شیب وخامت روزافزون وضعیت اقتصادی لبنان این روزها تندتر شده و کار به جایی رسیده است که به گزارش نهادهای کمکرسانی بینالمللی، ۵۰ درصد از مردم لبنان میگویند غذای کافی برای خوردن ندارند.
گزارشهای متعدد حاکی است که خرید اقلام خوراکی از فروشگاهها به چند کالای اساسی محدود شده و بسیاری از مردم ناچارند از خوردن بعضی وعدههای غذایی چشمپوشی کنند.
لبنان مدتهاست در یک دور باطل گرفتار آمده و ناکارآمدی دولت باعث بیپولی کشور شده؛ بیپولی کشور باعث کاهش ۹۰ درصدی ارزش پوند (لیره) لبنان شده؛ بیارزش شدن پول باعث توقف واردات سوخت برای دو نیروگاه کشور شده؛ و ادامه این چرخهٔ باطل اکنون لبنان را در خاموشی سراسری فرو برده است.
بخش برق لبنان برای سرپا ماندن سالانه حدود ۲ میلیارد دلار هزینه دارد که دولت این کشور دیگر چنین پولی ندارد و حتی یارانهٔ سوخت شهروندان را نیز قطع کرده است.
در نبود سوخت، رساندن مواد غذایی به فروشگاهها نیز یا ناممکن شده یا به بهایی گزاف انجام میشود و این خود قیمت مواد خوراکی را به سطوحی بیسابقه رسانده است.
بحران سوخت بسیاری از جنبههای زندگی عمومی را نیز فلج کرده و بیمارستانها هم نسبت به ایمنی بیماران خود دچار ترساند.
کشورهایی که در آنها روند کشورسازی موفق نبوده و دلسوزی مقامات بیشتر متوجه مسائل فرقهای و قوم و قبیلهای خودشان است تا رسیدگی به مسائل کشوری، مشکلات ناشی از ناکارآمدی بهوفور دیده میشود؛ اما این معضل اکنون در لبنان، که کشوری است با حکومت چندتکه، بیشتر از بسیاری کشورهای همسرنوشت نمود پیدا کرده است.
نظام سیاسی لبنان بر پایهٔ تقسیم قوا میان گروههای مختلف بنیانگذاری شده است. رئیسجمهور از میان مسیحیان، نخستوزیر از میان مسلمانان سنی و ریاست پارلمان از میان مسلمانان شیعه انتخاب میشود. کرسیهای پارلمان و مناصب دولتی هم بهطور مساوی میان مسلمانان و مسیحیان تقسیم شده است. وزارت دفاع نیز سهم دروزیها است.
این امر باعث شده که هر گروه به دنبال پیش بردن منافع فرقهای خود باشد و یک جنگ فرسایشی داخلی بین مقامات ارشد کشور شکل بگیرد که خویشاوندسالاری و فساد شدید اداری از مشخصههای آن است.
از سویی دیگر، لبنان برای مدیریت اقتصاد خود همیشه نیاز به سرمایهگذاری خارجی داشته است، اما با قوت گرفتن هرچه بیشتر حزبالله در سیاست این کشور، یعنی گروهی که زیر نفوذ جمهوری اسلامی ایران است و خواستار رویارویی با همسایهٔ جنوبی کشور، اسرائیل، سرمایهگذاران نیز بار خود را بسته و از لبنان رفتهاند.
دولت لبنان پیش از این از کشورهای عرب خلیج فارس کمکهای مالی دریافت میکرد، اما گزارشها حاکی است با افزایش نفوذ حزبالله در امور کشور، دست مردم لبنان از این کمکها نیز کوتاه شده است.
در همین حال، لبنان برای ۸۵ درصد از مواد غذایی خود به واردات وابسته است و خسارت گستردهٔ انفجار مهیب ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ در بندر بیروت نیز مزید بر علت شده و جریان عرضهٔ مواد غذایی را در کشور محدود کرده است.
نجیب میقاتی، نخستوزیر جدید لبنان، گفته است که برای چارهیابی بحران کشور به دنبال ازسرگیری مذاکرات با صندوق بینالمللی پول برای دریافت پول است. اما نهادهای بینالمللی مالی اعلام کردهاند تا زمانی که در افق فساد دولتی و اختلاس و فرقهسالاری لبنان نوری از امید به بهبود نبینند، قدم پیش نخواهند گذاشت.
تا زمانی هم که عاملی یکپارچهکننده و کشورساز پیدا نشود که بتواند در میان مردم و سران لبنان انگیزهای جدی برای اولویت بخشیدن به کشور ایجاد کند، امیدی به دیدن نور در افق سیاسی این کشور نیست.
تا زمانی که یک عامل قوی لبنان را به سمت اولویت بخشیدن به کشور بهجای پرداختن به امور فرقهای و زدوبند با همفرقهایهای شیعه و سنی و غیره خود در خارج از کشور پیش نبرد، در بر همین پاشنه خواهد چرخید.