پس از گذشت سه سال و نیم از جنگ یمن، اینک نگاه‌ها به سوئد دوخته شده است تا شاید مذاکرات صلحی که قرار است در هفته‌های آینده در این کشور برگزار شود به نتیجه برسد و طرف‌های درگیر در جنگ به پایان آن رضایت دهند.
ماجرای قتل جمال خاشقجی و همچنین بازتاب بحران انسانی یمن در رسانه‌های جهان از جمله دلایلی عنوان شده که فشارها برای خاتمه جنگ در یمن را افزایش داده است.
با این حال برای امیدواری به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات سوئد می‌توان به چند دلیل دیگر هم اشاره کرد: برخلاف دور قبلی مذاکرات، حوثی‌ها گفته‌اند در گفت‌وگوهای سوئد شرکت می‌کنند، آمریکا به طور صریح خواستار «پایان این جنگ بی‌معنی» شده، پادشاه عربستان از تلاش‌های سازمان ملل حمایت کرده، وزیر خارجه بریتانیا به تهران سفر کرده است تا از جمله درباره جنگ یمن با مقام‌های جمهوری اسلامی به گفت‌وگو بنشیند، و شورای امنیت سازمان ملل نیز به احتمال زیاد به قطعنامه آتش‌بس در یمن رأی قاطع خواهد داد.
خبر شرکت حوثی‌ها در مذاکرات سوئد را نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن داده است.
مارتین گریفیث روز جمعه در شورای امنیت سازمان ملل گفت که حوثی‌ها و همچنین دولت یمن «به طور قطع اطمینان داده‌اند» که در این گفت‌وگوها شرکت خواهند کرد.
دور قبلی گفت‌وگوهای صلح که شهریور امسال در ژنو تدارک دیده شده بود، پس از سه روز انتظار بی‌نتیجه حضور حوثی‌ها، به شکست انجامید.
مذاکرات دو سال پیش در کویت نیز پس از چند هفته بی‌نتیجه پایان یافته و شکست خورده بود.
اما این بار مارتین گریفیث، نماینده ویژه سازمان ملل، گفته است که حوثی‌ها اطمینان داده‌اند در مذاکرات سوئد شرکت خواهند کرد و او برای واپسین گام‌های مقدماتی، هفته آینده رهسپار صنعا خواهد شد.
هنوز زمان مشخصی برای گفت‌وگوهای سوئد اعلام نشده اما به گفته نماینده ویژه سازمان ملل، این مذاکرات در سال جاری میلادی (که حدود شش هفته از آن باقی مانده) برگزار خواهد شد.
از سوی دیگر شورای امنیت سازمان ملل احتمالا شامگاه دوشنبه قطعنامه پیشنهادی بریتانیا درباره آتش‌بس در یمن را به رأی می‌گذارد و بنابر انتظارها، با رأی قاطع به تصویب خواهد رسید.
به گزارش آسوشیتدپرس، پیش‌نویسی که بریتانیا ارائه کرده خواستار آتش‌بس در بندر حدیده، دسترسی شهروندان یمنی به کمک‌های بشردوستانه و همچنین توقف حملات حوثی‌ها علیه کشورهای همسایه شده است.
همزمان، شورشیان حوثی روز دوشنبه اعلام کردند که حملات خود به اهداف متعلق به عربستان و متحدانش را متوقف می‌کنند.
محمد علی حوثی، رئیس «کمیته عالی انقلاب یمن»، در بیانیه‌ای گفته است: «پس از تماس با نماینده سازمان ملل و درخواست او برای توقف حملات موشکی و پهپادی … ما نیز اعلام می‌کنیم که حملات موشکی و پهپادی به کشورهای متجاوز متوقف می‌شود».
پیش از انتشار این بیانیه، ائتلاف عربی به رهبری ریاض نیز از توقف حملاتش به بندر حدیده، که در کنترل حوثی‌ها ست، خبر داده بود.
اتحادیه اروپا نیز از گفت‌وگوهای سوئد حمایت کرده است. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، صبح دوشنبه پیش از آغاز نشست وزیران خارجه این اتحادیه گفت که یکی از بحث‌هایی که مطرح خواهد شد موضوع یمن و مذاکرات صلح سوئد خواهد بود.
خانم موگرینی همچنین گفت که درباره نقش اتحادیه اروپا در پایان دادن به جنگ یمن، روز یکشنبه مارتین گریفیث تلفنی گفت‌وگو کرده است.
این تحولات و تدارک برای گفت‌وگوهای صلح به ویژه پس از آن شتاب گرفت که جیمز متیس، وزیر دفاع، و مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، نهم آبان در دو اظهار نظر جداگانه خواستار آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوهای صلح طی ۳۰ روز پس از آن تاریخ شدند.
ژنرال متیس در یک سخنرانی در «مؤسسه صلح» واشینگتن با تأکید بر اینکه «به اندازه کافی و طولانی شاهد این منازعه بوده‌ایم» گفته بود باید ظرف ۳۰ روز حملات و بمباران‌ها متوقف شود.
در همان روز مایک پومپئو نیز در بیانیه‌ای خواستار پایان درگیری در یمن و آغاز مذاکرات صلح تحت نظارت سازمان ملل شد.
اظهارات این دو وزیر آمریکایی با استقبال شماری از کشورها و نهادهای بین‌المللی روبه‌روشد.
موضع ایران و عربستان
از جنگ یمن عمدتا با عنوان جنگ نیابتی ایران و عربستان، دو رقیب منطقه‌ای، یاد شده است.
به نظر می‌رسد ایران و عربستان، به دلایلی متفاوت، به پایان جنگ یمن یا دست‌کم گفت‌وگوهای جدی صلح رضایت داده‌اند.
جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا که هفته گذشته به عربستان و امارات سفر کرده بود، روز دوشنبه به تهران رفت تا با مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله درباره یمن گفت‌وگو کند.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، با انتشار تصویری از دیدارش با جرمی هانت در صفحه توئیتری‌اش، نوشت که مذاکرات‌شان از جمله در این باره بود که «چگونه می‌توان به جنگ فاجعه‌بار و کابوس انسانی در یمن خاتمه داد».
هرچند مقام‌های جمهوری اسلامی درباره مذاکرات سوئد به ایراد عباراتی کلی درباره تلاش‌های سازمان ملل اکتفا کرده‌اند، با این حال به گفته تحلیلگران، حضور حوثی‌ها در مذاکرات سوئد نمی‌تواند بدون مجوز ایران باشد.
در ماه‌های اخیر نیز شماری از مقام‌های حوثی، از جمله محمد عبدالسلام، سخنگو و مذاکره کننده ارشد حوثی‌ها، به تهران رفته و با مقام‌های جمهوری اسلامی دیدار کردند.
در ماه‌های اخیر مذاکرات غیراتمی ایران و اروپا که قرار بود به تمامی فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی بپردازد صرفا به یمن محدود ماند و طرفین اعلام کردند به پیشرفت‌هایی در این باره نیز رسیده‌اند.
حبیب حسینی‌فرد، تحلیلگر روابط بین‌الملل ساکن آلمان، به رادیو فردا می‌گوید یمن برای جمهوری اسلامی، برخلاف عراق و سوریه و لبنان، نقشی اساسی ندارد و تنها شاید بتوان به اهمیت دسترسی به باب‌المندب و امکان ایجاد اختلال در فعالیت‌های عربستان اشاره کرد.
همچنین به گفته آقای حسینی‌فرد، «حوثی‌ها متحد آن‌چنان پایداری برای ایران نیستند. از یاد نبریم که حوثی‌ها در جریان جنگ ایران و عراق، در کنار نیروهای صدام علیه ایران می‌جنگیدند و آنها فقط به خاطر فشار عربستان به جمهوری اسلامی روی آورده‌اند».
آمریکا و سایر کشورهای غربی ضمن حمایت از دولت یمن و همچنین ائتلاف عربی، همواره ایران را به دلیل دمیدن در آتش این جنگ و تجهیز شورشیان حوثی شماتت کرده‌اند.
از سوی دیگر عربستان سعودی نیز از مذاکرات صلح سوئد حمایت کرده است.
با وجودی که شماری از رسانه‌های غیررسمی گزارش داده بودند که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، از قطعنامه پیشنهادی بریتانیا در سازمان ملل رضایت ندارد، با این حال ملک سلمان، پادشاه سعودی، روز دوشنبه به صراحت تأکید کرد که از تلاش‌های سازمان ملل برای خاتمه دادن به جنگ یمن حمایت می‌کند.
جنگ یمن که از سه سال و نیم پیش بین نیروهای دولتی آن کشور و شورشیان حوثی آغاز شد، و سپس با ورود ائتلافی عربی به رهبری عربستان وجهه‌ای منطقه‌ای به خود گرفت، تاکنون بیش از ۱۰ هزار کشته و بیش از دومیلیون آواره برجای گذاشته است.
سازمان ملل نیز هشدار داده است که نیمی از مردم یمن، یعنی حدود ۱۴ میلیون نفر، با خطر قحطی روبه‌رو هستند.
