آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز یکشنبه در دیدار با برخی فرماندهان نظامی ایران، «بروز مشکلات» در اجرای توافق هستهای را نتیجه «عجله در انجام کار» و «غفلت از جزئیات» خوانده و همزمان از «تمدید قانون تحریمهای ایران» انتقاد کرده است.
بر پایه گزارش پایگاه اطلاعرسانی رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با فرماندهان نیروی دریایی ارتش که یکشنبه هفتم آذر و به مناسبت روز نیروی دریایی انجام شده، آیتالله خامنهای گفته است، «وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت میکنیم و گاهی غفلت از یک امر جزیی، موجب ایجاد رخنه و نقطه سلبی در آن کار میشود».
او تأکید کرده «باید مراقب بود که کارها متین، محکم و با شتاب مناسب انجام شود».
توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی در اواخر تیرماه سال گذشته پس از ماهها گفتوگوی فشرده به دست آمد و نهایتاً پس از اجرای تعهدات اولیه ایران در این زمینه، در اوائل زمستان گذشته اجرایی شد.
این توافق، شامل پذیرش محدودیتهایی در برنامه هستهای ایران، و در دیگر سو رفع تحریمهای اقتصادی و مالی مرتبط با موضوع هستهای بود که زمینهساز مشارکت بخش خصوصی و نهادهای اقتصادی به ویژه بانکها برای ارتقای تبادلات تجاری و سرمایهگذاری در ایران است.
با این حال به رغم اجرایی شدن این توافق، همچنان بسیاری از نهادهای مالی بینالمللی به رغم تضمینهای آمریکا و متحدان اروپاییاش به دلیل برخی تحریمهای غیرهستهای باقیمانده از همکاری با ایران در هراسند، و در مقابل آزمایشهای موشکی ایران به انتقادهایی روبهرو شده و حتی تحریمهایی را در پی داشته است.
در عین حال مجلس نمایندگان آمریکا به تازگی قانون تحریمهای ایران موسوم به داماتو را برای ۱۰ سال دیگر تمدید کرد، موضوعی اعتراضهایی را در ایران به دنیال داشته است.
اکنون نیز آیتالله خامنهای گفته است که در مذاکرات هستهای، «بحثهای فراوانی راجع به تحریمها شد اما اکنون در کنگره آمریکا، مسئله تمدید تحریمها را مطرح میکنند و مدعی هستند که اینها، تحریم نیست، بلکه تمدید است!»
او اضافه کرده، «شروع کردن یک تحریم» با «دوباره شروع کردن آن پس از پایان زمانش» فرقی نمیکند و «این دومی نیز تحریم و نقض تعهدات قبلی از سوی طرف مقابل است».
رهبر ایران و چهرههای نزدیک به او، پیش از این هم بارها آمریکا را متهم به عدم اجرای تعهدات خود در قالب برجام کردهاند، گرچه در مقابل مقامهای دولتی در ایران میگویند که اشکلاتی که در اجرای برجام پیش آمده، تا اینجا به معنی نقض برجام از سوی آمریکا نبوده، اما آنها سناریوهایی را در مورد نقض احتمالی برجام آماده اجرا دارند.
در مورد توافق هستهای ایران، دونالد ترامپ رئیسجمهور منتخب آمریکا، در تبلیغات انتخاباتیاش این توافق را «بدترین توافق» ممکن توصیف کرده و تأکید کرده بود که در صورت به قدرت رسیدن، مذاکرات بر سر برنامه هستهای ایران را تجدید خواهد کرد.
در همین حال به تازگی روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال، در گزارشی به نقل از مقامهای اتحادیه اروپا در بروکسل، از مذاکرات جدیدی بین ایران، آمریکا و قدرتهای اروپایی برای بازنگری در برخی مفاد برجام خبر داد، به شکلی که ایران با پذیرش محدودیتهای بیشتری، دولت آینده آمریکا را از لغو احتمالی برجام منصرف کند.
ایران وجود چنین مذاکراتی را رد کرده، اما مقامهای اروپایی آشنا به محتوای این مذاکرات در گفتوگو با وال استریت جورنال، توافق بر سر محدودیتهای جدید را «نتیجهای برد برد برای هر دو طرف توصیف کردهاند».