مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه ۲۲ مرداد با ۲۴۰ رای از ۲۴۷ نماینده حاضر، جزییات طرح موسوم به «مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا» را به تلافی تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی لاریجانی، رئیس مجلس، گفت: «آمریکایی‌ها بدانند این طرح، گام اول مجلس بود که برداشته شد. ضمن اینکه ما با احتیاط در بعضی از امور گام برداشتیم اما ۱۶ مورد اقدام دیگر نیز در شورای هسته‌ای تصویب شد که آنها نیز اجرایی خواهد شد».
حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، هم گفت که در این طرح« چارچوب برجام» حفظ شده است.
سخنان آقایان لاریجانی و نقوی حسینی درحالی بیان شد که در این طرح، دو بودجه به ارزش دو هزار میلیارد تومانی برای ادامه برنامه‌های موشکی ایران و فعالیت سپاه پاسداران، هر کدام، یک هزار میلیارد تومان، تعیین شده است.
در ماده ۱۴ طرح مصوب نمایندگان مجلس همچنین نوشته شده است: «دولت و قوای مسلح کشور موظفند به منظور حراست از امنیت و منافع ملی کشور و حمایت از متحدان در مقابله با تروریسم، تدابیر لازم را نسبت به تقویت توانمندی‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌های آفندی و پدافندی از جمله هوایی، دریایی، زمینی، موشکی و ایجاد پدافند در مقابل حملات هسته‌ای و ساخت پیشران‌ها، باطری‌های هسته‌ای، تصویربرداری نوترونی و پزشکی هسته‌ای با قدرت و جدیت برنامه‌ریزی و اقدام نمایند».
دولت آمریکا پیش از این تأکید کرده بود که برنامه موشکی ایران و همچنین فعالیت‌های نیروی قدس پاسداران نقض روح توافق هسته‌ای است چرا که بر پایه این توافق، ایران قرار است در ایجاد صلح و ثبات در منطقه و در سطح جهانی مشارکت کند.
در همین ارتباط، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، بارها تأکید کرده است که از نظر او، ایران به «روح توافق اتمی پایبند نیست».
پیش از این، در ۲۵ خردادماه، مجلس سنای آمریکا طرحی موسوم به طرح «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» را با اکثریت قاطع تصویب کرد. در این طرح از برنامه موشکی موشک‌های بالستیک ایران به عنوان یک تهدید یاد شد.
این طرح که پس از بررسی در مجلس نمایندگان و سنا، و افزودن محدودیت‌های جدید علیه روسیه و کره شمالی، به قانون جامع تحریم‌های ایران، روسیه و کره شمالی موسوم شد، تحریم‌های الزام‌آوری را علیه هر فرد و نهاد مرتبط با برنامه موشک‌های بالستیک ایران و همچنین طرف‌های تجاری با این برنامه اعمال می‌کند.
علاوه بر این طرح، آمریکا همچنین طی ماه‌های اخیر در واکنش به آزمایش‌های موشکی ایران، تحریم‌های یکجانبه‌ای را علیه افراد و شرکت‌های مرتبط بابرنامه موشکی ایران اعمال کرده است.
به دنبال تصویب طرح تازه تحریم ایران در سنای آمریکا، شماری از نمایندگان مجلس، و همچنین علی‌اکبر ولایتی مشاور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی و عضو هیئت نظارت بر برجام، مصوبه سنا را در تقابل با برجام خوانده و وعده داده بودند که به آن پاسخ مناسب داده خواهد شد.
مقام‌های ایران تحریم‌های اخیر آمریکا علیه جمهوری اسلامی را زمینه‌ساز لغو برجام می‌دانند، اما در عین حال تأکید داشته‌اند که ایران پیشگام لغو برجام نخواهد شد.
بر اساس گزارش‌ها، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس، طرح نمایندگان را «بسیار قوی» دانست و گفت که وزارت امور خارجه از آن حمایت می‌کند.
او تأکید کرد که این طرح «بخشی از اقداماتی» است که هیئت نظارت بر اجرای برجام برای مقابله با طرح کنگره آمریکا تصویب کرده است.
پیش از این، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران بدون اشاره به جزییات خبر داده بودند که هیئت نظارت بر اجرای برجام، ۱۶ اقدام را در مقابل تحریم های آمریکا تصویب کرده که از سوی رئیس جمهور ابلاغ خواهد شد.
نمایندگان مجلس ایران در جلسه علنی روز ۲۷ تیر، یک فوریت این طرح را تصویب کرده بودند.
در صورت تایید طرح نمایندگان مجلس از سوی شورای نگهبان، وزارت امور خارجه، وزارت دفاع، سپاه پاسداران و ارتش ایران موظف خواهند شد که حداکثر تا شش ماه بعد «برنامه راهبرد جامع مقابله با تهدیدات آمریکا و فعالیت‌های ایذایی این کشور علیه جمهوری اسلامی» را تهیه کنند.
این طرح همچنین خواستار آن شده است که وزارت امور خارجه ایران علیه مقام‌های آمریکایی و یا دیگر اتباع این کشور که به گفته نمایندگان مجلس، «در سازماندهی، تأمین مالی، راهبری یا ارتکاب اقدامات تروریستی علیه منافع دولت یا اتباع جمهوری اسلامی ایران مشارکت موثر دارند» تحریم‌هایی را اعمال کند.
در طرح نمایندگان مجلس، همچنین اتباع آمریکایی که از سازمان مجاهدین خلق ایران «به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از جمله از طریق ارائه هرگونه کمک‌های مالی، سیاسی، تبلیغاتی، فرهنگی، تسلیحاتی و اطلاعاتی» حمایت کنند تحریم خواهند شد.
براساس این طرح همچنین تحریم‌هایی نیز علیه مقام‌های آمریکایی که از اسرائیل حمایت می‌کنند، اعمال خواهد شد. این تحریم‌ها شامل تحریم مالی و ممنوعیت ورود به ایران است.
پیش از این نیز وزارت خارجه ایران در تلافی اقدامات آمریکا تحریم‌هایی را علیه برخی شرکت‌های آمریکایی که با اسرائیل همکاری می‌کنند، اعمال کرده بود.
با این حال، برخی از کارشناسان اعلام کرده‌اند که این تحریم‌ها قابلیت اجرایی شدن ندارد و این شرکت‌ها هیچ مراوده ای با ایران ندارند که این تحریم‌ها به آنها ضربه بزند.
براساس این طرح، برخی از اتباع آمریکا مشمول این تحریم ها نمی‌شوند. از جمله اشخاصی که «به دنبال افشای فعالیت‌های غیرقانونی مقام‌های دولت ایالات متحده آمریکا باشند» و همچنین «اشخاصی که فساد و تقلب در انتخابات اخیر آمریکا را افشا» کرده باشند.
در عین حال، طرح مصوب مجلس، وزارت اطلاعات و نیروی قدس سپاه پاسداران را موظف کرد که «به منظور رصد اقدامات تروریستی و ماجراجویانه آمریکا با کشورهای مستقل و نیروهای مقاومت در منطقه در رایزنی و مشورت مدام بوده و تبادل اطلاعات نمایند».
اتهام دست داشتن در فعالیت‌های تروریستی در شرایطی به آمریکا وارد می‌شود که جمهوری اسلامی ایران، خود به حمایت از گروه‌های تروریستی مانند حزب الله لبنان و یا جهاداسلامی و حماس در فلسطین متهم است. در عین حال، شماری از کشورهای منطقه و جهان از دخالت تهران در امور داخلی شماری از کشورها مانند عراق، سوریه و یمن انتقاد می کنند. ایران این اتهام ها و انتقادها را رد کرده است.
تصویب بودجه برای توسعه برنامه موشکی ایران
براساس طرح نمایندگان مجلس، وزارت دفاع و سپاه پاسداران موظف شده‌اند که با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح و ظرف مدت حداکثر یک ماه از تصویب این قانون، «طرح اجرایی مربوط به افزایش توان دفاعی و بازدارندگی کشور در حوزه موشکی» را تهیه و برای تصویب به شورای عالی امنیت ملی ارائه کنند.
مجلس ایران در مصوبه خود همچنین برای توسعه برنامه موشکی ایران بودجه ای یک هزار میلیارد تومانی و برای برنامه‌های نظامی و امنیتی ایران یک هزار میلیارد تومان بودجه تصویب کرد که میان وزارتخانه‌های اطلاعات، خارجه و دفاع به طور مساوی تقسیم می‌شود.
مصوبه مجلس ایران در حالی تصویب شده است که پیش از این کشورهای غربی و سازمان ملل متحد به برنامه‌های موشکی ایران اعتراض کرده اند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، روز ۳۱ فروردین، ایران را متهم کرده بود که «مطابق روح توافق هسته‌ای عمل نمی‌کند».
او همچنین روز ۱۱ مرداد با امضای مصوبه کنگره آمریکا برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، روسیه و کره شمالی، راه را برای تحریم کامل سپاه پاسداران هموار کرد.
در همان روز نیز آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان به سازمان ملل متحد هشدار دادند که ایران با آزمایش موشک ماهواره‌بر سیمرغ که دارای توانایی حمل ماهواره برای قرار گرفتن در فضا است، «گام تهدیدآمیز و تحریک‌کننده‌ای» برداشته است.
این کشورها همچنین خواستار رسیدگی دبیرکل سازمان ملل متحد به این موضوع شدند.
سه روز بعد اما آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، این اقدام را «یک کار عادی و معمولی» خوانده بود که در برابر آن «جنجال» ایجاد شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز پنجم مرداد به نقل از مقام‌های ارشد آمریکا خبر داده بود که دونالد ترامپ به دنبال گفت‌وگو با کشورهای اروپایی برای تنظیم توافقی جدید است که بتواند پس از انقضای تاریخ برجام نیز مانع توسعه برنامه هسته‌ای ایران شود.
بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین در تلاش است از محوطه‌های نظامی «مشکوک» ایران بازرسی انجام شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران این موضوع را یک «خواب تعبیرناشدنی» و «طنز» توصیف کرده و علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، نیز این گزارش‌ها را «بیهوده‌گویی و گزافه‌گویی» خوانده است.
در همین حال حسین سلامی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، شامگاه شنبه ۲۱ مرداد در یک برنامه تلویزیونی گفت: «هم ملت بزرگ ایران و هم آمریکا و هم جهان بداند اگر یک درخواست در عالم با پاسخ رد مواجه شود و اگر تنها یک آرزو باشد که با آرزو کننده اش به گور برود، همین درخواست بازدید امریکایی ها از مراکز نظامی ماست».
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز ۲۵ آذر سال ۹۴ در جلسه ویژه‌ای پس از گزارش مدیرکل این آژانس، پرونده ابعاد احتمالی نظامی پرونده اتمی موسوم به «پی‌ام‌دی» را بست.
منتقدان امروز برجام اما می‌گویند پرونده «پی‌ام‌دی» به دقت بررسی و بسته نشد و همچنان پرسش‌هایی باقی مانده است، که دولت دونالد ترامپ باید پیگیر آنها باشد.