معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در تلاش برای توجیه دلیل معمول این وزارتخانه در ارتباط با وضع زندانیان دوتابعیتی، از تبادل سه ایرانی با یک استرالیایی زندانی در ایران دفاع کرد و آن را در تناقض با استقلال قوه قضائیه ندانست.
به گزارش روز جمعه، ۷ آذر، در خبرگزاری مهر، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران، گفت: «تبادل زندانی یک امر مرسوم و پذیرفته شده در عرف بین‌المللی است و به هیچ وجه ناقض استقلال قوه قضائیه نیست.»
اظهارات آقای عراقچی دو روز پس از آن منتشر می‌شود که کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی که به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» در ایران زندانی بود، با سه نفر که ایران می‌گوید تاجر بودند مبادله شد.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: «در همه کشورها بعد از آن که مسیر قضایی به پایان رسیده و فرد به زندان محکوم شد، امکان تبادل او بر اساس منافع ملی ایجاد می‌شود.»
آن طور که آقای عراقچی اعلام کرده، تبادل زندانی در ایران با «تصویب شورای عالی امنیت ملی میسر می‌شود».
وزارت خارجه ایران همواره در پاسخ به درخواست دیگر کشورها برای کمک به وضع زندانیان خارجی دلیل آورده است که قوه قضاییه مستقل است و این وزارتخانه نمی‌تواند در تصمیمات آن دخالت کند.
تازه‌ترین مورد به احمدرضا جلالی، پژوهشگر زندانی، مربوط می‌شود که در هفته جاری خبر نزدیک بودن اجرای حکم اعدامش منتشر شد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در این باره گفت: همان طور که محمدجواد ظریف برای خانم لینده، همتای سوئدی‌اش، توضیح داد، «قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران مستقل بوده و هر گونه دخالت در صدور یا اجرای احکام قضایی مردود و غیر قابل پذیرش است.»
اما در مقابل مقام‌های سیاست خارجی ایران که طی سال‌های اخیر بارها از استقلال قوا حرف زده‌اند، منتقدان جمهوری اسلامی، از جمله دولت ایالات متحده می‌گویند که حکومت ایران با بازداشت اتباع خارجی به اتهامات واهی از آنها به عنوان گروگان و برای گرفتن امتیاز استفاده می‌کند.
معاون سیاسی محمدجواد ظریف روز جمعه همچنین گفت که در طول تقریباً یک سال گذشته وزارت امور خارجه «حداقل پنج مورد تبادل زندانیان را با کشورهای آمریکا (دو نوبت)، فرانسه، تایلند و استرالیا (دو نوبت) انجام داده و طی آن هشت نفر از هموطنان (شامل اساتید دانشگاه و فعالین مقابله با تحریم‌ها) در مقابل شش زندانی خارجی در ایران آزاد شده‌اند.»
کایلی مور گیلبرت که برای شرکت در کنفرانسی در تابستان سال ۱۳۹۷ به تهران سفر کرده بود، حین بازگشت به استرالیا، در فرودگاه امام دستگیر و به اتهام جاسوسی به ده سال زندان محکوم شد.
اما در حالی که رسانه‌های ایران سه ایرانی مبادله‌شده با خانم گیلبرت را «تاجر» معرفی کردند و عباس عراقچی نیز هنگام ورود آنها به تهران در فرودگاه به استقبال‌شان رفت، مقام‌های تایلندی به آسوشیتدپرس گفته‌اند این سه ایرانی در جریان بمب‌گذاری سال ۲۰۱۲ در این کشور دستگیر شده بودند.
آقای عراقچی از حضور خود در فرودگاه چنین دفاع کرده است: «برای آخرین هماهنگی‌ها و نیز ایجاد اطمینان از به ثمر رسیدن یک سال تلاش همکارانم و صدها ساعت رایزنی سیاسی، در فرودگاه حضور پیدا کردم و افتخار داشتم که از سه هموطن عزیز خود استقبال کنم.»
