در تهران از حدود يک هفته پيش، بيست وپنجم ديماه، اولين گرمخانه برای زنان معتاد بی سرپناه در جنوب شهر آغاز به کار کرد ه است.
هر چند آمار دقيقی درباره تعداد زنان معتاد در ايران وجود ندارد اما برخی پژوهش ها در ايران حاکی از آن است که نزديک به هفت درصد معتادان کشور را زنان تشکيل می دهند.در همین حال برخی مقام های دولتی از شصت هزار معتاد زن در کشور خبر داده اند.
گزارش ها حاکيست که بخش زيادی از اين زنان معتاد را بی سر پناهان تشکيل می دهند . مددکاران اجتماعی می گويند راه اندازی اين گرمخانه در تهران می تواند برای اين زنان موثر واقع شود.
تولدی دوباره و ایجاد گرمخانه
نخستين گرمخانه ويژه زنان معتاد بی خانمان را سازمان غيردولتی« تولدی دوباره» با حمايت سازمان بهزيستی درتهران براه انداخته است.
آن گونه که عباس ديلمی از مسئولان جمعيت خيريه «تولدی دوباره» گفته است زنان معتاد وبی سرپناهی که به اين گرمخانه مراجعه می کنند پوشاک و سرويس های بهداشتی و خوراکی و امکانات خوابگاهی در اختيارشان قرار می گيرد واين سرويس ها توسط زنانی که خود جزو معتادان بوده و بهبود يافته اند ارايه می شود.
سازمان غيردولتی «تولدی دوباره» در سال ۱۳۸۲ تاسيس شده وفعاليت آن درجهت کمک به معتادان برای کاهش اعتياد به مواد مخدر وآماده کردن آنها برای بازگشت به جامعه است .
- «با توجه به اينکه الان تعداد زن هايی که وضعي تشان به آن وضعيت بحران رسيده خيلی زياد است يک گرمخانه برای زنان معتاد بی سرپناه خيلی کم است. درتهران حداقل در نقاط مختلف يعنی؛ شمال، جنوب، شرق و غرب ومرکز، به پنج گرمخانه نياز هست».
انجمن «تولدی دوباره» به گفته دکتر مصطفی اقليما، رييس انجمن مددکاری اجتماعی ايران، پيش از اين نيز گرمخانه هايی را با کمک سازمان بهزيستی در نقاط ديگر ايران راه اندازی کرده است.
مصطفی اقليما در اين باره به رادیو فردا می گوید:«در «تولدی دوباره» معتادانی که خودشان درمان يافته اند وامکانات مالی دارند مراکز مختلفی را باز می کنند و تعداد اين مراکزدر کشور زيادشده حالا يا خودشان پول دارند يا قرار شده سازمان بهزيستی يا وزارت رفاه به آنها کمک کند البته بيشتر روی بودجه ای که خود مردم می دهند اين مراکز را بازکردند چون روی کمک دستگاه های دولتی نمی شود زياد حساب کرد».
گنجايش اولين گرمخانه ويژه زنان معتاد بی سرپناه درتهران برای سی نفردر نظر گرفته شده است.
گرچه درمورد تعداد زنان معتادی که سرپناه ندارند وشب را در کنار خيابان می گذرانند به گفته کارشناسان همانند ديگر آسيب های اجتماعی آماررسمی دردست نيست، اما شواهد نشان می دهد که تعداد اين زنان بسيار زياد است.
«اقدامی مثبت اما ناکافی»
انجمن غير دولتی «تلاشگران سلامت» يکی از سازمان های غير دولتی است که ازجمله در زمينه کاهش وترک اعتياد فعاليت می کند و به مراجعه کنندگان در اين زمينه مشاوره می دهد.
رضوان مقدم دبير اجرايی اين انجمن به رادیو فردا می گويد:« مراجعات به اين انجمن نشان می دهد که تاسيس يک گرمخانه در تهران کافی نيست».
رضوان مقدم در اين باره می افزايد:«ما کارمان مشاوره است ودر حقيقت نقش هدايت کننده را داريم. حالا زنانی هستند که مشکل دارند وبه ما مراجعه می کنند آنها را برای ترک اعتياد ودرمان اعتيادشان هدايت می کنيم به مراکزی که وجود دارد. حالا اين مراکز يا دولتی، يا سازمان های غير دولتی ويا مراکز خصوصی هستند ولی ما مراجعين ما خيلی بيشتر از اون تصوری است که در جامعه وجود دارد».
رضوان مقدم اضافه می کند:«با توجه به اينکه الان تعداد زن هايی که وضعي تشان به آن وضعيت بحران رسيده خيلی زياد است يک گرمخانه برای زنان معتاد بی سرپناه خيلی کم است. درتهران حداقل در نقاط مختلف يعنی؛ شمال، جنوب، شرق و غرب ومرکز، به پنج گرمخانه نياز هست».
زنان معتاد و بی خانمانی که به اين تنها گرمخانه تهران مراجعه می کنند يک شب نگهداری می شوندوپس از ارايه مشاوره های ترک اعتياد به انها صبح روز بعد به مراکز «کاهش آسيب های اجتماعی و اعتياد» و ديگر مراکز ترک اعتياد زنان سپرده می شوند و تلاش آن است که آنها در اين مراکز به ترک دائم اعتياد تمايل پيدا کنند.
- «هيچ سازمانی هم تعهد کاری برای اين خانم که معتاد بوده والان خوب شده، نمی کند. ما بعد ازاين مرحله جايی را برای اين زن ها نداريم. نه سازمان بهزيستی برای آنها جايی دارد ونه حتی دستگاه های دولتی مي توانند برای اينها کار توليد کنند يعنی اين کمکی که ما می کنيم صورت مسئله پاک کردن است»
دکترمصطفی اقليما، رييس انجمن مددکاری اجتماعی، با انتقاد از اين روند می گويد:«اما در مرحله بعدی هيچ فکری برای اين زنان نشده است».
آقای اقليما می افزايد:«اين خانم هايی که دراين مراکز هستند گاهی که ما آنها صحبت می کنيم، می گويند:« حالا ما در اينجا درمان شديم، ولی از اينجا که بيرون برويم به کجا برويم؟» چرا که نه خانه ای و کاری دارد که به تواند از طريق آن امرار معاش کند.»
«پاک کردن صورت مسئله»
دکترمصطفی اقليما می گويد:«هيچ سازمانی هم تعهد کاری برای اين خانم که معتاد بوده والان خوب شده، نمی کند. ما بعد ازاين مرحله جايی را برای اين زن ها نداريم. نه سازمان بهزيستی برای آنها جايی دارد ونه حتی دستگاه های دولتی مي توانند برای اينها کار توليد کنند يعنی اين کمکی که ما می کنيم صورت مسئله پاک کردن است»
آقای اقليما می افزايد:« درصورتی که بعد ازاين مرحله بايد دولت ببيند که برای اينها محلی برای زندگی وکاری دارد که اينها دوباره برنگردند به آن زندگی. چون وقتی هيچی ندارند مسلما برمی گردند به همان مناسبات و همان معتادانی که قبلا با آن ها بوده اند وفقط پنج درصد درمان ما در اين سرپنا هاست نودو پنج درصد برنامه های بعد از آن است».
در مراسم افتتاح اولين گرمخانه رنان معتاد بی سرپناه در تهران، گلاره مستشاری، کارشناس دفتر کاهش جرم سازمان ملل درايرا ن، راه اندازی گرمخانه برای زنان اسيب ديده را نشانگراين مسئله دانسته است که «بعد از مدت ها بالاخره به مشکل اعتياد به مواد مخدر زنان ايران توجه شده است». اما در همين حال، وی گفته است که اين اقدام مطمئنا کافی نيست.
رضوان مقدم عضو موسس انجمن تلاشگران سلامت می گويد همزمان بايد مسئله را ريشه يابی کرد.
رضوان مقدم می افزايد:«بايد برای اينکه به دنبال جامعه ای سالم باشيم، در حقيقت ريشه يابی کرد اين که چرا اين زن ها به وجود می ايند وزن های معتاد وبی سرپنا محصول چه جامعه ای هستند. اما اين به اين معنا نيست که ما فعلا اين زن ها را رها کنيم . بايد هردو کار با هم انجام گيرد . ايجا د اين سرپنا ها نبايد به اين معنا باشد که ديگر ما کارمان را کرديم ومسوليتمان پايان يافت».
گرمخانه ويژه زنان معتاد وبی خانمان در جنوب شهر تهران در نزديکی مرکز بازپروی ترک اعتياد زنان بنام خورشيد قراردارد . اين مرکز نيز از يکسال پيش گشايش يافته و نخستين مرکز بازپروری وترک اعتياد زنان غير دولتی درتهران است .