مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید به عقیده او سازوکار مالی تجارت با ایران، موسوم به «اینس‌تکس»، آماده عملیاتی‌شدن است. مقام‌های ایران در هفته‌های گذشته بر شدت انتقادها از آن‌چه «کم‌کاری» اروپا در مورد این سازوکار می‌نامند، افزوده‌اند.
فدریکا موگرینی، چهارم تیر ماه، در کنفرانس خبری مشترکی با وزیر خارجه پاکستان، تائید کرده‌است که اعضای باقی‌مانده در توافق اتمی، یعنی ایران، اتحادیه اروپا، فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین، روز جمعه دیدار خواهند کرد.
اتحادیه اروپا سی‌ام خرداد گفته بود مقام‌های بلندپایه این اتحادیه و اعضای برجام «درباره چگونگی برخورد با چالش‌های ناشی از خروج آمریکا از (توافق هسته‌ای) و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران» گفت‌وگو خواهند کرد.
خانم موگرینی می‌گوید وضعیت فعلی «احتمالا سخت‌ترین شرایط» است و اظهار کرده «تمرکز ما بر این است که توافق [اتمی] را زنده نگه داریم و اجرای کامل آن را حفظ کنیم».
موگرینی افزوده است که در روزهای پیش‌رو خبرهای بیشتری منتشر خواهد شد: «همان‌طور که می‌دانید ما با اعضا برای اجرایی کردن این سازوکار که اجازه دادوستدهای مشروع با ایران را می‌دهد، کارهای بسیاری انجام داده‌ایم».
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید «به عقیده من این [سازوکار] اکنون آماده عملیاتی‌شدن است و من امیدوارم این چیزی‌ست که ایران را به اجرای تعهداتش پایبند نگه خواهد داشت، همان‌طور که تا کنون بوده، و همه ما می‌خواهیم شاهد ادامه این موضوع باشیم».
همراه با بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، در پی خروج دولت ترامپ از توافق اتمی، دایره تحریم‌ها علیه تهران نیز تنگ‌تر و تنگ‌تر شده‌است.
روز دوشنبه ایالات متحده تحریمهای تازه‌ای را، این‌بار علیه رهبر جمهوری اسلامی، منصوبان او و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، اعمال کرد.
ترامپ گفته خواستار مذاکراتی بدون پیش‌شرط با ایران برای رسیدن به توافق تازه‌ای است. او توافق شکل‌گرفته در دوره باراک اوباما را به‌عنوان «یکی از بدترین توافق‌هایی» که دیده نام برده و بارها تاکید کرده «دوره اوباما و جان کری (وزیر خارجه پیشین آمریکا) به سر رسیده‌است».
در این میان تنش‌ها بین ایران و آمریکا نیز شدت گرفته و گمانه‌زنی‌هایی از وقوع درگیری نظامی بین دو طرف مطرح شده‌است، هرچند هر دو طرف گفته‌اند نمی‌خواهند آغازگر جنگ باشند.
تهران در عین حال تا حدی از تعهداتش در «برجام» کاسته و هشدار داده روند کاهش تعهدات ادامه پیدا خواهد کرد. رهبر جمهوری اسلامی مذاکره با دولت ترامپ را رد کرده‌است.
طرف‌های اروپایی با وجود انتقاد از خروج آمریکا از برجام اما در مورد خروج ایران از این توافق نیز هشدار داده‌اند.
ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، چهارم تیرماه گفت ایران با نقض تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای «مرتکب خطای جدی خواهد شد» و چنین اقدامی پاسخی نادرست به فشارهای آمریکا علیه تهران است.
مقام‌های جمهوری اسلامی در مورد اجرایی نشدن سازوکار مالی دادوستد با ایران انتقادهای زیادی را مطرح کرده‌اند. از سوی دیگر تحلیل‌گران نیز در مورد برد و کارایی این سازوکار، با وجود تحریمهای گسترده آمریکا، تردیدهای مختلفی را مطرح کرده‌اند.
همزمان با سخنان تازه خانم موگرینی مارک اسپر، سرپرست وزارت دفاع ایالات متحده، که برای دیدار با وزیران دفاع اعضای «ناتو» راهی بلژیک شده، گفته قصد دارد در مورد اقدامات ایران و لزوم تشکیل یک ائتلاف در برابر آن، با همتایان خود گفت‌وگو کند.
