خبرگزاری رویترز روز جمعه، ۱۸ آبان‌ماه، با انتشار گزارشی اختصاصی از «فشار» شرکت‌های بزرگ انرژی روسیه بر مشتریان غربی‌شان برای استفاده از یورو به جای دلار خبر داد.
در این گزارش آمده است که هفت شرکت بزرگ روسی فعال در حوزه انرژی، تلاش می‌کنند در قراردادهای جدید برای سال ۲۰۱۹ مجازات‌هایی را برای مشتریان در صورت کنار کشیدن از قرارداد تحت فشار تحریم‌های آمریکا تعیین کنند.
بر اساس این گزارش، شرکت‌های بزرگ غربی و اتاق‌های بازرگانی خریدار نفت روسیه، بر سر مفاد قراردادهای فروش نفت در سال ۲۰۱۹ با گازپروم نفت و سورگوت نفت‌گاز، اختلاف نظرهایی دارند و مذاکرات آنها تاکنون به توافق نینجامیده است.
این دو شرکت روسی، سومین و چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت در روسیه هستند.
اوایل همین هفته، منابع تجاری اعلام کردند در شرایطی که تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه، روند خرید و فروش را مختل کرده است، کمپانی روس‌نفت به خریداران غربی نفت خود اعلام کرده، از سال ۲۰۱۹ سال آینده میلادی، در صورت پرداخت نکردن مبالغ نفت خریداری شده مشمول جریمه خواهند شد.
این گزارش کمتر از یک هفته پس از آن منتشر می‌شود که خبرگزاری فرانسه از تلاش روسیه برای پرهیز از استفاده از ارز دلار در اقتصاد خود خبر داد.
این خبرگزاری روز سه‌شنبه گفته بود که «به زودی» وزیر اقتصاد و دارایی و بانک مرکزی این کشور از رشته اقداماتی در جهت استفاده از دیگر ارزهای خارجی توسط روس‌ها به جای دلار آمریکا رونمایی خواهند کرد.
بر اساس گفته منابع آگاه، اکنون شرکت‌های سورگوت نفت‌گاز و گازپروم نفت، با مشتریان‌شان بر سر موضوع جریمه‌های پرداخت نشدن مبالغ و همچنین استفاده از یورو به جای دلار در دادوستدها مشکل دارند .
یکی از این منابع که خواست نامش فاش نشود، به رویترز گفت: «این بخشی از همان روند است. صنعت نفت روسیه در حال کم کردن خطرات تحریم‌های جدید است. هرچند که مشتریان می‌گویند قادر به تحمل این ریسک‌ها نیستند، به هر حال تلاش خواهیم کرد تا راه حلی پیدا کنیم.»
در ماه‌های اخیر مسئولان بانک مرکزی روسیه، برای رهایی از تحریم‌های بانکی و مالی غرب به‌ویژه آمریکا علیه این کشور، سیستم پرداخت خاصی را طراحی کرده است که به «سوئیفت روسی» معروف شده است.
روز پنج‌شنبه، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، «نامطمئن بودن رفتار غرب و سیستم‌های مالی آن» را دلیل ایجاد سامانه سوئیفت روسی (اس‌پی‌اف‌اس) توصیف کرد.
به گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه، «غرب بارها تلاش کرده است برخی کشورها را از سیستم ارزی و پرداخت های مالی به دلیل رقابت اخراج کند، این مسئله برای خیلی کشورها از جمله مسکو بسیار نگران‌کننده است.»
به گفته زاخارووا، پیگیری تجارت و مبادلات پولی با دیگر کشورها بر مبنای استفاده از ارزهای مشترک، یکی دیگر از راهکارهای مقابله روسیه با تحریم‌های آمریکا به شمار می‌رود.
ایران نیز از جمله کشورهای تحت تحریم آمریکاست که تلاش می‌کند روابط بازرگانی و تجاری خود با شرکای اقتصادی‌اش را با ارزی به جز دلار آمریکا و با ارزهای مشترک طرفین انجام دهد.
در هفته‌‌ها و ماه‌های اخیر و در پی بالا گرفتن بحث بر سر اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران، قرار شده است که مبادلات بازرگانی با کشورهایی همچون روسیه، ترکیه، چین و هند با ارزهای این کشورها انجام گیرد.
در همین زمینه، به گفته سخنگوی وزارت خارجه روسیه، هفته آینده او با برگزاری یک نشست مطبوعاتی، اطلاعات مبسوطی درباره همکاری مالی روسیه با ایران، ارائه خواهد کرد.
فشار آوردن بر کشورهای تحریم شده از طریق قطع ارائه خدمات بانکی و پولی و محدودیت سیستم‌های بین‌المللی مبادلات پولی و بانکی، از جمله روش‌های معمول آمریکا در سال‌های اخیر بوده است.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز پنج‌شنبه ۱۷ آبان از قطع کامل دسترسی بانک مرکزی ایران و موسسات مالی تحریم شده از سوی آمریکا به شبکه تبادلات بین بانکی سوئیفت خبر داده بود.
لویرا نابولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه چندی پیش با توجه به احتمال گسترش فشارهای تحریمی آمریکا علیه روسیه گفته بود: همه شرایط برای ادامه فعالیت بانک‌های روسی در صورت حذف روسیه از سامانه سوئیفت فراهم شده است.
به گفته اولگا اسکوروباگاتووا، معاون بانک مرکزی روسیه، تا یک ماه پیش، ۴۱۶ شرکت و موسسه مطرح روسیه از جمله خزانه داری فدرال، شرکت گازپروم نفت و روس نفت به این سیستم تبادلات مالی روسیه یا سوئیفت روسی ملحق شده اند.
روسیه از سال ۲۰۱۴ میلادی، چهار سال پیش و در پی حمله به اوکراین و ضمیمه کردن شبه جزیره کریمه به خاک خود تحت تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا قرار گرفت.
این تحریم ها مدام گسترش یافتند تا شامل شرکت ها و بخش های جدیدی شدند که باعث شد شرکت‌های نفت روسیه برای گرفتن وام های خارجی مشکل پیدا کنند.