پس از توقف موقت طرح «بایوجمی» (تجزیه رسوب کف تالاب با استفاده از تکنولوژی نانو) در تالاب انزلی که ده روز پیش به اعلام جرم دادستان انزلی علیه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز منجر شد، احتمال عبور خط آهن رشت به انزلی از محدوده این تالاب، بار دیگر مایه نگرانی کسانی شده است که می‌گویند تالاب انزلی در حال مرگ است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، مسعود باقرزاده کریمی، سرپرست حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست، روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد، با اشاره پیشنهاد وزارت و شهرسازی برای عبور خط آهن رشت انزلی از کنار تالاب گفت این تالاب در چند سال گذشته فشارهای زیادی را تحمل کرده و توان اکولوژیک آن کاهش یافته است، بنابراین «دیگر توان تحمل فشار دیگری مانند عبور خط آهن بندر انزلی را ندارد».
به‌گفته کارشناسان، سالانه ۷۰۰ هزار تن رسوب وارد تالاب انزلی می‌شود که باعث شده عمق تالاب طی چند دهه گذشته به شدت کاهش یابد و از ۱۰ متر به ۲ متر و حتی در برخی از قسمت‌ها به خشکی کامل برسد.
با این حال، توقف طرح احیای تالاب انزلی که از حدود سه دهه پیش شروع شده بود در کنار عواملی چون کاهش بارندگی و پایین آمدن سطح آب دریای خزر طی سال‌های اخیر و ورود فاضلاب شهری به تالاب انزلی، باعث شده این تالاب در وضعیت بحرانی قرار بگیرد.
به‌گفته آقای باقرزاده کریمی، در گزارش ارزیابی زیست‌محیطی طرح راه‌آهن رشت-انزلی که در سازمان حفاظت محیط زیست رد شده، به‌جای این‌که بر حفظ بیشتر منابع طبیعی تأکید شود، بر «ارزان‌تر تمام شدن» این پروژه با عبور از کنار تالاب به‌طول هفت کیلومتر و عرض ۵۰۰ متر توجه شده است.
مخالفان نظر دفتر حفاظت و احیای تالاب‌ها ادعا می‌کنند که ممانعت سازمان حفاظت محیط زیست از اجرای راه‌آهن انزلی به‌قصد «تلافی توقف طرح بایوجمی در تالاب انزلی» است؛ ادعایی که سرپرست حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست آن را رد می‌کند.
طرح «بایوجمی» تازه‌ترین اقدام سازمان محیط زیست برای «نجات» تالاب انزلی است که اجرای آن از نظر ضوابط قانونی و نیز به لحاظ فنی از چند ماه پیش با مخالفت‌های بسیار روبه‌رو شد و نهایتاً به توقف موقت طرح به‌دستور دادستان انزلی انجامید.
آقای باقرزاده کریمی همچنین با بیان این‌که پیشنهاد مسیر دیگری نیز در طرح راه‌آهن رشت انزلی مطرح است، تأکید کرد که خواسته سازمان حفاظت محیط زیست از مشاوران طرح این است که در بررسی خود «فقط هزینه جابجایی را ارائه ندهند بلکه هزینه‌ای را که در ۷ کیلومتر به عمق ۵۰۰ متر متراژ، زمین‌های مردم نابود و منطقه به حلبی‌آباد تبدیل می‌شود بیان کنند».
او همچنین با اشاره این‌که این طرح هنوز آغاز نشده، تأکید کرد که «باید از ابتدا درست عمل کنیم و تصمیم درست گرفته شود تا دود آن به چشم مردم نرود... و یک سد گتوند دیگر شکل گیرد».
سد گتوند بلندترین سد خاکی ایران است که به‌منظور تأمین بخشی از برق مورد نیاز ایران و کنترل سیلاب‌های فصلی کارون ساخت آن در سال ۱۳۷۶ آغاز و در سال ۱۳۹۲ افتتاح شد، اما گفته می‌شود نزدیکی معدن نمک به محل آبگیری این سد در پروژه مطالعاتی آن در نظر گرفته نشد و اکنون به افزایش شوری آب در پایین‌دست این سد و تحت‌تأثیر قرار گرفتن کشاورزی و زندگی مردم منطقه منجر شده است.
به‌گفته سرپرست حفاظت و احیای تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست، خدمات سالانه تالاب انزلی ۶ هزار دلار در هر هکتار است که با اجرای طرح توسعه راه‌آهن بندر انزلی، حدود ۵۰۰ هکتار از تالاب تحت تاثیر قرار می‌گیرد و مجریان این طرح باید مجموع سه میلیون دلار بابت خسارت زیست‌محیطی بپردازند.