«مقامات جمهوری اسلامی قبرهای اعدام‌شدگان ۶۷ را تخریب کرده‌اند»

دو سازمان عفو بین‌الملل و عدالت برای ایران، در گزارشی اعلام کردند که مقامات جمهوری اسلامی قبرهای دسته جمعی قربانیان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ را حداقل در هفت شهر ایران «عامدانه» تخریب کرده اند.

این دو سازمان براساس شواهد جدید از جمله تصاویر ماهواره‌ای، فیم‌های ویدیویی و عکس‌ها اعلام کردند که جمهوری اسلامی از سال‌های ۸۲ تا ۹۶ در حال تخریب هفت گور دسته جمعی قربانیان اعدام‌های سال ۶۷ در شهرهای تهران، مشهد، اهواز، تبریز، رشت و سنندج و قروه در استان کردستان بوده است.

گفتگوی رویا کریمی مجد با شادی صدر،از مدیران سازمان حقوق‌بشری عدالت برای ایران

براساس این گزارش، این اقدامات شامل تخریب به وسیله بولدوزر، ساخت جاده و ساختمان، انباشت زباله یا ساخت قبرهای جدید در محل گورهای جمعی است.

در همین حال فیلیپ لوتر، مدیر تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل، گفت: «جنایت‌های انجام شده در جریان کشتار ۶۷ همانند زخمی است که با وجود گذشت سه دهه همچنان التیام نیافته است. مسئولان ایران با نابود کردن شواهد و آثار جرم، عامدانه به تحکیم فضای مصونیت کمک می‌کنند».

وی تاکید کرد که «خاطره افراد کشته شده را نمی‌توان به آسانی زدود یا در زیر بتن پنهان کرد».

شادی صدر، از مدیران عدالت برای ایران، نیز اعلام کرد که «صحنه‌های جرم موجود باید تا زمان انجام رسیدگی‌های قانونی مستقل و مقتضی برای تشخیص هویت بقایای کشته‌شدگان و پی بردن به چگونگی ماوقع به صورت دست‌نخورده محافظت شوند».

این دو سازمان در گزارش خود با اشاره به تصاویر ماهواره‌ای در فاصله خرداد ۹۵ تا شهریور ۹۶ اعلام کردند که در شهر تبریز بر روی بیش از نیمی از محل احتمالی یک گور جمعی بتن پاشیده‌ شده است.

در همین حال در شهر قروه در استان کردستان، نهادهای جمهوری اسلامی سنگ‌ قبرها و نشان‌های یادبودی را که خانواده‌های عزادار در محل گورها قرار داده بودند به بهانه اینکه این زمین کاربری «کشاورزی» داشته است، با بولدوزر تخریب کرده اند.

براساس این گزارش،همچنین در دو محل احتمالی گور جمعی در گورستان بهشت رضا در مشهد و گورستان تازه آباد در رشت، مسئولان قبرهای جدیدی بر روی گورهای جمعی ساخته و برای دفن مردگان جدید واگذار کرده اند.

سازمان عفو بین الملل پیش از این نیز از تلاش برای تخریب یک گور دسته جمعی در مشهد که در حدود ۱۷۰ زندانیان سیاسی در آن مدفون شده اند، خبر داده بود.

در همین حال یک گور جمعی قربانیان این اعدام‌ها در کنار ساختمان سابق دادگاه انقلاب سنندج تبدیل به بخشی از یک منطقه خرید شده است.

براساس گزارش این دو سازمان، نهادهای جمهوری اسلامی همچنین محل دفن قربانیان اعدام‌های زندانیان در سال ۶۷ در اهواز را تبدیل به محل زباله‌های ساختمانی کرده و همچنین قصد دارند که این محل را تبدیل به فضای سبز یا مجتمع تجاری کنند.

سازمان عفو بین‌الملل سال گذشته نیز از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته بود تا فورا تخریب گور دسته جمعی قربانیان اعدام‌های سال ۶۷ در اهواز را متوقف کند.

این سازمان در سال ۹۲ نیز در گزارشی اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی تلاش می‌کند اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در سال ۶۷ را «از حافظه‌ها پاک کند».

نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی همچنین طی سه دهه اخیر بارها گورستان خاوران در تهران را تخریب کرده اند.

مقام‌های جمهوری اسلامی به ندرت درباره اعدام دسته جمعی زندانیان در تابستان سال ۶۷ سخن گفته‌اند و همچنین محل دفن این زندانیان نیز هیچگاه به صورت رسمی اعلام نشده است.

درهمین حال سازمان عدالت برای ایران دراین گزارش اعلام کرد که ۱۲۰ مکان را در ایران شناسایی کرده که احتمال دارد این قربانیان درآن‌ها دفن شده باشند.

اکثر زندانیان اعدام شده در آن سال را اعضای گروه‌هایی مانند سازمان مجاهدین خلق ایران، حزب توده ، فدائیان و دیگر گروه‌های چپگرا تشکیل می‌دادند که پیش از آن محاکمه شده و در حال گذراندن دوران زندان خود بودند.

به گفته آیت‌الله حسینعلی منتظری، قائم مقام وقت رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله روح‌الله خمینی شخصا دستور اعدام «کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند» صادر کرد.

بسیاری از آن اعدام شدگان در گورستان خاوران، به شکل گمنام و در قبرهای دسته جمعی به خاک سپرده شدند.

نام و تعداد دقیق اعدام‌شدگان در آن سال هنوز کاملاً مشخص نیست. گزارشگر ويژه حقوق بشر سازمان ملل متحد تعداد این زندانيان سياسی اعدام شده را دستکم ۱۸۷۹ نفر اعلام کرده است.

اماآیت الله حسینعلی منتظری در خاطرات‌اش اين رقم را بین ۲۸۰۰ يا ۳۸۰۰ نفر اعلام کرده است، با تأکید بر اینکه رقم دقیق را به خاطر ندارد.

سال ۹۵ یک فایل صوتی متعلق به مربوط به ۲۴ مرداد سال ۶۷ منتشر شد که در آن آیت الله منتظری در دیدار با اعضای هیات تصمیم گیرنده درباره این زندانیان، از این اعدام‌ها به عنوان «بزرگترین جنایت جمهوری اسلامی» یاد می‌کند.