نمايندگان جمهوری اسلامی و اتحاديه اروپا در ژنو بار ديگر روز شنبه به گفت وگو نشستند.
از مهمترين رويداد اين ديدار شرکت نماينده دولت آمريکا در اين نشست بود. گرچه هنوز جزئيات اين ديدار در دست نيست، اما ناظران حضور ويليام برنز معاون وزارت خارجه آمريکا در اين نشست را رويدادی بسيار با اهميت ارزيابی مي کنند.
اگر اين رويداد را در پرتو تحولات چند هفته اخير ارزيابی کنيم که با انتشار مقاله ای از علی اکبر ولايتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بين المللی، در چند روزنامه اروپائی آغاز شد، حضور معاون وزارت خارجه آمريکا در گفت وگوی سعيد جليلی با خاوير سولانا اهميتی دو چندان پيدا مي کند.
بويژه اينکه روزنامه گاردين، چاپ لندن روز پنجشنبه، ۲۷ تير ماه، خبر داد که آمريکا قصد دارد ماه آينده برنامه خود را برای حضور سياسی در تهران پس از ۳۰ سال اعلام کند.
از سوی ديگر بشار اسد، ریيس جمهوری سوريه کشور متحد جمهوری اسلامی در منطقه، همزمان با اقامت خود در پاريس اعلام کرد که از او خواسته شده است ميان ايران و غرب نقش ميانجی گری را بازی کند و سفر بلافاصله منوچهر متکی به دمشق و سپس آنکارا همه نشان از تلاش های گسترده ديپلماتيک در جهت پايان دادن به بحران برسر برنامه هسته ای ايران دارند
در ايران هم لابلای گزارش ها و خبرهای رسانه ها اين جمله برجسته مي شود که ايران هي چوقت نگفته است که تا ابد با آمريکا قطع رابطه مي کند و جمهوری اسلامی حاضر است با هر کشوری به جز اسرائيل روابط ديپلماتيک داشته باشد.
اگرچه پس از انتشار مقاله آقای ولايتی اين پرسش مطرح شد که چه کسی در ايران فرمان مذاکره را در دست دارد که احتمالا ما با اين پرسش در آينده هم روبرو خواهيم بود، به نظر مي رسد که در ايران ميان رهبران جمهوری اسلامی اجماع برای کنار آمدن با غرب حاصل شده است.
«جسارت در تنش زدایی با آمریکا»
علی اکبر معين فر وزير نفت پيشين درکابينه مهندس بازرگان به راديو فردا مي گويد:« اين نظر گاه که آقای احمدی نژاد مستقلا و بدليل «شجات و جسارت و...» مي تواند نقشی در تنش زدائی داشته باشد درست نيست زيرا در ايران سيستم سياسی هنوز به شيه ديکتاتوری اداره مي شود و آقای احمدی نژاد مستقل نيست بلکه «امر بر» خوبی است. اينکه رهبران دو کشور ايران و آمريکا به اين توافق رسيده اند تصميمی عاقلانه است».
- « هنوز نمي توان گفت که آيا رهبران جمهوری اسلامی به اين اجماع رسيده اند که روابط ايران و آمريکا را تنش زدائی کنند و يانه. اما اگر اجماعی وجود داشته باشد بی شک محمود احمدی نژاد کسی است که مي تواند در اين راه گام بردارد».
به گفته آقای معين فر سوالی که مطرح مي شود اين است که جسارتی که گفته مي شود آقای احمدی نژاد دارد، جسارت در برابر چه کسی است، آيا در مقابل زير دستان و يا دربرابر مقام های بالا دست خود که برخورد ریيس جمهوری با وزرای خود نشان دهنده اين است که اين جسارت بيشتر در برابر زير دستان است».
علی اکبر معين فرمي گويد هم در ايران و هم در آمريکا نيروهايی هستند که جنگ طلب هستند. اما اکنون هم آمريکا و هم ايران مي داند که مساله سلاح های هسته ای در ايران مطرح نيست.
احمدی نژاد و رابطه با آمریکا
صادق زيبا کلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، به راديو فردا مي گويد:« هنوز نمي توان گفت که آيا رهبران جمهوری اسلامی به اين اجماع رسيده اند که روابط ايران و آمريکا را تنش زدائی کنند و يانه. اما اگر اجماعی وجود داشته باشد بی شک محمود احمدی نژاد کسی است که مي تواند در اين راه گام بردارد».
به ويژه اين که بگفته آقای زيبا کلام « محمود احمدی نژاد به علت جسارت و شجاعت خود مي تواند مذاکره با آمريکا را به پيش ببرد. به خصوص اينکه محمود احمدی نژاد در سطوح گوناگون روحانيت، سپاه، بسيج و... از حمايت لازم برخورداراست».
محسن سازگارا، تحليلگر سياسی در واشينگتن، هم به راديو فردا مي گويد بايد مرز ميان «شجاعت» و جنون را که بسيار ظريف است ديد.
به باور آقای سازگارا آقای احمدی نژاد در سطح جهان به عنوان شخصيتی سياسی غير قابل اتکا و بی اعتماد است.
در باره گفت وگوهای هسته ای ايران با اتحاديه اروپا در ژنو، آقای سازگارا بر اين باور است که احتمالا ايران قول داده است که غنی سازی را موقتا تعليق کند در حاليکه آمريکایی ها و به ويژه وزارت خارجه آمريکا که اکنون بر سياست دولت جرج بوش مسلط است، خواستار حل بحران هسته ای ايران به شيوه کره شمالی است.
به گفته محسن سازگارا اگر مذاکرات ژنو نتيجه ای در پی نداشته باشد، شکست اين مذاکرات مي تواند به عنوان آخرين اتمام حجت آمريکا شناخته شود و زمينه را برای تشديد تحريم ها عليه ايران هموار مي شود و تحريم ها احتمالا صنعت نفت ايران و واردات بنزين به ايران را در بر خواهد گرفت.
محسن سازگارا تحليلگر سياسی در واشنگتن بر اين نظر است که آقای خامنه ای با اينکه وارد تمام جزئيات امور مملکتی مي شود اما حاضر نيست مسئوليت تصميم ها و دخالت های خود د ر امور کشور را به عهده گيرد. اين بدان معنی است که در صورت دست يابی به يک اجماع برای گفت وگو با آمريکا محمود احمدی نژاد مي تواند مجری اين سياست باشد.