رهبران کشورهای اتحادیه اروپا در اجلاس روز پنجشنبه ۲۹ مهرماه فشار بر دولت لهستان برای تبعیت از قوانین این اتحادیه به خصوص در دستگاه قضایی آن کشور را افزایش داده و در عين حال ابراز امیدواری کردند که بحران در مناسبات با لهستان از طریق گفت‌وگو حل شود.
در مقابل، ماتئوس موراویه تسکی، نخست‌وزیر لهستان، ادعا کرد که اتحادیه اروپا با کشورهای عضو مانند نواحی زیردست رفتار می‌کند، بر قدرت بروکسل در تصمیم‌گیری‌ها افزوده و بدون در نظر گرفتن رای مردم در هر کشور مستقل ارزش‌های خود را به آن‌ها تحمیل می‌کند.
با وجود نیاز مبرم لهستان به ده‌ها میلیارد یورو کمک مالی اتحادیه اروپا، آقای موراویه تسکی گفت: «لهستان تسلیم فشارها و باج‌گیری‌ها نخواهد شد».
سایر رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا تاکید کردند که تبعیت از تمامی قوانین و ارزش‌های اتحادیه اروپا برای حفظ یکپارچگی و وزنه سیاسی و اقتصادی این اتحادیه در عرصه بین‌المللی حیاتی است.
اختلافات اتحادیه اروپا با ورشو از زمان به قدرت رسیدن حزب محافظه‌کار «قانون و عدالت» آغاز شد.
بروکسل در سال‌های اخیر از محدود کردن آزادی رسانه‌ها و سیاست دولت لهستان در زمینه مهاجرت انتقاد کرده است. تصمیم‌های اخیر دادگاه قانون اساسی لهستان که مدعی است قوانین اتحادیه اروپا فقط به شرط انطباق با قانون اساسی کشور قابل اجرا هستند، اختلافات را تشدید کرده است.
دولت حزب «قانون و عدالت» با اتکاء به اکثریت پارلمانی در سال‌های اخیر بسیاری از قضات مستقل را برکنار و افراد مورد تایید خود را به رياست دستگاه قضايی و دادگاه قانون اساسی لهستان گمارده است.
اتحادیه اروپا علاوه بر قطع کمک‌های مربوط به بازسازی پس از بحران کرونا که لهستان به شدت به آن محتاج است، بر اساس قوانین داخلی می‌تواند پرداخت کمک‌های جاری به کشورهای عضو که قوانین و ارزش‌های اتحادیه را نقض می‌کنند تعلیق کند.
اگر اختلافات بروکسل با لهستان حل نشود اتحادیه اروپا با بزرگترین بحران خود پس از وقوع برگزیت و خروج بریتانیا از این اتحادیه روبرو خواهد شد.
گذشته از لحن شدید تعدادی از رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در انتقاد از لهستان، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان که همواره مدافع مصالحه و نرمش بوده است هشدار داد که تداوم مجادلات قانونی به خصوص در شرایطی که اتحادیه اروپا می‌کوشد شدیدترین بحران اقتصادی در تاریخ این اتحادیه را پشت سر بگذارد به ضرر همه خواهد بود.
صدراعظم آلمان افزود: «باید به هر شکلی به توافق برسیم چون ارجاع اختلافات حقوقی به دیوان دادگستری اروپا راه حل درستی نیست».
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، که از موضع آلمان دفاع می‌کند قبل از شروع اجلاس به طور جداگانه با نخست‌وزیر لهستان گفت‌وگو کرد. دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای گفت آقای مکرون در این ملاقات بر ضرورت یافتن راه حلی در چارچوب قوانین و ارزش‌های مشترک اروپایی تاکید کرده است.
به نظر می‌رسد که نخست‌وزیر لهستان نیز در مقایسه با سخنان تند خود در جلسه روز سه‌شنبه پارلمان اروپا لحن خود را نرم‌تر کرده است.
ماتئوس موراویه تسکی گفت: «ما آماده گفت‌وگو هستیم و می‌خواهیم این مسئله از طریق مذاکره و مصالحه حل شود».
او افزود که جوهره اختلاف مسائل حقوقی و قضایی است که به نظر دولت لهستان خارج از حوزه اختیارات اتحادیه اروپاست.
تنها کشوری که با صراحت از موضع دولت لهستان دفاع می‌کند مجارستان است. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر این کشور، نیز به دلایل مشابهی با بروکسل اختلاف دارد. او روز پنجشنبه گفت: «لهستان بهترین کشور اروپاست و مجازات آن غیرضروری و مضحک است».
