هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده، با سرزنش راهبرد جدید ترکیه و برزیل در مورد مبادله سوخت اتمی ایران، بیانیه سه‌جانبه تهران در این زمینه را برای امنیت جهانی خطرناک خوانده است.
خانم کلینتون که روز پنجشنبه در کنفرانسی در واشنگتن صحبت می‌کرد، اظهار داشت که دولت آمریکا این توافق را کمکی به ایران برای جلوگیری از شکل‌گیری اتحاد بین‌المللی علیه برنامه هسته‌ای‌اش می‌داند.
وی با بیان اینکه رویکرد برزیل و ترکیه جهان را خطرناک‌تر می‌سازد، افزود که ایالات متحده، مخالفت‌های جدی‌اش را به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، اعلام کرده است.
خانم کلینتون پیش از این نیز، در سفر به چین، توافق تهران را «ترفندی آشکار» توصیف کرده بود و گفته بود که توافق تهران دارای نقایصی است و نگرانی‌ةای جامعه جهانی را رفع نمی‌کند.
بر اساس توافق سه‌جانبه تهران، ایران بخشی از اورانیوم ۳.۵ درصد غنی‌شده خود را به ترکیه می‌فرستد و در برابر سوخت هسته‌ای ۲۰ درصد غنی‌شده برای رآکتور تحقیقاتی تهران دریافت می‌کند.
با این حال تهران در چارچوب این توافقنامه توقف غنی‌سازی اورانیوم را نپذیرفته است، روندی که به واسطه کاربرد دوگانه‌ای که در مصارف نظامی و غیرنظامی دارد، می‌تواند به ساخت جنگ‌افزارهای هسته‌ای هدایت شود.
آمریکا و متحدانش که تا کنون روش‌های مختلفی را برای وادار ساختن ایران به توقف برنامه غنی‌سازی‌اش دنبال کرده‌اند، اکنون در پی آن هستند که با وضع تحریم‌های جدید در شورای امنیت سازمان ملل فشار بر مقام‌های ایرانی را افزایش دهند.
کشورهای غربی از توافق تهران به عنوان گامی برای اعتمادسازی میان ایران و جامعه بین‌المللی استقبال کرده‌اند اما با ناکافی خواندن آن، بر توقف غنی‌سازی که خواست جامعه بین‌المللی از ایران است، تأکید کرده‌اند.
ایران اما ماهیت برنامه اتمی خود را صلح‌آمیز و غیرنظامی توصیف می‌کند و غنی‌سازی را خط قرمز خود می‌داند، گرچه برنامه غنی‌سازی خود به غنی‌سازی با غنای پایین محدود نکرده و به تازگی از آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی خبر داده است.
«بر سر اصول خود سازش نمی‌کنیم»
در همین حال نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،روز پنجشنبه، در روز ماقبل آخر کنفرانس یک ماهه بازنگری معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، گفت که اگر تهران از لحن بیانیه پایانی کنفرانس راضی نباشد آماده است یک تنه بایستد و جلوی توافق در زمینه بیانیه پایانی کنفرانس را بگیرد.
آن طور که علی‌اصغر سلطانیه عنوان کرده است، تصمیمات در کنفرانس‌های منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای بر اساس اتفاق نظر اتخاذ می‌شود و ایران در این نشست‌ها عملاً از حق وتو برخوردار است.
آقای سلطانیه همچنین تأکید کرد که تهران بر سر اصول خود سازش نخواهد کرد.
در کنفرانس بازنگری در ان پی تی، که روز جمعه به کار خود پایان می‌دهد، نمایندگان ۱۸۹ کشور امضاکننده معاهده ان. پی. تی تلاش کرده‌اند در زمینه طرحی برای اصلاح این پیمان تاریخی کنترل تسلیحات به توافق برسند.
اما نماینده ایران می‌گوید که پنج قدرتی که اجازه دارند تحت معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، ان. پی. تی سلاح‌های هسته‌ای داشته باشند، درخواست‌های کلیدی ایران و ۱۱۵ کشور در حال توسعه وابسته به جنبش غیرمتعهدها در خصوص بیانیه پایانی را رد کرده‌اند.
اشاره آقای سطانیه به کشورهای ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
آقای سلطانیه این خواسته‌ها را تعیین ضرب‌الاجلی دقیق برای قدرت‌های هسته‌ای جهت خلع سلاح، فراخوانی برای مذاکرات در زمینه معاهده‌ای برای منع استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و تعهد قدرت‌های هسته‌ای در خصوص عدم استفاده از سلاح‌های هسته‌ای علیه کشورهای فاقد اینگونه سلاح‌ها برشمرده است.
وی اضافه کرده است که بیشتر اعضای ان. پی. تی خواهان الحاق فوری اسرائیل به این معاهده و قرار گرفتن فعالیت‌ها و تأسیسات هسته‌ای این کشور تحت مقررات و موازین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند.
آن طور که رویترز گزارش داده است، نرسیدن به توافق در زمینه بیانیه پایانی کنفرانس بازنگری معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، تکرار آنچه خواهد بود که در کنفرانس پیشین ان. پی. تی در سال ۲۰۰۵ گذشت.
کنفرانس سال ۲۰۰۵ به دلیل آزردگی مصر از فقدان توافقی برای فشار به اسرائیل بر سر برنامه اتمی‌اش و خشم کشورهای در حال توسعه از مخالفت آمریکا با تعهدات در زمینه خلع سلاح به شکست انجامیده بود.
بیشتر بخوانید:
وی با بیان اینکه رویکرد برزیل و ترکیه جهان را خطرناک‌تر می‌سازد، افزود که ایالات متحده، مخالفت‌های جدی‌اش را به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، اعلام کرده است.
خانم کلینتون پیش از این نیز، در سفر به چین، توافق تهران را «ترفندی آشکار» توصیف کرده بود و گفته بود که توافق تهران دارای نقایصی است و نگرانی‌ةای جامعه جهانی را رفع نمی‌کند.
بر اساس توافق سه‌جانبه تهران، ایران بخشی از اورانیوم ۳.۵ درصد غنی‌شده خود را به ترکیه می‌فرستد و در برابر سوخت هسته‌ای ۲۰ درصد غنی‌شده برای رآکتور تحقیقاتی تهران دریافت می‌کند.
با این حال تهران در چارچوب این توافقنامه توقف غنی‌سازی اورانیوم را نپذیرفته است، روندی که به واسطه کاربرد دوگانه‌ای که در مصارف نظامی و غیرنظامی دارد، می‌تواند به ساخت جنگ‌افزارهای هسته‌ای هدایت شود.
آمریکا و متحدانش که تا کنون روش‌های مختلفی را برای وادار ساختن ایران به توقف برنامه غنی‌سازی‌اش دنبال کرده‌اند، اکنون در پی آن هستند که با وضع تحریم‌های جدید در شورای امنیت سازمان ملل فشار بر مقام‌های ایرانی را افزایش دهند.
کشورهای غربی از توافق تهران به عنوان گامی برای اعتمادسازی میان ایران و جامعه بین‌المللی استقبال کرده‌اند اما با ناکافی خواندن آن، بر توقف غنی‌سازی که خواست جامعه بین‌المللی از ایران است، تأکید کرده‌اند.
ایران اما ماهیت برنامه اتمی خود را صلح‌آمیز و غیرنظامی توصیف می‌کند و غنی‌سازی را خط قرمز خود می‌داند، گرچه برنامه غنی‌سازی خود به غنی‌سازی با غنای پایین محدود نکرده و به تازگی از آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی خبر داده است.
«بر سر اصول خود سازش نمی‌کنیم»
در همین حال نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،روز پنجشنبه، در روز ماقبل آخر کنفرانس یک ماهه بازنگری معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، گفت که اگر تهران از لحن بیانیه پایانی کنفرانس راضی نباشد آماده است یک تنه بایستد و جلوی توافق در زمینه بیانیه پایانی کنفرانس را بگیرد.
آن طور که علی‌اصغر سلطانیه عنوان کرده است، تصمیمات در کنفرانس‌های منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای بر اساس اتفاق نظر اتخاذ می‌شود و ایران در این نشست‌ها عملاً از حق وتو برخوردار است.
آقای سلطانیه همچنین تأکید کرد که تهران بر سر اصول خود سازش نخواهد کرد.
در کنفرانس بازنگری در ان پی تی، که روز جمعه به کار خود پایان می‌دهد، نمایندگان ۱۸۹ کشور امضاکننده معاهده ان. پی. تی تلاش کرده‌اند در زمینه طرحی برای اصلاح این پیمان تاریخی کنترل تسلیحات به توافق برسند.
اما نماینده ایران می‌گوید که پنج قدرتی که اجازه دارند تحت معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، ان. پی. تی سلاح‌های هسته‌ای داشته باشند، درخواست‌های کلیدی ایران و ۱۱۵ کشور در حال توسعه وابسته به جنبش غیرمتعهدها در خصوص بیانیه پایانی را رد کرده‌اند.
اشاره آقای سطانیه به کشورهای ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد است.
آقای سلطانیه این خواسته‌ها را تعیین ضرب‌الاجلی دقیق برای قدرت‌های هسته‌ای جهت خلع سلاح، فراخوانی برای مذاکرات در زمینه معاهده‌ای برای منع استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و تعهد قدرت‌های هسته‌ای در خصوص عدم استفاده از سلاح‌های هسته‌ای علیه کشورهای فاقد اینگونه سلاح‌ها برشمرده است.
وی اضافه کرده است که بیشتر اعضای ان. پی. تی خواهان الحاق فوری اسرائیل به این معاهده و قرار گرفتن فعالیت‌ها و تأسیسات هسته‌ای این کشور تحت مقررات و موازین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند.
آن طور که رویترز گزارش داده است، نرسیدن به توافق در زمینه بیانیه پایانی کنفرانس بازنگری معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، تکرار آنچه خواهد بود که در کنفرانس پیشین ان. پی. تی در سال ۲۰۰۵ گذشت.
کنفرانس سال ۲۰۰۵ به دلیل آزردگی مصر از فقدان توافقی برای فشار به اسرائیل بر سر برنامه اتمی‌اش و خشم کشورهای در حال توسعه از مخالفت آمریکا با تعهدات در زمینه خلع سلاح به شکست انجامیده بود.
