سخنگوی دولت از وجود بیش از سه میلیون و ۲۰۰ هزار بیکار در ایران خبر داد. محمدباقر نوبخت عصر روز پنج‌شنبه در همایش کانون فرهنگیان و همایش سالانه استان تهران «اعتدال و توسعه» این موضوع را بیان کرده است.
این ارقام دولتی در حالی اعلام می‌شود که برخی از اقتصاددانان می گویند نرخ واقعی بیکاری بویژه در بین جوانان و نرخ تورم بیشتر از این ارقام است.
آقای نوبخت افزوده که دولت دوازدهم قصد دارد در سال آینده، یک میلیون و ۳۳۳ هزار فرصت شغلی ایجاد کند.
به گفته وی، دولت حسن روحانی تلاش میکند در سال ۹۷، تعداد ۸۴۶ هزار فارغ‌التحصیل را وارد بازار کار کند.
سخنگوی دولت توضیح بیشتری درباره جزئیات این برنامه‌ها و چگونگی عملی‌کردن آنها نداده است.
اظهارات وی در حالی بیان شده که بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران از نتایج طرح آمارگیری نیروی کار پاییز ۹۶، نرخ بیکاری در پاییز سال جاری به ۱۱.۹ درصد رسید.
بر اساس این گزارش، نرخ بیکاری جوانان ٢٩- ١۵ ساله حاکی از آن است که ٢۵ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی، بیکار بوده‌اند. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.
بررسی روند تغییـرات نرخ بیکاری جوانان ٢٩-١۵ ساله همچنین نشان می‌دهد که این شاخص نیز نسبت به فصل مشابه در سال گذشته ١.٤ درصد کاهش و نسبت به فصل قبل ٠.٦ درصد افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر این، بررسی آمارهای جدید از تعداد شاغلان و بیکاران کشور و تفکیک جنسیت آنان نشان می‌دهد که تعداد زنان بیکار به مرز یک میلیون نفر رسیده است.
بررسی وضعیت نیروی کار به تفکیک جنسیت نشان می‌دهد که از مجموع سه میلیون و ۱۴۱ هزار و ۶۶۷ نفر، دو میلیون و ۱۴۲ هزار و ۵۲۲ نفر از مردان و نزدیک به یک میلیون نفر زنان بیکار هستند.
بر اساس این گزارش، استان‌های کرمانشاه با نرخ بیکاری ۲۵.۶ درصد، چهارمحال و بختیاری با ۲۱.۱ درصد، آذربایجان غربی با نرخ بیکاری ۱۵ درصد، خوزستان با ۱۴.۶ درصد، یزد با ۱۳.۹ درصد و اصفهان با ۱۳.۷ درصد در صدر بیشترین تعداد بیکاران در کشور را دارند.
آقای نوبخت که ریاست سازمان برنامه و بودجه را نیز بر عهده دارد، پیش از این نرخ بیکاری در شش ماهه اول سال ۹۶ را یازده و هفت دهم درصد اعلام کرده بود.
وی با اشاره به نرخ بیکاری ۱۲.۴ درصدی سال گذشته گفته بود در سال جاری بیش از ۱۸۰ هزار نفر از بیکاران سابق وارد بازار کار شدند.
پیشتر،فریدون خاوند،استاد اقتصاد در پاریس، در تحلیلی از وضعیت بیکاری در ایران نوشته «بیکاری برای مردم، که شمار بیکاران را بسیار بیشتر از این‌ها بر آورد میکند، نمی خواند. مساله بر سر آن است که دو طرف درباره تعریف بیکاری دید یکسانی ندارند.
مرکز آمار ایران در تهیه آمار بیکاری بر ملاک‌های «دفتر بین المللی کار» تکیه میکند. از دید این نهاد در تعریف «بیکار» باید سه عامل را در نظر گرفت:
الف) بیکار کسی است که در هفته پیش از آمار گیری حتی یک ساعت هم کار نکره باشد. این به آن معنا است که همه پاره وقت‌ها از آمار بیکاری حذف میشوند.
ب) بیکار کسی است که فعالانه در جستجوی کار باشد و، مثلا، در مراکز کاریابی ثبت نام کرده باشد.
ج) بیکار کسی است که آماده باشد طی پانزده روز آینده شغلی را که به او پیشنهاد شده و مورد قبول او قرار گرفته، شروع کند.
در ارزیابی شمار بیکاران بر پایه این تعریف، جمع زیادی از آمار حذف میشوند.»
به تازگی نیز مشاور عالی و دستیار ویژه رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی، آمارهای دولت جمهوری اسلامی دربارهٔ رشد اقتصادی و ایجاد شغل را «غیرواقعی» خواند.
یحیی رحیم صفوی گفته که «می‌گویند این قدر ایجاد اشتغال کردند و حال آنکه می‌بینیم در هر خانواده یکی دو نفر بیکار آن هم از دانش آموختگان دانشگاهی وجود دارند».
پیش از این نیز رهبر جمهوری اسلامی چندین بار دربارهٔ درست بودن آمارهای اقتصادی دولت حسن روحانی ابراز تردید کرده است.
آیت‌الله خامنه‌ای چهارم شهریور اعلام کرده بود که آمارهای دولت حسن روحانی مبنی بر بهبود وضعیت اقتصادی، از جمله کاهش تورم و خروج از رکود، «نشان‌دهنده وضع واقعی کشور و زندگی مردم نیست».
علی ربیعی، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، نیز اخیراً اذعان کرده که اقتصاد ایران «کشش و ظرفیت» حل معضل بیکاری را ندارد.
میزان بیکاری در ایران به ویژه میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به میزانی رسیده که فرهاد رهبر، رئیس جدید دانشگاه آزاد اسلامی، «ماموریت» تازه این دانشگاه را «حل مشکل بیکاری جوانان» اعلام کرده است.