ژاپن و کره جنوبی، دو خریدار بزرگ نفت از ایران، روز چهارشنبه، ششم تیرماه، از چانه‌زنی با دولت ایالات متحده برای معاف شدن از تحریم‌های جمهوری اسلامی خبر دادند.
هر دو کشور در دور گذشته از تحریم‌ها که در سال ۱۳۹۴ با برجام به پایان رسید توانسته بودند چنین معافیتی از آمریکا بگیرند، امتیازی که این بار به نظر می‌رسد دور از دسترس‌شان باشد.
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه به نقل از دبیر کابینه ژاپن خبر داد که این کشور با دولت دونالد ترامپ در حال گفت‌وگو برای گرفتن معافیت است.
در حالی که یوشی‌هیده سوگا، دبیر اول کابینه ژاپن، از ذکر جزئیات در این باره خودداری کرده، یک مقام وزارتی در کره جنوبی نیز از همین نوع مذاکره بین واشینگتن و سئول خبر داده است.
به گفته آقای سوگا، دولت ژاپن با دولت حسن روحانی در تهران نیز در همین زمینه در حال گفت‌وگوست.
کمتر از یک هفته پیش خبرگزاری بلومبرگ به نقل از منابع آگاه گزارش داد که ایالات متحده از ژاپن خواسته است تا به طور کامل خرید نفت از ایران را متوقف کند.
این در حالی است که با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، به مشتریان ایران شش ماه (تا ۱۳ آبان) فرصت داده شده بود که خرید نفت از تهران را «به شکل چشمگیر» کاهش دهند.
درخواست توقف کامل واردات نفت ژاپن از ایران نشان می دهد که دولت دونالد ترامپ بسیار سختگیرانه‌تر از تحریم‌های نفتی سال ۲۰۱۲ دولت باراک اوباما وارد عمل شده و از همین رو تحلیل‌گران را به این فکر انداخته که امتیاز معافیت این بار از دسترس کشورهایی چون ژاپن دورتر است.
این پیش‌بینی تحلیل‌گران را باید در زمینه موضع تازه وزارت خارجه آمریکا نیز دید.
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه، پنجم تیرماه، گفت کشورهای خریدار نفت ایران از روز ۱۳ آبان آینده و از سرگیری تحریم‌های آمریکا علیه تهران باید تمام واردات خود از این کشور را متوقف کرده و آن را به صفر برسانند.
در مقابل حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز سه‌شنبه گفت که تهران بر تحریم‌های آمریکا فائق خواهد آمد، و آمریکایی‌ها را متهم کرد که علیه ایران «جنگ روانی، اقتصادی و سیاسی» راه انداخته‌اند.
مقام وزارت خارجه آمریکا در همین روز همچنین تاکید کرد که واشینگتن «هیچ گونه معافیتی» برای کشورهای واردکننده نفت از ایران قائل نخواهد شد.
با وجود این هشدار، به نظر می‌رسد که کره جنوبی و ژاپن، دو متحد بزرگ آمریکا در آسیا، هم‌چنان امیدوارند که از این قاعده مستثنا شوند.
در همین زمینه مقام وزارت انرژی کره جنوبی به خبرگزاری رویترز گفته است که کشورش به مذاکره با واشینگتن ادامه خواهد داد.
ژاپن و کره جنوبی «تقریبا تمام» نفت خام مورد نیاز خود را وارد می‌کنند.
ژاپن در سال گذشته میلادی چهارمین مشتری عمده آسیایی نفت ایران بود و روزانه ۱۷۲ هزار بشکه نفت از این کشور وارد کرده بود که این رقم تقریبا معادل ۵.۳ درصد از کل واردات نفت ژاپن است.
ایران در سال گذشته میلادی روزانه دو میلیون و ۱۲۵ هزار بشکه نفت خام و حدود ۴۰۰ هزار بشکه نیز میعانات گازی صادر کرد. حدود یک‌سوم از این محموله‌ها راهی اروپا شده و بقیه به دست مشتریان آسیایی ایران یعنی چین، هند، کره جنوبی و ژاپن رسید.
این ارقام تقریبا در نیمه اول سال جاری میلادی نیز به همان میزان و نسبت ادامه یافته است.