وزیر خارجه اوکراین روز سه شنبه ۲۴ تیر با به چالش کشیدن گزارش سازمان هواپیمایی کشوری ایران گفت، پرسش‌های بسیاری درباره سرنگونی هواپیمای مسافربری بر فراز تهران داریم.
سازمان هواپیمایی کشوری ایران در گزارش مقدماتی خود که روز شنبه منتشر شد، اعلام کرد که این هواپیما به دلیل «خطای انسانی» در سیستم رادار و فقدان هماهنگی بین مامور سامانه دفاع ضد هوایی و فرماندهان خود تصادفا هدف قرار گرفته است.
تمامی ۱۷۶ نفر سرنشین این هواپیمای مسافربری که اکثر آنها شهروندان ایرانی بودند، کشته شدند.
به گزارش رویترز دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین در یک نشست خبری مجازی گفت هنوز سئوال‌های فراوانی بی‌پاسخ مانده است.
او گفت:«می خواهم با صراحت تاکید کنم که برخلاف آنچه که ایران ادعا کرده هنوز برای گفتن این که هواپیما به دلیل خطای انسانی سرنگون شده خیلی زود است. ما سئوالات فراوانی داریم و در مورد آنچه که اتفاق افتاده به پاسخ‌های فراوانی نیاز داریم که بی‌طرفانه و معتبر باشند.»
سپاه پاسداران این هواپیما را در بامداد روز ۸ ژانویه به فاصله کوتاهی پس از پرواز از فرودگاه تهران با شلیک موشک‌های زمین به هوا سرنگون کرد.
حکومت ایران ابتدا اعلام کرد که سقوط هواپيما يک سانحه هوايی بوده ولی بالاخره پس از چندين روز کتمان آنرا یک «اشتباه فاجعه بار» توسط پرسنل پدافند ضد هوایی توصیف کرد که در آن روز به دلیل احتمال رویارویی نظامی با آمریکا در حالت آماده باش بوده اند.
سازمان هواپیمایی کشوری ایران در گزارش ۱۷ صفحه‌ای خود درباره روند تحقیقات مربوط به شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی اعلام کرد که پرواز ۷۵۲ به رغم دریافت مجوز پرواز از مراجع نظامی بر اثر «خطای انسانی» و «فراموش کردن اجرای مراحل الزامی بعد از جابجایی یکی از سامانه‌های دفاع هوایی» هدف قرار گرفت و سرنگون شد.
این گزارش می‌گوید که علت اصلی شلیک موشک «خطای انسانی» به دلیل فراموش کردن مراحل الزامی «تنظیم مجدد راستای شمال» در یکی از سامانه‌ها بوده است که باعث «خطای ۱۰۷ درجه‌ای» این سامانه شد.
«خطای انسانی» عبارتی بود که سپاه پاسداران، پس از سه روز پنهان‌کاری، در شرح علت شلیک استفاده کرد. حدود دو هفته پیش نیز، برای نخستین بار، دادستان نظامی تهران از «خطای ۱۰۵ درجه‌ای سیستم جهت‌یابی رادار» سخن گفته بود.
بیشتر در این باره: هواپیمایی کشوری ایران: پرواز ۷۵۲ به رغم داشتن مجوز پرواز هدف قرار گرفتسفر هیات ایرانی به کیف
وزیر خارجه اوکراین در ادامه گفته است، در هفته‌های آینده قرار است هیئتی از ایران برای مذاکره در مورد غرامت به این کشور سفر کند.
رییس جمهور اوکراین در ماه فوریه گفت رقم غرامتی که ایران پیشنهاد کرده قابل پذيرش نیست.
در همین زمینه، به تازگی وزیر خارجه سوئد از توافق کشورهای درگیر برای دریافت غرامت خبر داده بود.
در پرواز ۷۵۲ چند شهروند سوئدی به همراه شهروندانی از چهار کشور افغانستان، بریتانیا، کانادا و اوکراین حضور داشتند که همگی کشته شدند.
به گفته وزیر خارجه سوئد، پنج کشور دخیل در این پرونده توافقی امضا کرده‌اند که بر اساس آن برای دریافت غرامت از جمهوری اسلامی برای بازماندگان قربانیان حادثه به طور مشترک تلاش خواهند کرد.
اما وزیر خارجه کانادا در تماسی با خانواده قربانیان این رخداد گفت که هنوز هیچ توافقی میان ایران و کشورهای درگیر در این پرونده بر سر غرامت صورت نگرفته، بلکه از یادداشت تفاهم برداشت اشتباه شده است.
پیشتر بریتانیا، کانادا و اوکراین خواستار پایبندی ایران به تعهدات خود، از جمله ارسال جعبه سیاه هواپیما پرداخت غرامت به قربانیان و شرکت صاحب هواپیمای ساقط شده بودند.
این کشورها ماه‌هاست که از ایران می‌خواهند جعبه سیاه هواپیما را تحویل دهد.
ایران ماه گذشته گفت جعبه سیاه این هواپیما را برای بررسی به فرانسه خواهد فرستاد و کارشناسانی از آمریکا، کانادا، فرانسه، بریتانیا و اوکراین در رمزگشایی محتویات جعبه سیاه مشارکت خواهند کرد.
یران ابتدا اعلام کرده بود جعبه سیاه را تحویل نمی‌دهد، اما سپس اعلام کرد تکنولوژی خواندن اطلاعات آن را ندارد و بوئینگ، شرکت آمریکایی سازنده هواپیما، یا کشور دیگری باید تجهیزات فنی در اختیار ایران بگذارد تا خودش جعبه سیاه را بازخوانی کند.
سرانجام پس از افزایش فشارهای بین‌المللی، ایران ۲۱ اسفند اعلام کرد آماده تحویل جعبه سیاه به اوکراین یا کشوری ثالث تا دو هفته آینده است. اما از آن زمان تاکنون جعبه سیاه هواپیما تحویل داده نشده است.