀ جمهوری اسلامی در آستانۀ دور تازۀ مذاکرات ایران و قدرت‌های اروپایی، دربارۀ تبعات فعال شدن احتمالی «مکانیزم ماشه»، از جمله «تغییر دکترین هسته‌ای تهران» هشدار داد.
عباس عراقچی که روز پنجشنبه هشتم آذرماه در لیسبون صحبت می‌کرد، مدعی شد که ایران دانش و قابلیت ساخت سلاح هسته‌ای را دارد، اما این موضوع «تاکنون در دکترین هسته‌ای و استراتژی امنیتی این کشور جایی نداشته است».
به گزارش روزنامه گاردین، دیپلمات ارشد ایران همزمان هشدار داد که چنانچه کشورهای غربی، تهدیدات خود دربارۀ بازگرداندن همۀ تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران را ادامه دهند، بعید نیست که تهران هم با تغییر رویکرد، به سمت تولید سلاح هسته‌ای حرکت کند.
تحریم‌های گستردۀ بین‌المللی علیه ایران در سال ۲۰۱۵، نزدیک به ۱۰ سال پیش و به‌دنبال حصول توافق هسته‌ای موسوم به برجام برچیده شد. اما طی ماه‌های اخیر و در پی گسترش فعالیت‌های هسته‌ای «فرا برجامی» ایران از جمله ادامۀ غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم، احتمال ارجاع پروندۀ ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد و فعال‌شدن «مکانیزم ماشه» به معنای بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران مطرح شده است.
وزیر خارجۀ جمهوری اسلامی با اشاره به صدور قطعنامۀ تنبیهی جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران، که یک هفتۀ پیش به ابتکار قدرت‌های اروپایی به رأی گذاشته و تصویب شد، نسبت به مذاکرات تازه- که قرار است جمعه نهم آذرماه در ژنو آغاز شود- ابراز بدبینی کرد و گفت مطمئن نیست این کشورها، طرف‌های مناسبی برای گفت‌وگو باشند.
بیشتر در این باره: آمریکا: در مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی شرکت نداریمدر مذاکرات روز جمعه، نماینده‌ای از آمریکا حضور نخواهد داشت و تنها نمایندگان بریتانیا، فرانسه و آلمان با همتایان ایرانی خود به رایزنی خواهند پرداخت.
عباس عراقچی همچنین ادعا کرد که در پی موافقت تهران با عدم افزایش ذخیرۀ اورانیوم ۶۰ درصدی و همچنین صدور مجوز برای بازگشت چهار بازرس آژانس به ایران، رافائل گروسی مدیر کل این نهاد نظارتی سازمان ملل متحد قول داده بود که مانع از صدور قطعنامۀ تنبیهی شود؛ اقدامی که به گفتۀ دیپلمات ارشد ایران به دلیل «رویکرد تقابل‌جویانۀ سه کشور اروپایی» ناکام ماند.
وزیر خارجۀ ایران با تأیید عملیاتی‌شدن «هزاران ماشین سانتریفیوژ جدید و پیشرفته» دیگر و آغاز گازدهی به آنها، این اقدام را نتیجۀ صدور قطعنامۀ تنبیهی شورای حکام و ادامۀ فشار کشورهای غربی عنوان کرد.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی با تأکید بر این‌که فعالیت‌های هسته‌ای تهران، همچنان با تعهداتش بر اساس پیمان عدم اشاعه یا ان‌پی‌تی مطابقت داشته و فعلاً برنامه‌ای برای افزایش خلوص غنی‌سازی اورانیوم، فراتر از ۶۰ درصد در کار نیست، هشدار داد که در عین حال «تضمینی برای ادامۀ همکاری ایران و غرب» وجود ندارد.
عباس عراقچی ادعا کرد که ایران «راهبرد همکاری با هدف دستیابی به راه‌حلی قابل قبول» را در پیش گرفته است؛ اما رفتارهای کشورهای غربی – به گفتۀ او- به گفتمانی تازه در داخل ایران و در همه سطوح جامعه، دربارۀ احتمال نیاز به بازنگری در دکترین هسته‌ای و امنیتی این کشور دامن زده است.
به گفتۀ آقای عراقچی بسیاری از سران کشور و حتی مردم عادی استدلال می‌کنند که پس از سال‌ها مذاکره و پذیرش تعهدات یک‌جانبه از سوی ایران، غرب نشان داده که حاضر به اجرای تعهدات متقابلش نیست و در نتیجه، سیاست فعلی «اشتباه بوده و باید در رویکرد هسته‌ای، تجدید نظر کرد».
آقای عراقچی در حالی از احتمال تغییر رویکرد ایران و حرکت به سمت برنامۀ هسته‌ای نظامی سخن گفت که همزمان بر جاری‌بودن فتوای رهبر جمهوری اسلامی، مبنی بر حرام‌بودن تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای هم تأکید داشت.
پیشتر برخی از دیگر چهره‌های جمهوری اسلامی از جمله کمال خراجی وزیر خارجۀ اسبق و مشاور عالی علی خامنه‌ای هم دربارۀ احتمال تغییر دکترین هسته‌ای تهران هشدار داده بودند.
بیشتر در این باره: خرازی: اگر موجودیت ایران تهدید شود، ناچاریم دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهیمهمکاری نظامی با مسکو و گروه‌های نیابتی
وزیر خارجۀ جمهوری اسلامی در بخش دیگری از سخنانش، ضمن تأکید بر سابقۀ همکاری «مشروع» نظامی تهران و مسکو، بار دیگر ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را رد کرد.
عباس عراقچی در عین حال، ضمن تأکید بر تعهد تهران به تمامیت ارضی اوکراین، زیر سوال بردن همکاری‌های نظامی ایران و روسیه از سوی کشورهای غربی را، با توجه به حمایت تسلیحاتی این کشورها از اسرائیل برای استفاده علیه «فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها» فاقد مشروعیت خواند.
دیپلمات ارشد ایران با رد «نیابتی بودن» گروه‌های همسو با تهران در منطقه، تأکید کرد که در صورت نیاز و درخواست حزب‌الله، ایران به حمایت تسلیحاتی از این گروه ادامه خواهد داد.
حزب‌الله یک گروه شبه‌نظامی و در عین حال یک حزب سیاسی است . ایالات متحده حزب‌الله را یک سازمان تروریستی می‌داند، اما اتحادیه اروپا شاخهٔ نظامی آن را در فهرست سیاه قرار داده و حزب سیاسی آن را تروریستی نمی‌داند. حزب سیاسی حزب‌الله در پارلمان لبنان هم نمایندگانی دارد.
وزیر خارجۀ ایران همزمان، ادعای نخست‌وزیر اسرائیل دربارۀ تمرکز بر تهدید ایران پس از آتش‌بس در لبنان را «مسخره و بی‌معنا» توصیف کرد و با تأکید بر این‌که ایران به‌دنبال جنگ نیست اما برای آن آماده است، خطاب به سران اسرائیل گفت می‌توانید این موضوع را بیازمایید.
بیشتر در این باره: اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، پس از شرکت در تحلیف پزشکیان، در تهران کشته شدآقای عراقچی با اشاره به کشته‌شدن اسماعیل هنیه، رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس در تهران در روز تحلیف مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس جمهور جدید ایران گفت ناچار شده «یکصد روز نخست فعالیتش به عنوان وزیر خارجه را صرف ممانعت از آغاز یک جنگ تمام‌عیار کند».