دو روز پس از اعلام خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران، رئیس کمیته هستهای مجلس شورای اسلامی از «تذکر دوباره» رهبر جمهوری اسلامی به دولت حسن روحانی در خصوص مسئله ادامه دادن برجام با اروپا خبر داد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، شامگاه سهشنبه اعلام کرد که ایالت متحده از توافق هستهای با ایران خارج میشود و تحریمهای تعلیق شده علیه ایران را بازمیگرداند.
آقای ترامپ یک روز بعد در نشست کابینهاش، به جمهوری اسلامی ایران هشدار داد در صورتی که غنیسازی اورانیوم را از سر بگیرد با پیامدهایی جدی روبهرو خواهد شد.
مجتبی ذوالنور، رئیس کمیته هستهای مجلس، شامگاه چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت در نشستی در تهران گفت: «رئیسجمهور و برخی مسئولان اعلام کردند که برای آینده برجام در هر وضعیتی برنامه مدون دارند، اما شب گذشته مشخص شد برنامه خاصی در کار نیست.»
این نماینده عضو «جبهه پایداری» با انتقاد از اینکه «وزرا نسبت به خروج آمریکا از برجام موضعگیری مشخصی اعلام نکردند» گفت اگر دولت حسن روحانی برنامه مشخصی داشت، ادامه دادن با اروپا را مطرح نمیکرد و با «تذکر دوباره» آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روبهرو نمیشد.
مجتبی ذوالنور اشارهای به جزئیات «تذکر رهبر به رئیس جمهور» نکرده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، شامگاه سهشنبه دقایقی پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، رسما خروج ایالات متحده از توافق هستهای را اعلام کرد گفت: «ما ظرف چند هفته آینده ضمن مذاکره با کشورهای اروپایی، روسیه و چین، رایزنیها و هماهنگیهای لازم را انجام میدهیم.»
در واکنش به این گفتههای رئیس جمهوری ایران، مجتبی ذوالنور شامگاه چهارشنبه با اشاره به اینکه «اروپا هزار میلیارد دلار با آمریکا تبادل اقتصادی دارد» گفت: «همه تبادل اروپا با ایران به ۱۵ میلیارد دلار هم نمیرسد، به همین علت هیچ عقل سالمی نمیپذیرد که اروپا به آمریکا پشت کرده و به دنبال ایران باشد».
به گزارش خبرگزاری فارس، این نماینده مجلس همچنین از «دنبال کردن» طرحی دوفوریتی در مجلس خبر داد که به گفته او دولت را موظف میکند در مذاکره با کشورهای اروپایی «شرطهایی را بیان و اصولی را تعیین کند و تضمینهای عملی را برای طرف اروپایی قرار دهد» و همچنین مذاکره نباید بیش از یک ماه طول بکشد.
در خبری دیگر سرتیپ حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران، روز پنجشنبه خروج آمریکا از برجام را «یک بهانه» خواند و گفت: «هدف تسلیم کردن ملت ایران است».
این مقام ارشد نظامی با تأکید بر اینکه «امیدی به اینکه دیپلماسی بتواند راهی در برجام ایجاد کند نداریم» گفت: «اروپا نمیتواند از تبعیت سیاسی آمریکا خارج شود».
همزمان محمدجواد لاریجانی، معاون امور بینالملل قوه قضائیه ایران، گفته است با خروج آمریکا از برجام، «ایران دیگر هیچگونه الزام حقوقی و قانونی برای رعایت برجام ندارد».
به گزارش خبرگزاری فارس، محمدجواد لاریجانی با اشاره به اینکه خروج آمریکا از توافق هستهای، «به طور رسمی در این پیمان بینالمللی نقض عهد اتفاق افتاده»، از مقامهای جمهوری اسلامی خواسته است که «موقتاً تمام سیستمهای نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اعم از نیروی انسانی و همچنین امکانات الکترونیک را تعلیق کنند».
آقای لاریجانی با این حال گفته است اگر جمهوری اسلامی مفاد برجام را همچنان رعایت میکند «مبتنی بر مصالح ویژهای است که خودمان در نظر گرفتهایم».
قدرتهای غربی به خاطر نگرانیهای خود از برنامه هستهای جمهوری اسلامی دورههای مختلفی از تحریمهای عمدتاً اقتصادی را علیه ایران اِعمال کردهاند که ایران امید داشت از طریق برجام از شدت این نگرانیها و تحریمها کاسته و به اقتصاد خود رونق بخشد.
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ضمن ابراز تاسف عمیق از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد تا زمانی که ایران به این توافق پایبند باشد این اتحادیه تحریمهای خود را بازنمیگرداند.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت ایران، روز چهارشنبه با اشاره به این وضعیت گفت: «در گذشته علاوه بر تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت نیز تحریمهای مضاعفی علیه ایران اعمال میکردند اما امروز آمریکا تنهاست.»
به گزارش خبرگزاری ایرنا، سخنگوی دولت ایران با ادعای اینکه «تحریمهای جدید هیچگونه شوکی به اقتصاد کشور وارد نمیکند» گفته است: «با توجه به اعلام آمادگی اتحادیه اروپا، به نظر نمیرسد ایران در شرایط جدید برجام مشکل خاصی داشته باشد.»
در پی خروج آمریکا از برجام نگرانیهایی در ارتباط با احتمال حرکت ایالات متحده و ایران به سمت رویارویی نظامی مطرح شده اما روز سهشنبه جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ نیز تأکید کرد که این اقدام «پیشدرآمد مواجهه نظامی با ایران نیست».
آقای بولتون تصریح کرد آنها که تصور میکنند خروج آمریکا از برجام به جنگ با جمهوری اسلامی میانجامد «سخت در اشتباهند».