گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران روز پنجشنبه ۲۰ اسفند با انتشار گزارشی اعلام کرد که در سال ۲۰۱۵ میلادی نزدیک به هزار نفر در ایران اعدام شدهاند که نیمی از آنها جرائم مربوط به مواد مخدر مرتکب شده بودند.
گزارش احمد شهید در پنجمین سال فعالیت وی در سمت نماینده سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران منتشر میشود و در جلسه آتی شورای حقوق بشر این سازمان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
آقای شهید در گزارش خود آورده است که بر اساس مرکز اسناد حقوق بشر ایران در سال گذشته میلادی ۹۶۶ نفر در ایران اعدام شدهاند که پانصد تن از آنها جرائم مربوط به مواد مخدر مرتکب شده بودند.
بر اساس جدولی که در این گزارش منتشر شده، رقم کل اعدامها در ایران در سال ۱۳۸۳، معادل ۹۱ نفر بوده، که در سال ۱۳۹۱ به ۶۹۷ تن رسیده است. تعداد اعدامهای سال ۱۳۹۴ بیشترین تعداد در ده سال اخیر گزارش شده است.
همچنین در این گزارش ذکر شده که بیشترین تعداد اعدامها مربوط به زندان قزلحصار بوده است. این زندان علاوه بر تعداد معدودی زندانی سیاسی، بیشتر زندانیان مربوط به جرائم مواد مخدر را در خود جای داده است.
آزادی بیان
بنا بر گزارش احمد شهید، ایران در سال ۲۰۱۴، یازده پیشنهاد حقوق بشری دریافت کرده است که دو پیشنهاد را کامل و چهار پیشنهاد را جزئی پذیرفته است. به موجب موارد پذیرفته شده، ایران قبول کرده است که قدمهای لازم را بردارد تا تمامی شهروندان از حقوق و آزادیهای بیانشده در قانون اساسی ایران بهرهمند شوند.
با این حال در گزارش وی قید شده که در سال ۲۰۱۵ میلادی، شش نویسنده، هنرمند و موسیقیدان همراه با ۲۲ روزنامهنگار و ۲۳ فعال اجتماعی و فضای مجازی در ایران دستگیر شدهاند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل با این همه به آزادی جیسون رضاییان، خبرنگار زندانی روزنامه واشینگتنپست در ایران، اشاره کرده و گفته است که گزارشگر ویژه از این آزادی و اقدام ایران استقبال میکنند.
انتخابات مجلس
احمد شهید در گزارش خود به انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در هفتم اسفندماه نیز پرداخته است. در نموداری که تعداد نامزدهای انتخابات مجلس در ادوار دهگانه را بررسی کرده، نشان داده میشود که تعداد علاقهمندان برای نامزدی چهار برابر شده، با این حال تعداد افراد تایید صلاحیت شده تنها دو برابر و از آن سو تعداد افراد ردصلاحیت شده حدود هفت برابر است.
در ادامه این گزارش به ردصلاحیتها، حاشیهها و سرکوبها، به ویژه برهم خوردن سخنرانی افراد سرشناس در روزهای پیش از انتخابات پرداخته شده است.
حقوق زنان
احمد شهید در این بخش از گزارش خود به مسئله ممنوعیت خروج نیلوفر اردلان، کاپیتان تیم ملی فوتبال زنان از ایران برای حضور در مسابقات فوتبال پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که زنان متاهل در ایران بیاذن شوهر حق اخذ پاسپورت و خروج از ایران را ندارند.
مسئله ندادن پاسپورت ایرانی به کودکانی که از پدران غیرایرانی به دنیا آمدهاند، لایحه حمایت از خانواده و افزایش جمعیت، پرداخت پاداش به قضات پروندههای طلاق که توانستهاند زوجین را از طلاق منصرف کنند و همچنین مسئله «بدحجابی» و اعلام جرم علیه آن از دیگر مواردی است که آقای شهید در این بخش به آنها پرداخته است.
حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی
احمد شهید در این بخش نسبت به پایمال شدن حقوق اقلیتها ابراز نگرانی جدی کرده و گفته است که تبعیضهای سیستماتیک علیه آنها و همچنین آزار و اذیت خانوادههای بهایی همچنان ادامه دارد.
علاوه بر مسئله بهاییان، مشکل نوکیشان مسیحی که پیشتر مسلمان بودند نیز در این گزارش ذکر شده است.
در انتهای این گزارش قید شده است که تلاشهای دولت ایران برای پرداختن به مسائل داخلی و خارجی قابل تقدیر است، با این حال مسائلی که در این گزارش به آنها اشاره شده، نیازمند تغییرات قانونی جدی و توجه فوری است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران از جامعه جهانی خواسته است تا همچنان به تعهداتشان در قبال وضعیت حقوق بشر در ایران وفادار بمانند و از ایران نیز خواسته شده که کار دریافت اطلاعات در خصوص وضعیت حقوق بشر را تسهیل کند.
این پنجمین سال متمادی است که آقای شهید در مقام گزارشگر ویژه سازمان ملل فعالیت میکند، با این حال تاکنون نتوانسته به ایران سفر کند و از نزدیک وضعیت حقوق بشر در ایران را رصد کند.
تا چندی دیگر، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد تصمیم میگیرد که آیا آقای شهید را مجددا در سمت گزارشگر ویژه ابقا کند یا خیر. این در حالی است که روز سیزدهم اسفندماه، محمد جواد لاریجانی، رییس ستاد حقوق بشر ایران، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران با این انتخاب مخالف است.