انتخابات رياست جمهوری آمريکا اين روزها بسياری از خبرهای جهان را تحت الشعاع قرار داده و علاوه بر شايستگی کانديداها، چگونگی انجام اين انتخابات نيز مورد پرسش بسياری قرار گرفته است.
راديو فردا در اين زمينه گفت وگويی با آقای دکتر شايان سميعی، استاد پيشين علوم سياسی دانشگاه در کاليفرنيا و کارشناس امور انتخاباتی در واشينگتن، انجام داده است
رادیو فردا: انتخابات نهائی ايالات متحدۀ آمريکا٬ چگونه صورت می گيرد و آيا رأی مستقيم مردم٬ تعيين کننده است يا شيوه های ديگری؟
دکتر شايان سميعی: انتخابات در آمريکا٬ از طريق رأی مستقيم مردم٬ انجام می گيرد٬ اما٬ مردم هر ايالت به کانديداهای مورد نظر خود رأی می دهند٬ هر کسی که برنده اکثريت آرا در آن ايالت شود٬ تعداد آرای الکترال٬ آن ايالت را٬ از آن خود می کند و هر کسی که تا دويست و هفتاد رای الکترال به دست آورد٬ ریيس جمهور آمريکا قلمداد خواهد شد.
در آمريکا٬ هر ايالتی تعدادی الکتور (انتخاب کننده)٬ منصوب می کنند که بعد از انتخابات٬ به پايتخت های ايالتی سفر می کنند و در مجلس ايالتی رأی خود را٬ به نسبت آرائی که مردم به کانديداها داده اند٬ به صندوق ها می ريزند٬ که در حقيقت٬ تعداد آرای الکترال آن ايالت٬ به کانديدایی که رأی بيشتری به دست آورده٬ متعلق خواهند کرد.
رأی الکترال و به عبارتی٬ رآی کالج انتخاباتی٬ در اين ميان٬ چه نقشی دارد؟
رأی الکترال مشتق از دو عدد است. عدد اول تعداد نمايندگان مجلس فدرال آمريکا٬ مجلس نمايندگان است يا همان «هاوس اف رپرزنتتيو» به اضافۀ دو سناتور. به فرض٬ ايالت ويرجينيا سيزده رأی الکترال دارد٬ که به خاطر يازده نمايندۀ مجلس و دو سناتور ايالت است. در آمريکا هر ايالتی دو سناتور دارد و بر اساس جمعيت آن ايالت و نظرخواهی هايی که هر دهه انجام می گيرد٬ تعداد نمايندگان مجلس آن ايالت تنظيم می شود.
- رأی الکترال مشتق از دو عدد است. عدد اول تعداد نمايندگان مجلس فدرال آمريکا٬ مجلس نمايندگان است يا همان «هاوس اف رپرزنتتيو» به اضافۀ دو سناتور. به فرض٬ ايالت ويرجينيا٬ سيزده رأی الکترال دارد٬ که به خاطر يازده نمايندۀ مجلس و دو سناتور ايالت است. در آمريکا هر ايالتی دو سناتور دارد و بر اساس جمعيت آن ايالت و نظرخواهی هايی که هر دهه انجام می گيرد٬ تعداد نمايندگان مجلس آن ايالت تنظيم می شود.
به عنوان مثال٬ در بيست سال گذشته٬ ايالتی مانند کاليفرنيا٬ دو سناتور داشت ولی پنجاه و يک رأی الکترال داشت٬ چون چهل و نه نمايندۀ مجلس داشتند٬ اما امسال٬ کاليفرنيا پنجاه و پنج رأی الکترال دارد.
به چه جهت؟ به اين دليل که٬ مردم از ايالات ديگر به کاليفرنيا نقل مکان کردند و در آنجا زندگی می کنند و بر اساس تکثير جمعيت٬ در آن ايالت٬ تعداد نمايندگان مجلس کاليفرنيا٬ بالاتر رفته و بالطبع٬ تعداد آرای الکترال٬ آن ايالت٬ بيشتر خواهد شد.
رأی الکترال چيست؟ دليل به وجود آمدن آن٬ کدام است؟
دليل به وجود آمدن آرای الکترال٬ اين بود که در اوائل به وجود آمدن ايالات متحدۀ آمريکا٬ می خواستند که ايالات بزرگ٬ فقط٬ نتوانند حرف آخر را در انتخاب رياست جمهور داشته باشند.
يعنی هر ايالتی که جمعيت بيشتری داشته باشد٬ باعث آن می شد که اين کانديداها هم٬ به آنجا فقط سفر کنند و در آنجا با مردم مشارکت کنند٬ به همين جهت هم هست٬ که آنها سعی می کردند٬ که اين مسئله را از بين ببرند و خواستند که همۀ ايالات آمريکا بتوانند٬ نظر خود را ابراز کنند٬ به همين جهت بود که امروز می بينيم٬ ايالتی مانند کلورادو با نه رأی الکترال يا ايالت نيومکزيکو با پنج رأی الکترال٬ يکی از ايالات کليدی٬ در انتخابات۲۰۰۸ ٬شده اند.
چرا ايالت ها٬ هر يک فقط٬ دو سناتور دارند؟
هر ايالتی فقط دو سناتور دارد٬ به خاطر اينکه مجلس سنای آمريکا٬ فقط می تواند صد عضو داشته باشد٬ به دليل وجود پنجاه ايالت در آمريکا. اما تعداد نمايندگان مجلس است که بر اساس جمعيت٬ متفاوت خواهد بود.
آخرين پرسش اينکه٬ شنوندگان ما واژۀ انگليسی کاکس را٬ در اين يک سال و نيم اخير٬ فراوان شنيده اند. ممکن است در اين زمينه هم توضيح مختصری دهيد٬ که اين کاکس٬ چيست؟
کاکس٬ ٬ يک شورای محلی است به خاطر اينکه بعضی از ايالت ها٬ مانند ايالت آيووا٬ بر اين باور هستند که بايد همۀ مردم از منازل خود بيرون آيند در يک شورای محلی٬ در محل کوچکی٬ جمع شوند و بتوانند به مقابله و مباحثه پردازند٬ برای اينکه کانديدای مورد علاقۀ خود را انتخاب کنند.
در ساير ايالت ها٬ انتخابات مقدماتی دارند٬ که مردم به يک مکان رأی گيری می روند٬ از طريق دستگاه های الکترونيک٬ رأی خود را ثبت می کنند.
اما کاکس ها به اين ترتيب است که مردم بايد بروند٬ هر کسی طرفدار هر کانديدائی که هست می تواند به فرد مورد علاقۀ خود رأی دهد٬ منتها مسلما"٬ کانديدائی که در هر کاکسی تعداد آرای بيشتری به دست آورد٬ يا طرفداران يک کانديدا بتوانند ديگران را تشويق کنند که از کانديدای آنها حمايت کنند٬ بالنتيجه آن کانديدا٬ برندۀ آن شورای منطقه ای خواهد شد و هر کسی که تعداد آرای بيشتری در کل شوراهای منطقه ای بدست آورد٬ برندۀ کاکس آن ايالت٬ خواهد بود.
فکر می کنم٬ اين سنتی است که٬ از گذشته های دور به يادگار مانده.
دقيقا" اين سنتی است از گذشته ها و به خاطر همين هم است که چون قدمتی تاريخی دارد و برای بعضی از ايالات اين يک حالت٬ عرق ايالتی يا عرق ملی شده است٬ ديگر سعی می کنند که آنرا تغيير ندهند و دست نزنند.