وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه ۲۰ آبان سخنان حسن روحانی درباره امکان خریدوفروش تسلیحات توسط ایران در صورت باقی ماندن در برجام را دلیل دیگری درباره «فاجعه‌بار بودن» این توافق دانست و خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شد.
مایک پومپئو در حساب کاربری توئیتر خود با اشاره به اظهارات حسن روحانی نوشت: «بهترین دلیلی که روحانی برای باقی ماندن در این توافق فاجعه‌بار ارائه کرده، این است که چپاولگران جمهوری اسلامی بتوانند پهپاد، موشک، تانک، جنگنده و تجهیزات دیگر بخرند و بفروشند».
وی تاکید کرد که «روحانی به آرزوی خود خواهد رسید مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل تحریم تسلیحاتی ایران را پیش از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ تمدید کند».
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز دوشنبه گفت که در صورت ادامه برجام، «سال آینده تحریم تسلیحاتی ایران برداشته می‌شود و ما می‌توانیم به راحتی هم سلاح بخریم و هم بفروشیم».
مایک پومپئو و دیگر مقامات دولت دونالد ترامپ پیش از این بارها هشدار داده بودند که طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در پیوند با توافق هسته‌ای صادر شده است، تیرماه ۹۹ تحریم‌های تسلیحاتی ایران پس از پنج سال ملغی و ممنوعیت سفر کسانی چون قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و ۲۲ ایرانی دیگر هم برطرف خواهد شد.
محدودیت‌های تسلیحاتی قطعنامه ۲۲۳۱ علیه ایران
قعطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، از تمام کشورهای جهان خواسته است که محدودیت‌های تسلیحاتی زیر را در ارتباط با ایران به مدت پنج سال رعایت کنند:
* تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک‌ها و یا سامانه‌های موشکی، مطابق با اهداف «فهرست تسلیحات متعارف سازمان ملل»
* تأمین مواد مرتبط، شامل قطعات یدکی، از داخل و یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیت‌شان، و یا توسط اتباع آنها و یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌های حامل پرچم‌های آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر، به ایران یا برای استفاده در داخل ایران و یا در جهت تأمین منافع ایران.
* ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، پیشنهادات، دیگر خدمات و کمک‌های مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید، حفظ و نگهداری و یا استفاده از تسلیحات و مواد مرتبط توصیف‌شده در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این کشورها و یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیت‌شان
* این بند باید تا مدت پنج سال پس از «روز پذیرش برجام» و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش تأیید «جمع‌بندی مبسوط» را ارائه دهد، اجرا شود؛ بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، واردات یا صادرات تسلیحاتی به یا از ایران به مدت پنج سال ممنوع شده است. این ممنوعیت در سال ۲۰۲۰ منقضی می‌شود.
تهدید وزیر خارجه آلمان به اجرای «مکانیسم ماشه»
جمهوری اسلامی ایران از ۱۸ اردیبهشت امسال اعلام کرد که «تعهدات برجامی» خود را کاهش خواهد داد و چهارمین اقدامش، غنی‌سازی در سایت فردو بوده است.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، گفته که اروپا هنوز تصمیم نگرفته است چه واکنشی به اقدام اخیر ایران برای عدول از تعهدات هسته‌ایش نشان دهد، اما اقدام تهران شرایط را سخت‌تر می‌کند.
در همین حال هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، روز دوشنبه تهدید کرد که در صورت ادامه اقدامات ایران، مکانیسم «ماشه» اجرا و تحریم‌های اتحادیه اروپا باز می‌گردد.
بر اساس بند ۳۷ برجام درباره سازوکار حل اختلاف که «مکانیسم ماشه» نیز خوانده می‌شود، در صورت نقض پایبندی به برجام از سوی ایران، قدرت‌های جهانی به طور خودکار می‌توانند تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته علیه ایران را دوباره فعال کنند.
بر اساس متن برجام و این مکانیسم، هر یک از اعضای گروه ۱+۵ به تنهایی می‌تواند ظرف مدت ۷۵ روز همه تحریم‌های ایران را بازگرداند.
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، روز ۱۸ آبان گفته بود که مکانیسم ماشه و «بازگشت قطعنامه‌های قبلی [شورای امنیت] خط قرمز ایران است».
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز هشتم مهر اقدام احتمالی اروپا درباره خروج از برجام و بازگردانده شدن تحریم‌ها را اقدامی «خنده‌دار و اشتباهی» خوانده و گفته بود که استفاده از این مکانیسم «از همین الان مرده است».
