محمد البرادعی مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی روز پنج شنبه ۲۴ مه گفت در صورت ادامه روند کنونی، امکان يک راه حل صلح آميز برای مساله هسته ای ايران کاهش می يابد و اين مسير ممکن است به يک رويارويی بزرگ منجر شود.
محمد البرادعی از ادامه فعاليت های هسته ای ايران، آن هم «در زمانی که امکان بازرسی همه جانبه آژانس از تاسيسات هسته ای ايران فراهم نيست» و هنوز مسايل حل نشده موجود است، ابراز نگرانی کرد.
آقای البرادعی به گسترش دانش ايران در زمينه غنی سازی اشاره کرد و گفت با آنکه اين دانش ممکن است بدون نقص نباشد، اما جمهوری اسلامی موفق به غنی سازی اورانيوم در حد ۵ درصد شده است.
«سوءتفاهم» درباره اظهارات البرادعی
مدير کل آژآنس بين المللی انرژی اتمی، ضمن فراخواندن ايران به تعليق همه فعاليت های هسته ای مربوط به غنی سازی اورانيوم، برداشت ها از اظهارات خود درباره توانايی غنی سازی اورانيوم توسط ايران را «سوءتفاهم» خواند.
آقای البرادعی چندی پيش در مصاحبه با روزنامه نيويورک تايمز و پس از آن با یک شبکه خبری اسپانیا گفته بود که بازداشتن ايران از دستيابی به توانايی غنی سازی در مقياس انبوه، مهمتر از متوقف کردن همه فعاليت های مربوط به غنی سازی اورانيوم است.
به گفته او، منطقی تر است که به جای اصرار بر تعليق همه فعاليت های مربوط به غنی سازی اورانيوم ايران، مانع از ورود ايران به مرحله غنی سازی در مقياس انبوه شد «تا بتوانيم اطمينان حاصل کنيم که امکان بازرسی های همه جانبه از تاسيسات هسته ای ايران فراهم است و اصولا ايران در پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای خواهد ماند.»
مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی گفته بود: «به باور ما، آنها (ايرانی ها) به خوبی دانش غنی سازی را کسب کرده اند. مساله از اين پس، چگونگی تکميل اين دانش است. کسی نمی خواهد اين را بشنود، ولی اين يک واقعيت است.»
اين اظهارات انتقاد برخی کارشناسان و ديپلمات ها را به دنبال داشت که می گويند هر گونه فعاليت غنی سازی اورانيوم توسط ايران خطرناک است و اظهارات اينچنينی، می تواند به اتحاد جامعه جهانی در مقابل ايران آسيب برساند.
روز پنج شنبه آقای البرادعی گفت منظور او تنها ابراز نگرانی از پيشرفت ايران در زمينه دانش غنی سازی اورانيوم، آن هم «بدون امکان روشن بودن طبيعت و دامنه اين برنامه (هسته ای)» بود.
آقای البرادعی در گزارش خود از گسترش غنی سازی، به رغم خواست قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنيت سازمان ملل متحد برای تعليق همه فعاليت های هسته ای مربوط به غنی سازی اورانيوم، ياد کرده است.
مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی در اين گزارش همچنين از کاهش امکان بررسی جوانب ناشناخته برنامه هسته ای ايران نام برده است.
واکنش جمهوری اسلامی به گزارش البرادعی
علی لاريجانی، دبير شورای عالی امنيت ملی و رييس هيئت مذاکره کننده هسته ای ايران، در واکنش به گزارش تازه محمد البرادعی، گفت که اين گزارش «نشان می دهد ايران در چارچوب حقوق بين الملل حرکت می کند.»
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ايران، ايرنا، دبير شورای عالی امنيت ملی گفت: «همان طور که در جمع بندی اين گزارش آمده، آژانس در سايه همکاری ايران قادر است به راستی آزمايی فعاليت های ايران ادامه دهد.»
اين در حالی است که در گزارش اخير تصريح شده است جمهوری اسلامی ايران بر سر راه راستی آزمايی برخی از فعاليت های هسته ای، مانع ايجاد کرده است.
بر پايه گزارش آقای البرادعی، اين بدين معنی است که «نمی توان اطمينان حاصل کرد برنامه هسته ای ايران، صرفا صلح آميز است.»
با اين حال علی لاريجانی گفته است که جزئيات گزارش البرادعی « اين واقعيات را مشخص می کند که ايران مشکلی در فعاليت های خود ندارد.»
همزمان علی اصغر سلطانيه، سفير ايران در آژانس، گزارش اخير را «فاقد اطلاعات تازه» خوانده و افزوده است که اين گزارش «نشان می دهد ايران به سمت فعاليت نطامی» منحرف نشده است.
از سوی ديگر محمود احمدی نژاد رييس جمهوری اسلامی روز پنج شنبه گفت جمهوری اسلامی برنامه هسته ای خود را حتی برای يک لحظه هم متوقف نخواهد کرد.
آقای احمدی نژاد که در مراسم بيست و پنجمين سالگرد آزادی خرمشهر از اشغال ارتش عراق، سخن می گفت افزود: « تثبيت حق هسته‌ا ی ايران، سبب می شود همه ملت‌ها ی دنيا زير پرچم سياسی ايران جمع شوند و به همين دليل است که دشمنان بسيج شده‌اند تا نگذارند اين اتفاق در ايران و جهان بيفتد.»
واکنش آمريکا
گريگوری شولتی سفير آمريکا در آژانس بين المللی انرژی اتمی در بيانيه ای اظهار داشت: «همانگونه که مدير کل آژانس خاطرنشان ساخته است، تا زمانی که ايران مشکل راستی آزمايی را حل نکند، پروتکل الحاقی را اعمال نکند و در زمينه شفاف سازی اقدام های لازم را به عمل نياورد، آژانس قادر نخواهد بود در اين باره که طبيعت برنامه هسته ای ايران صرفا صلح آميز است، اطمينان حاصل کند.»
آقای شولتی همچنين گفته است: «جهان چگونه می تواند ادعای صلح آميز بودن برنامه هسته ای ايران را باور کند، هنگامی که رهبران ايران بيش از پيش از ارايه اطلاعات لازم و همکاری با آژآنس خودداری می کنند.
از سوی دیگر زلمای خليلزاد، سفير آمريکا در سازمان ملل متحد، در واکنش به گزارش محمد البرادعی گفت که فشارها بر ايران تا کنون به نتيجه مورد نظر نرسيده و اکنون زمان بررسی فشارهای بيشتر فرا رسيده است.
او گفت:« ايالات متحده آمريکا با يک برنامه هسته ای غير نظامی ايران مخالفتی ندارد» و افزود آمريکا در صورتی که ايران با خواسته های شورای امنيت سازمان ملل متحد عمل کند، آماده مذاکره با اين کشور است.