یک مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پی انتشار گزارشهایی از «استقبال» ولادیمیر پوتین از راهاندازی کریدور زنگِزور که ایران و جمهوری آذربایجان بر سر آن اختلاف دارند، با سفیر روسیه در تهران دیدار و با تغییر مرزهای بینالمللی مخالفت کرد.
به گزارش روز دوشنبه ۱۲ اردیبهشت وزارت خارجه ایران، مجتبی دمیرچیلو، دستیار وزیر خارجه و مدیرکل اوراسیا، در دیدار با الکسی ددوف سفیر روسیه در تهران بر حمایت از «استقرار صلح و ثبات در قفقاز، مخالفت با تغییر مرزهای شناخته شده بینالمللی و تغییرات ژئوپلتیک در منطقه و ضرورت توجه به منافع و نگرانیهای مشروع همه کشورهای منطقه» تأکید کرد.
وبسایت وزارت خارجه همچنین افزوده که میرلوحی در این دیدار، بر «اجرای طرحهای اقتصادی با در نظر داشت منافع همه طرفها» تأکید کرده است.
در این گزارش اشاره نشده که آیا سفیر روسیه به وزارت خارجه ایران «احضار» شده یا از او برای مذاکره «دعوت» شده است.
در روزهای اخیر شماری از رسانههای فارسیزبان به نقل از سرویس مطبوعاتی دفتر ریاستجمهوری آذربایجان اعلام کرده بودند که الهام علیاف و ولادیمیر پوتین، رؤسایجمهور آذربایجان و روسیه، در یک گفتگوی تلفنی درباره افتتاح کریدور حملونقل بین مناطق غربی جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان (موسوم به زنگِزور) تبادل نظر کردند.
باز شدن کریدور زنگِزور یکی از شروط آتشبس پاییز سال ۲۰۲۰ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری روسیه بود.
بیشتر در این باره: ابراهیم رئیسی: کریدور زنگزور بستر حضور ناتو در منطقه استایران به شدت مخالف باز شدن این کریدور است و آن را «ناقض مرزهای سنتی میان ایران و ارمنستان» عنوان میکند.
شماری از رسانهها در ایران با انتقاد از حمایت روسیه از کریدور زنگِزور، مدعی شدهاند که ادعای جمهوری آذربایجان مبنی بر اینکه راهاندازی آن، بخشی از توافق مرتبط با جنگ قرهباغ با جمهوری آذربایجان بوده، «جعلی» است.
وبسایت تابناک نوشته است: «تغییر موضع روسیه در خصوص کریدور زنگزور متعاقب تحولات جنگ اوکراین قابل ارزیابی است. فشار بینالمللی ناشی از این جنگ، باکو را به عنوان متحدی کلیدی برای مسکو مطرح کرده است».
این وبسایت هشدار داده که چرخش روسیه در خصوص کریدور زنگزور میتواند «موازنهٔ قوا در این خصوص را به زیان ایران رقم بزند».
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز در دیدار نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان که برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به ایران سفر کرده بود، گفت که تهران «مسیر زنگزور را به ضرر ارمنستان میداند و همچنان بر این موضع خود ایستادگی دارد».
در همین حال، رادیو عمومی ارمنستان به نقل از ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، گزارش داد که موضع مسکو در قبال رفع انسداد ارتباطات بین باکو و ایروان «مشخص» است.
او در توضیح گفته بود: «ما فرض میکنیم که ترتیبات مربوطه با توافق طرفین و با شرایط قابل قبول دوجانبه حاصل و اجرا خواهد شد تا منافع آذربایجان و ارمنستان و همچنین کشورهای همسایه منطقه – روسیه، ایران و ترکیه را برآورده میکند.»
به گفته زاخارووا، «وقتی صحبت از کریدور حملونقل بینالمللی شمال-جنوب میشود، کار اصلی تماسها با جمهوری آذربایجان و ایران در جهت به اصطلاح غربی، از روسیه در امتداد دریای خزر از طریق خاک آذربایجان و بعد از آن به ایران انجام می شود».
او دربارهٔ گزارشها از نگرانی ایران در این زمینه نیز گفته بود: «برای ایران شفافسازی میکنیم تا آن را بپذیرد.»
ناظران سیاسی میگویند در صورت ساخت و تکمیل این کریدور، نقش استراتژیک ایران برای عبور بار ترانزیتی جمهوری آذربایجان به سمت نخجوان و صادرات کالای ایرانی به این منطقه تا حد زیادی تضعیف خواهد شد و با عبور کریدور زنگزور از داخل خاک ارمنستان، عملاً ایران برگ برنده خود برای تاثیرگذاری بر تنش و رقابتهای منطقه قفقاز را از دست خواهد داد.