کمی پس از آن‌که نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران آزادی چهار شهروند آمریکایی «به گروگان گرفته شده» در ایران را لازمه احیای برجام دانست، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه از «قابل حل بودن» این موضوع سخن گفت.
رابرت مالی، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران، روز یکشنبه سوم بهمن به خبرگزاری رویترز گفت که بعید است ایالات متحده بر سر احیای توافق هسته‌ای با ایران به توافق برسد، مگر آن که تهران چهار شهروند آمریکایی را که به «گروگان» گرفته است، آزاد کند.
ساعاتی بعد، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری خود در واکنش به این اظهارات گفت: «ما نگرانی‌های خود را در مورد وضعیت اتباع ایرانی در آمریکا از همان روز اول مطرح کرده‌ایم، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم و چه پیش از این مذاکرات و چه همزمان با مذاکرات. البته این دو، دو مسیر مختلف است و اگر آمریکا به توافقات قبلی پایبند باشد این مسئله در کمترین زمان قابل حل است.»
بنابر گزارش‌ها، آقای خطیب‌زاده در این نشست خبری گفته است که «اگر آمریکا به توافقاتی که از قبل بود پایبند باشد این موضوع انسانی قابل حل است. اگر اراده در طرف مقابل باشد می‌توانیم به توافق پایدار و قابل اتکا برسیم.»
سپاه پاسداران در سال‌های اخیر چندین شهروند دوتابعیتی و افراد خارجی را بازداشت کرده که اتهام اغلب آنها جاسوسی بوده است.
چهار شهروند آمریکایی که در ایران زندانی هستند عبارتند از سیامک نمازی و پدر او باقر نمازی که به «همکاری با دول متخاصم» متهم شده‌اند، و همچنین مراد طاهباز، فعال محیط زیست، و عماد شرقی، بازرگان.
سخنگوی جمهوری اسلامی روز دوشنبه در بخش دیگری از سخنانش در نشست خبری خود در اظهاراتی که در تناقض با اظهارات بالا به نظر می‌آید، به گزارش خبرگزاری فارس در واکنش به «تعیین پیش‌شرط از جمله آزادی اتباع دوتابعیتی در ایران از سوی رابرت مالی» گفت: «جمهوری اسلامی ایران هیچ پیش‌شرطی را از روز اول نپذیرفته و طرح این موضوعات اگر برای مسائل داخلی و رسانه‌ای باشد از آن عبور می‌کند ولی معتقد است مذاکرات به اندازه کافی پیچیده است و نباید با اظهارات پیچیده آن را پیچیده کرد.»
گروه‌های مدافع حقوق بشر ایران را متهم کرده‌اند که با بازداشت افراد دوتابعیتی از آنها به عنوان اهرم دیپلماتیک استفاده می‌کند.
غرب بارها این زندانیان را زندانیان سیاسی و گروگان نامیده و از تهران خواسته است که آنها را آزاد کند. تهران اما اتهام سیاسی بودن بازداشت این افراد را رد کرده است.
عباس عراقچی، نماینده ایران در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در دولت حسن روحانی، نیز پیشتر در اواخر تیر امسال اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی مشروط بر آن که ایالات متحده و بریتانیا «به تعهدات خود عمل کنند»، آماده آزادی فوری ۱۰ زندانی دوتابعیتی است.
همزمان با ادامه مذاکرات احیای برجام بین ایران و قدرت‌های جهانی، بری روزن، دیپلمات سابق آمریکایی که آبان سال ۱۳۵۸ پس از یورش دانشجویان پیرو آیت‌الله خمینی به سفارت ایالات متحده در تهران به گروگان گرفته شده بود، برای حمایت از شهروندان خارجی که «گروگان» جمهوری اسلامی ایران هستند در وین دست به اعتصاب غذا زده است.
آقای روزن که ۷۷ سال دارد در وین دست به اعتصاب غذا زده و خواستار آزادی زندانیان آمریکایی، بریتانیایی، فرانسوی، آلمانی، اتریشی و سوئدی در ایران شده و تاکید کرده که واشینگتن بدون آزادی آنها نباید به توافق بازگردد.
در این اعتصاب شماری از چهره‌های سیاسی و مدنی ایرانی نیز او را همراهی می‌کنند.
مقامات دو کشور تاکنون جزئیات زیادی در مورد تعداد و اسامی ایرانیان زندانی در زندان‌های آمریکا به‌طور رسمی اعلام نکرده‌اند. اما پیش از این تبادل زندانی میان دو کشور در سال ۱۳۹۴ نیز صورت گرفته است.
در آن زمان چهار ایرانی-آمریکایی به نام‌های سعید عابدینی، امیر میرزایی حکمتی، جیسون رضاییان و نصرت‌الله خسروی پس از آزادی، ایران را به مقصد آمریکا ترک کردند.
وزارت دادگستری آمریکا نیز در همان زمان فهرست و پیشینه کوتاهی از ۷ ایرانی آزادشده از زندان‌های آمریکا و خلاصه‌ای از اتهامات آنها را منتشر کرد. خسرو افقهی، بهرام مکانیک، نیما گلستانه، آرش قهرمان، تورج فریدی، نادر مدانلو و علی صابونچی ایرانیانی بودند که در جریان تبادل زندانیان از آمریکا به ایران بازگردانده شدند.
