سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به انتقادات گسترده پیرامون حذف تصویر دختران از جلد یک کتاب درسی، دلیل آن را «شلوغی تصویر قبلی» عنوان کرد.
این سازمان که مسئولیت طراحی و تولید کتاب درسی را بر عهده دارد، با انتشار اطلاعیه‌ای در روز پنج‌شنبه ۲۰ شهریور مدعی شد تصویر دختران از جلد کتاب ریاضی سال سوم ابتدایی «بسیار شلوغ بود» و «پیشنهاد دوستانی که از منظرهای هنری، زیباشناسی و روانشناسی بخش‌های مختلف کتاب را بررسی می‌کنند بر این بوده است که تصویر خلوت‌تر گردد».
این توضیح مجدداً واکنش‌های گسترده‌ای را برانگیخته و برخی منتقدان با «عجیب» توصیف کردن این پاسخ می‌گویند پس از حذف تصویر دختران از روی جلد، برای برقراری توازن بصری، تصویر یکی از پسران به نقطه محل قرارگیری یکی از دختران کشیده شده است.
این نخستین بار نیست که بر سر تغییرات کتاب‌های درسی جنجال رسانه‌ای ایجاد می‌شود.
جنجالی‌ترین مورد آبان سال گذشته رخ داد که فهرستی از حذفیات سال‌های اخیر کتاب‌های درسی ادبیات فارسی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها پیدا کرد.
اما نهایتاً مدیر گروه تألیف کتاب درسی ادبیات فارسی از همه حذف و اضافه‌های این کتاب‌ها به‌طور کامل دفاع کرد و گفت: «وقتی شما در یک نظام ارزشی زندگی می‌کنید، برای حفظ کیان آن موظف‌اید بین دو متن، آن را انتخاب کنید که به اعتقادات و باورهای نظام نزدیک باشد.»
حذف غزل «در این سرای بی‌کسی» هوشنگ ابتهاج (سایه)، غزل «جوانی» رهی معیری، شعر «باغ بی‌برگی» اخوان، داستان «حلاج» تذکره‌الاولیاء، شعر «داروگ» نیما یوشیج، داستان «سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ»، شعر «مادر» ایرج میرزا، و اضافاتی چون شعرهایی از شاعران انقلاب از جمله شعر مرتضی امیری اسفندقه درباره محسن حججی از جمله این تغییرات گسترده بود.
پس از آن، در بهمن ماه، نیز یک کارشناس حوزه آموزش و پرورش از حذف برخی مطالب مربوط به «جنایات تاریخی روسیه در ایران» از کتاب فارسی ۲ پایه یازدهم و تغییر برخی عبارت‌های دیگر در این مورد خبر داد.
در آن زمان، معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز در پاسخ مدعی شد حذف این مطالب صرفاً «برای تعدیل حجم کتاب» بوده و به‌منظور «تطهیر روسیه» نبوده است.
پس از آن نیز حذف انتگرال از کتاب‌های درسی دانش‌آموزان دبیرستانی حاشیه‌ساز شد و نهایتاً علی ذوعلم، رئيس وقت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، با دفاع از حذف انتگرال، گفت: «باید این‌ها کنار بروند تا جا برای مهارت و سبک زندگی باز شود».
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش نقش اصلی را در تدوین و تغییر محتوای کتاب‌های درسی مدارس ایران بر عهده دارد که ریاست آن از دی ماه ۱۳۹۷ تا اردیهشت سال جاری با علی ذوعلم بوده است.
علی ذوعلم در کنار سمت‌هایش، معاون مؤسسه پژوهشی حفظ و نشر آثار علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز هست که مسئولیت تأمین محتوای سایت خامنه‌ای، تولید کتاب از سخنرانی‌های خامنه‌ای و تربیت پژوهشگر در این زمینه را بر عهده دارد.
بر اساس گزارشی که سال گذشته منتشر شد، این سازمان همچنین در حال برنامه‌ریزی برای گنجاندن مطالب ضدآمریکایی در کتاب‌های درسی است و آقای ذوعلم با اعلام این‌که کارگروهی برای این کار تشکیل داده، گفت در یک بازه دو، سه ساله این پروژه به نتیجه خواهد رسید.
حسن ذوالفقاری، از مؤلفان پیشین کتب درسی، سال گذشته به‌هنگام جنجال بر سر تغییرات کتاب‌های درسی فارسی گفته بود: «پشت صحنه این تغییرات و صحنه‌گردان این تحولات همان دلواپسانی هستند که بی‌آن‌که خود بینش ادبی داشته باشند، صرفاً با نگاه‌های خشک و تعصب‌آمیز، کتاب درسی را به جریده و رسانه تبلیغاتی بدل کرده‌اند و برخی کارمندان وظیفه‌شناس نیز مجری این فرامین شده‌اند.»
آقای ذوعلم اردیبهشت امسال به دلیل بازنشستگی از ریاست سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کنار رفت، اما از ابتدای سال جاری با حکم وزیر آموزش و پرورش به عضویت شورای راهبری شبکه اجتماعی دانش‌آموزی «شاد» درآمده است.
