حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز چهارشنبه، ۲۱ آبان، در جلسه هیئت دولت با اشاره به نتیجه اعلامشده انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا گفت: «ما هرکجا ببینیم شرایط برای لغو تحریم آماده است، از این فرصت استفاده خواهیم کرد.»
به گزارش خبرگزاری ایرنا او افزود: «هر فرصت مناسبی که به وجود میآید باید از آن بر مبنای منافع ملی، وحدت ملی استفاده شود.»
جو بایدن، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده در انتخابات اخیر، در دوران مبارزات انتخاباتیاش تأکید کرده بود که سیاست دولتش بازگشت به برجام خواهد بود، ولی پیش از آن ایران باید تعهدات هستهای خود را انجام دهد و به خطوط قرمز تعیینشده در برجام بازگردد.
اما حسن روحانی در ادامه سخنانش در روز چهارشنبه در مورد مسئله بازگشت آمریکا به برجام گفت: «این به عهده آنهاست و اگر به وظیفهشان عمل کردند میتوانند راه جدیدی را انتخاب کنند و اگر نخواستند، انتخاب نکنند. ما برنامهمان را به اراده آنها پیوند نمیزنیم، بلکه برنامه ما بر اصول ما پیوند خورده است. اگر به سمت اصول ما حرکت کردند راه باز است.»
بر طبق برجام قرار بود جمهوری اسلامی در ازای کاستن از نگرانیهای بینالمللی نسبت به برنامه هستهای خود امتیازاتی اقتصادی دریافت کند.
دولت دونالد ترامپ اما از این توافق خارج شد و سیاست فشار حداکثری تحریمی را در قبال ایران در پیش گرفت.
در جریان مذاکرات برجام که در زمان دولت پیشین و دموکرات آمریکا صورت گرفت، در مورد درجه امتیازدهی به طرفهای خارجی برای کاستن از فشار اقتصادی بر مردم میان جناحهای داخل حکومت جمهوری اسلامی تنش و اختلاف نظر وجود داشت.
حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت اظهار داشت: «هدف ما این است که فشار تحریم را از روی شانه مردم برداریم و هر جایی که فرصت مناسبی برای این کار باشد، ما وظایف و اقدامات خودمان را انجام میدهیم و هیچکس حق ندارد فرصتسوزی کند.»
این اظهارات او در حالی بیان میشود که آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز ۲۲ مرداد ۹۷ با اشتباه خواندن مذاکرات هستهای، اعلام کرد که «در موضوع مذاکرات بنده اشتباه کردم و به اصرار آقایان اجازه تجربه را دادم که البته از خطوط قرمز معینشده هم عبور کردند.»
او در ادامه افزود: «البته خطوط قرمزی هم که مشخص کردیم رعایت نشد؛ بنابراین امام مذاکره با آمریکا را ممنوع کرد و من هم ممنوع میکنم.»
با وجودی که گزارشی در مورد تغییر موضع علی خامنهای در این خصوص مخابره نشده، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، روز چهارشنبه دربارهٔ مذاکره با آمریکا گفت: «ما میز مذاکره را ترک نکردهایم و در چهارچوب ۱+۵ و نه دوجانبه برای منافع خودمان مذاکره خواهیم کرد.»
رهبر جمهوری اسلامی بارها تأکید کرده است که راه حل کاستن از فشار اقتصادی را در مذاکره با آمریکا نمیداند، بلکه به شیوه مدیریت اقتصادی دولت خرده گرفته است.
او در تازهترین سخنان خود در این مورد گفت: «این گرانیها… از گوشت قرمز و مرغ تا پوشک بچه توجیهی ندارند. با مدیریت هماهنگ دستگاهها این مشکلات قابل حل شدن است.»
حسن روحانی اما از عملکرد اقتصادی دولت خود در شرایطی که آن را «جنگی» مینامد دفاع میکند.