چهار عملیات «فریب» جمهوری اسلامی؛ از فرود فولادوند تا روح‌الله زم

  • احسان مهرابی

عبدالمالک ریگی، روح الله زم، بالا و محمدرضا مدحی و فرود فولاوند، پائین

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز ۲۲ مهرماه مدعی شد که روح‌الله زم، مدیر کانال تلگرامی «آمدنیوز»، را «با حربه فریب اطلاعاتی» به داخل کشور «هدایت» و بازداشت کرده است. این ادعا می‌تواند به این معنا باشد که سپاه پاسداران با روش‌هایی از جمله بازداشت یک فرد معتمد زم و تنظیم یک قرار، او را به یک کشور همسایه کشانده و سپس او را «ربوده» است.

برخی از خبرنگاران داخل ایران نیز این گمانه‌زنی را تائید کرده‌اند. از جمله اسماعیل سلطنت‌پور، از بازداشت روح الله زم در امارات متحده عربی خبر داده و این بازداشت را با گزارش‌ها درباره «سفر محرمانه» مشاور امنیت ملی امارات به ایران مرتبط دانسته است.

هر چند به دلیل در دسترس نبودن اطلاعات، قضاوت درباره اصل ماجرا سخت است اما اتفاقات مشابه قبلی این گمانه‌زنی‌ها را تقویت می‌کند. یکی از فعالان سیاسی مخالف جمهوری اسلامی ایران که بر اساس گزارش‌ها از کردستان عراق ربوده و به ایران برده شد، فرود فولادوند، رئیس گروه تندر یا انجمن پادشاهی ایران، است.

فتح‌الله منوچهری با نام مستعار فرود فولادوند که در لندن يک شبکه تلويزيونی را اداره می کرد، سال ۸۶ در ترکيه ناپديد شد.

فرود فولادوند در سال ۸۶ در ترکیه ناپدید شد

یک سال بعد کيانوش منوچهری، فرزند فرود فولادوند، در گفت‌وگو با راديو فردا گفت که ماموران امنيتی ايران يک‌بار با وی «تماس تلفنی گرفته و به او هشدار داده‌اند که درباره سرنوشت پدرش سکوت کند و از ايجاد سر و صدا و مصاحبه با رسانه‌ها بپرهيزد».

سازمان عفو بين‌الملل نیز اعلام کرده بود که علاوه بر فرود فولادوند دو مرد ديگر به نام‌های الکساندر ولی‌زاده يا کورش لُر با تابعيت دوگانه ايرانی-آمريکايی و همچنين ناظم اشميت يا سيمرغ با تابعيت ايرانی-آلمانی نیز ناپديد شده‌اند.

بازداشت عبدالمالک ریگی، روایت‌های متفاوت

درباره بازداشت عبدالمالک ریگی، رهبر گروه جندالله، نیز روایت‌های متفاوتی مطرح شده است.

روایت رسمی مقام‌های امنیتی ایران این بود که او با یک پرواز از دوبی عازم بیشکک در قرقیزستان بود که نیروهای امنیتی و نظامی با وادار کردن هواپیما به فرود، عبدالمالک ریگی را دستگیر کردند.

وزارت امور خارجه قرقیزستان اما اعلام کرد که این روایت «دور از واقعیت است».

برخی گمانه‌زنی‌ها اما حکایت از آن داشت که عبدالمالک ریگی پس از یک قرار طراحی شده توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در امارات متحده عربی، به دام افتاد.

برخی از کارشناسان نیز این گزینه را مطرح کرده بودند که «یک هواپیمای خیلی کوچک غیر چارتر در آسمان ایران مجبور به فرود شده است».

برخی روایت‌ها اما از بازداشت او در همکاری با پاکستان حکایت داشت. محمد بخش عباسی، سفير پاکستان در تهران، گفته بود که دستگيری عبدالمالک ريگی بدون همکاری پاکستان «امکان‌پذير» نبود.

حيدر مصلحی، وزير اطلاعات ايران، اما اعلام کرد عمليات دستگيری عبدالمالک ريگی بدون همکاری کشورهای ديگر انجام شد.

محمدرضا مدحی، «الماس فریب»

تلويزيون دولتی ايران ۱۸ خرداد ۱۳۹۰ مستندی با عنوان «الماسی برای فريب» پخش کرد که در آن ادعا شده بود وزارت اطلاعات ايران توسط فردی به نام «محمدرضا مدحی» به تشکيلات اپوزيسيون ايرانی خارج از کشور نفوذ کرده و «ايده دولت در تبعيد» آنها را افشاء و در نطفه خفه کرده است.

برخی از محمدرضا مدحی به عنوان «نفوذی وزارت اطلاعات» ياد می‌کنند که پيش از بازگشت به ايران، با برخی از گروه‌های ايرانی در خارج از کشور ارتباط برقرار کرده بود.

تصویری از فیلم پخش شده از محمدرضا مدحی در تلویزیون ایران

با این حال حسین شریعتمداری مدیرمسئول کیهان و نیز حیدر مصلحی وزیر وقت اطلاعات ادعا کردند که مدحی «جذب نیروهای اطلاعاتی ایران شده» است و پیش از آن «به عنوان ضدانقلاب» عمل می‌کرده است.

سال ۹۶ خبرگزاری فارس مصاحبه‌ای از محمدرضا مدحی منتشر و اعلام کرد که او «بی سر و صدا در حال ایجاد یکی از بزرگترین پروژه‌های مرتبط با تجارت الماس در خاورمیانه است».

چهارمین عملیات «فریب»

سپاه پاسداران بازداشت روح‌الله زم را «عملیات فریب» نامیده است. هر چند این خبر روز دوشنبه، ۲۲ مهر، اعلام شد اما برخی از حساب‌های توئیتری نزدیک به سپاه پاسداران حدود دو هفته پیش به صورت تلویحی از بازداشت او خبر داده بودند.

این اقدام شاید از جهتی متفاوت با دیگر عملیات‌های مشابه نهادهای امنیتی باشد، چرا که برخی از اصول‌گرایان تندرو در ایران دولت حسن روحانی را به دادن اطلاعات به سایت «آمد نیوز» متهم کرده بودند و برخی کاربران اصولگرا اکنون نیز این ادعا را تکرار می‌کنند.

از این رو گمانه‌زنی‌ها حاکی است که شاید این پرونده بهانه تازه‌ای برای بازداشت‌ها و تسویه حساب‌های سیاسی جدید باشد.