سفیدسازی دندان همیشه بخشی از فرهنگ زیبایی ظاهری بوده، اما در سال‌های اخیر بازار بسیار گسترده‌ای پیدا کرده است. از پرکاربردترین روش آن، چه در محصولات تجاری و چه در دندان‌پزشکی‌ها، و توصیه‌های مرتبط با آن چه می‌دانیم؟
انبوهی از محصولات تجاری و بدون نیاز به نسخهٔ پزشک برای سفید کردن دندان وجود دارد و همین‌طور پزشکان بسیاری خدمات سفید کردن دندان را ارائه می‌دهند.
با اینکه عمدهٔ این محصولات و روش‌ها امن هستند، اما مانند هر اقدام دیگری، اگر در استفاده از آن‌ها زیاده‌روی شود، نه‌تنها ممکن است منجر به نتیجهٔ برعکس شود بلکه می‌تواند سلامت دندان‌ها را با خطر مواجه کند.
همه‌گیری کرونا، دندان‌ها و اینفلوئنسرها
این روزها در شبکه‌های اجتماعی ازجمله تیک‌تاک و اینستاگرام شاهد انبوهی از چهره‌های اثرگذار مجازی (اینفلوئنسرها) در هر زمینه‌ای توصیه‌هایی برای شما مطرح می‌کنند و سعی دارند با جلب‌توجه شما بازار خود را توسعه دهند.
بخشی از این افراد به‌طور مستقیم به محصولات زیبایی می‌پردازند و برخی دیگر برای افزایش تأثیر تصویر خود از این ابزارها استفاده می‌کنند و نوعی هنجار تازه از مفهوم زیبایی را ارائه می‌دهند؛ هنجاری که گاهی دنبال کردن آن از سوی افراد عادی، بدون توجه به توصیه‌های علمی، می‌تواند دردسرساز باشد.
یکی از این موارد، داستان دندان‌های شما است. اگرچه دندان‌های سفید و تمیز نشان‌دهندهٔ سلامت هستند و به بخشی از فرهنگ زیبایی بدل شده‌اند، اما افراط در سفیدسازی دندان می‌تواند خطراتی برای دندان‌ها به همراه داشته باشد.
البته پیدا کردن مسیر مناسب در این راه کار آسانی نیست، آن‌هم در شرایطی که نه‌تنها افراد غیرمتخصص، بلکه بسیاری از دندان‌پزشکی‌ها نیز خدمات زیبایی را به فهرست محصولات و خدمات خود اضافه کرده‌اند.
بر اساس نظرسنجی‌ای که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، تنها در ایالات متحده نیمی از دندان‌پزشکان برای تبلیغ خدمات زیبایی خود به استفاده از شبکه‌های اجتماعی روی آورده‌اند و در رقابت با اینفلوئنسرها سعی در معرفی و تبلیغ محصولات و روش‌های زیباسازی دندان‌ها دارند.
بازار سفیدسازی دندان، اگرچه همیشه بخشی از فرهنگ زیبایی ظاهری بوده است و فراتر از سلامت دندان، تنها به‌عنوان بخشی از زیبایی ظاهری موردتوجه قرار داشته، اما در دوران همه‌گیری کرونا بود که برخلاف انتظار، بازار وسیع‌تری پیدا کرد.
شاید انتظار می‌رفت که در دورانی که محدودیت‌ها بسیاری از افراد را از دیدارهای رودررو دور می‌کرد، این موضوع رواج کمتری پیدا کند؛ اما تماشای صورت خودمان، زمانی که با دیگران از پشت صفحات موبایل و لپ‌تاپ صحبت می‌کردیم، بسیاری از ما را متوجه زردی دندان‌های خودمان کرد.
بیشتر در این باره: ربط بهداشت دهان و دندان با بیماری فشار خون بالارایجترین روش برای سفید کردن دندان و پیامدهای آن
روش‌های مختلفی برای سفید کردن دندان وجود دارد که برخی از آن‌ها در محصولات تجاری قابل تهیه در داروخانه‌ها به کار می‌رود و روش‌های پیشرفته‌تری از سوی دندان‌پزشکان استفاده می‌شود. عمدهٔ محصولات تجاری از ترکیبات پراکسید هیدروژن استفاده می‌کنند.
کاری که این ترکیب انجام می‌دهد، آغاز فرایند اکسیداسیون رنگ‌دانه‌هایی است که بر روی سطح یا زیر سطح دندان باعث ایجاد زردی شده‌اند.
اما تحقیقاتی که نتایج آن در سال ۲۰۱۵ منتشر و پس از آن چندین بار دیگر تأیید شد، نشان می‌دهد که قرار دادن ساختار دندان به‌طور مستقیم در معرض عوامل سفیدکننده می‌تواند در صورت تکرار، باعث ایجاد حساسیت‌های آزاردهنده‌ای شود که هنگام نوشیدن یا خوردن غذاهای گرم یا سرد، فرد را با دردهای موقت روبه‌رو می‌کند.
همین‌طور، کثرت استفاده از این مواد سفیدکننده باعث می‌شود بخشی از ساختار محافظ دندان‌ها از بین برود.
البته خوشبختانه بزاق دهان و همین‌طور بسیاری از مواد غذایی که مصرف می‌کنیم، دارای موادی معدنی هستند که این بخش از پوستهٔ رویی دندان را بازسازی می‌کنند، اما اگر فاصلهٔ میان سفید کردن دندان‌ها کاهش پیدا کند، این مواد معدنی فرصت ترمیم ساختار دندانی را نخواهند یافت.
علاوه بر ایجاد حساسیت در دندان، یکی دیگر از آثار استفادهٔ مکرر از سفیدکننده‌ها، التهاب لثه بر اثر برخورد مستقیم مواد سفیدکننده با بافت لثه است. به همین دلیل، عمدهٔ این محصولات به مصرف‌کنندگان توصیه می‌کنند مراقب باشند این مواد (چه در قالب ژل، نوار یا روش‌های دیگر) مستقیم با لثه تماس پیدا نکنند.
همچنین، آسیب جدی به مینای دندان، که در نهایت حتی ممکن است منجر به شفاف شدن دندان‌ها شود، یکی دیگر از آثار جانبی استفادهٔ بیش‌ازحد از این روش‌ها است.
دندان‌پزشکان و جامعهٔ علمی، باوجود اینکه بر این نکته توافق دارند که عمدهٔ محصولات دارای تأیید نهادهای بهداشتی در بازار و همچنین روش‌های تأییدشده‌ای که دندان‌پزشکان معتبر انجام می‌دهند، در صورت رعایت نکات ایمنی بی‌خطر هستند، اما توصیه‌های جدی‌ای را برای استفاده از این روش‌ها مطرح می‌کنند.
رعایت این توصیه‌ها می‌تواند به شما کمک کند بدون دچار شدن به اثرات جانبی، دندانی سفید داشته باشید.
یکی از این توصیه‌ها رعایت فاصلهٔ زمانی بین دفعات استفاده از این روش‌ها است. پزشکان توصیه می‌کنند فاصلهٔ میان دوره‌های سفید کردن دندان در دندان‌پزشکی‌ها، که از دُز بالاتری از مواد سفیدکننده استفاده می‌کنند، باید حداقل شش ماه و ترجیحاً یک سال باشد.
همچنین، اگر از محصولات موجود در داروخانه‌ها استفاده می‌کنید، باید بین سه تا چهار ماه بین استفادهٔ دوباره از آن فاصله بیندازید.
اگرچه دندان‌های سفید نه‌تنها می‌توانند نشانه‌ای از سلامت دهان و دندان باشند و به زیبایی کلی چهره کمک کنند، اما استفادهٔ بیش‌ازحد از روش‌های سفیدکنندگی، مانند هر امر دیگری در سلامت، می‌تواند به نابودی دندان‌ها منجر شود.
ضمن اینکه اندک تغییر در رنگ دندان‌ها بخشی از تنوع طبیعی میان ما انسان‌ها است و اگر نشانه‌ای از بیماری دندان نباشد، شاید چندان نگران‌کننده هم نباشد.
چند توصیه برای سفیدسازی دندان
مشاوره با دندان‌پزشک: قبل از شروع هر نوع درمان برای سفید کردن دندان، با دندان‌پزشک قابل‌اعتماد خود مشورت کنید تا مناسب‌ترین روش را پیدا کنید.
پیروی از دستورالعمل‌ها: در استفاده از محصولات سفیدکننده، حتماً به دستورالعمل‌های تولیدکننده پایبند باشید و از استفادهٔ بیش‌ازحد خودداری کنید.
محدود کردن دفعات سفیدسازی: سفید کردن دندان‌ها را به فواصل زمانی معقول محدود کنید و از انجام مکرر آن بپرهیزید.
مراقبت‌های بهداشتی: با رعایت بهداشت دهان و دندان، از ایجاد لکه‌ها جلوگیری کنید و نیاز به سفید کردن مکرر را کاهش دهید.
پرهیز از روش‌های غیرعلمی: مراقب محصولاتی که با عنوان طب سنتی یا جایگزین برای سفید کردن دندان‌ها پیشنهاد می‌شود، باشید و حتماً در مورد آن‌ها از پزشک مشورت بخواهید.