دیپلماتهای غربی میگویند که اروپاییها در تازهترین تلاش خود برای عبور از بنبست مذاکرات وین و نجات توافق هستهای با ایران، پیشنهاد سفر دوباره انریکه مورا، مذاکرهکننده ارشد اتحادیه اروپا، به تهران را با مقامهای ایرانی در میان گذاشتهاند.
روزنامه وال استریت جورنال روز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت به نقل از مقامهای غربی گزارش داد که آقای مورا در مقام هماهنگکننده اروپایی مذاکرات احیای برجام برای بازگشت به تهران و دیدار با همتایان ایرانی خود اعلام آمادگی کرده، اما ایران هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده است.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، دیپلماتهای غربی میخواهند مسئولیت را بار دیگر متوجه ایران کنند و صراحتا به تهران پیام بدهند که مذاکرات تنها در صورتی ممکن است به نتیجه برسد که ایران راهی برای عبور از بنبست ارائه دهد.
به گفته این دیپلماتها که نامشان فاش نشده است، آقای مورا تلاش خواهد کرد جمهوری اسلامی را متقاعد کند که متن نهایی توافق را بدون حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا امضا کند و حلوفصل این مسئله را به زمانی دیگر در آینده واگذار کند.
بر اساس گزارش وال استریت جورنال، دیپلماتها میگویند که اگر ایران با درخواست امتیاز گرفتن از آمریکا در مورد موضوع دیگری به میز مذاکره برگردد، واشینگتن آن را بررسی خواهد کرد اما مذاکره مجدد بر سر مسائل از پیش مطرح شده ممکن نخواهد بود.
انریکه مورا پیشتر در هفته نخست فروردین امسال با هدف آنچه «پا در میانی» برای زنده نگه داشتن مذاکرات وین خوانده شد، به تهران سفر کرد اما دست خالی بازگشت.
مقامهای دولت آمریکا میگویند ایران «درخواستهای غیرمرتبط با برجام داشته» و باعث به بنبست رسیدن مذاکرات شده است.
بر اساس توافق تیرماه ۱۳۹۴ بین ایران و شش قدرت جهانی، تهران پذیرفت که بسیاری از فعالیتهای هستهای خود را در ازای لغو تحریمها، متوقف یا به حالت تعلیق در آورد. دولت دونالد ترامپ در اردیبهشت سال ۹۷ از این توافق خارج شد و تحریمهای شدیدی علیه ایران وضع کرد.
جمهوری اسلامی ایران نیز یکسال بعد در پاسخ به خروج «یکجانبه» آمریکا از برجام، به صورت تدریجی از تعهدات خود در اجرای این توافق عدول کرد و برنامه هستهای خود را گسترش داد.
با روی کار آمدن دولت جو بایدن در ژانویه ۲۰۲۱، آمریکا اعلام کرد که در صورت بازگشت ایران به تعهدات هستهای خود آماده بازگشت به این توافق است.
بیش از یک سال پیش، مذاکرات برای بازگشت دو طرف به تعهدات در چارچوب برجام با حضور چین و روسیه و اعضای اروپایی برجام در وین آغاز شد، اما از ۲۰ اسفندماه پارسال مذاکرات متوقف مانده است.
گزارشها حاکی است که جمهوری اسلامی سه شرط از جمله خروج سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا، تعهد واشینگتن به عدم خروج دوباره از برجام و رفع همه تحریمهای ایالات متحده را بهعنوان شروط نهایی شدن توافق اعلام کرده است.
گفته میشود که مقامهای ایرانی خروج سپاه از فهرست تروریستی را به عنوان درخواست دقایق آخر در جریان مذاکرات مطرح کردهاند. از میان این شروط تاکنون دو شرط نخست از سوی دولت جو بایدن رد شده است.
در هفتههای گذشته نیز از خارج کردن سپاه از فهرست تروریستی آمریکا به عنوان مهمترین مانع مذاکرات احیای برجام نام برده شده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، در سال ۱۳۹۸ با این استدلال کلیت سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد که این نیروی نظامی «فعالانه در تامین مالی و ترغیب تروریسم به عنوان ابزاری برای کشورداری مشارکت دارد» و «ابزار اصلی حکومت ایران در راستای هدایت و اجرای کارزار بینالمللی تروریسم است».
نشریه پولیتیکو اخیرا به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت که با توجه به تهدیدهای مداوم سپاه پاسداران علیه مقامهای آمریکایی، موضع دولت بایدن درباره عدم خروج سپاه از فهرست گروههای تروریستی تغییر نخواهد کرد.
خارج شدن سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی با مخالفتهایی در هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات مواجه است.
با امتناع جمهوری اسلامی از مذاکره مستقیم با واشینگتن، مقامهای اروپایی طی این مدت کوشیدهاند مذاکرات را زنده نگه دارند؛ حتی در شرایطیکه تمرکز پایتختهای غربی در دو ماه گذشته و پس از تهاجم روسیه، عمدتا معطوف جنگ در اوکراین شده است.