چند روز مانده به برگزاری انتخابات پارلمانی در لبنان، نگرانی از افزایش نفوذ گروه شبه‌نظامی حزب‌الله، که تحت نفوذ و امر جمهوری اسلامی به ویژه نیروی قدس سپاه پاسداران عمل می‌کند، در پارلمان لبنان افزایش یافته است.
با وجود این نگرانی، درخواست‌ها و مطالبه‌ها برای خلع سلاح حزب‌الله، چه از سوی نهادهای بین‌المللی و چه از سوی احزاب داخل لبنان بیشتر شده است.
به تازگی آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نسبت به دسترسی این گروه شیعی به «امکانات نظامی پیشرفته و قابل ملاحظه خارج از کنترل دولت لبنان» شدیدا ابراز نگرانی کرده است. همچنین حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» به رهبری سمیر جعجع و برخی دیگر از چهره‌های مذهبی لبنان مطالبه خلع سلاح حزب‌الله را سرلوحه کارزارهای انتخاباتی خود قرار داده‌اند.
با این حال، حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله روز دوشنبه نهم مه، در تازه‌ترین سخنرانی انتخاباتی خود به مخالفان حزب‌الله حمله کرد و مدعی شد دغدغه اصلی لبنانی‌ها امنیت اجتماعی و اقتصادی است، نه سلاح حزب‌الله.
در این شرایط، برخی گزارش‌های رسانه‌‌ای نیز حاکی از متوسل شدن حزب‌الله به هر ابزار غیرقانونی برای پیشبرد اهدافش در کارزارهای انتخاباتی است.
رأی‌گیری از مهاجران لبنانی، برای دومین بار
روند رأی‌گیری از اتباع لبنانی مقیم خارج از کشور در روز جمعه ششم مه در کشورهایی که جمعه در آنها تعطیل است، مانند ایران، عربستان سعودی، سوریه، مصر و قطر آغاز شد.
این دومین بار در تاریخ لبنان است که لبنانی‌های ساکن خارج این کشور حق شرکت در انتخابات پارلمانی لبنان را دارند.
در کل حدود ۳۱ هزار لبنانی مهاجر در ۱۰ کشور برای رأی‌گیری در روز جمعه ثبت‌نام کرده بودند. در روز یکشنبه هشتم مه نیز نزدیک به ۱۹۵ هزار لبنانی ساکن حدود ۵۰ کشور اروپایی، کانادا، آمریکا، استرالیا و چند کشور آسیایی و آفریقایی به پای صندوق‌های رأی فراخوانده شدند.
در مجموع، بیش از ۲۲۵ هزار لبنانی مقیم خارج از کشور برای رأی دادن در این دوره از انتخابات پارلمانی لبنان ثبت‌نام کرده‌اند که نسبت دوره پیشین این انتخابات، افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
در سال ۲۰۱۸، فقط ۹۲ هزار نفر از لبنانی‌های ساکن خارج از کشور برای رأی دادن ثبت‌نام کرده بودند که در نهایت، ۵۰ هزار نفر از آنان در انتخابات پارلمانی آن سال شرکت کردند.
افزایش تعداد لبنانی‌های مهاجر که برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کردند، در حالی است که طی چهار سال گذشته که بحران اقتصادی در لبنان تشدید شده، بسیاری از لبنانی‌ها به ویژه لبنانی‌های طبقه متوسط، کشورشان را برای یافتن زندگی و آینده‌ای بهتر ترک کرده‌اند.
نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان، از شهروندان لبنانی ساکن خارج خواسته بود که به طور گسترده در انتخابات شرکت کنند. نامزدهای اپوزیسیون نیز امیدوار بودند که لبنانی‌های ساکن خارج از کشور، به تغییر طبقه حاکم رأی دهند.
اما بر اساس گزارش اخیر اندیشکده ابتکار اصلاحات عربی مستقر در پاریس، در انتخابات سال ۲۰۱۸، فقط شش درصد رأی‌دهندگان ساکن خارج، نامزدهای مستقل را انتخاب کرده بودند.
در تهران، حسن عباس سفیر لبنان در ایران اعلام کرد ۶۵ درصد از ۶۴۲ لبنانی ثبت‌نام شده در ایران، رأی خود را به صندوق‌ها انداختند. این احتمال وجود دارد که اغلب لبنانی‌های ساکن ایران، جزو شیعیان لبنان و احتمالاً طرفدار حزب‌الله باشند.
اما درصد شرکت در انتخابات در عربستان سعودی که برخلاف ایران، اغلب میزبان مهاجران لبنانی سنی‌مذهب است، کمتر بوده و فقط ۳۰ درصد لبنانی‌ها در عربستان سعودی به پای صندوق رأی رفتند.
برگزاری انتخابات در نبود سعد حریری
در خود لبنان، رأی‌دهندگان لبنانی در روز یکشنبه ۱۵ مه به پای صندوق‌های رأی خواهند رفت تا نمایندگانی را برای ۱۲۸ کرسی پارلمان و برای مدت چهار سال تعیین کنند.
نظام سیاسی لبنان مثل نظام سیاسی اسرائیل و برخی کشورهای دیگر، دارای یک پارلمان است و مأموریت دوره فعلی پارلمان لبنان روز ۲۱ ماه مه پایان می‌یابد.
پارلمان لبنان به طور مساوی بین مسیحیان و مسلمانان تقسیم شده و پارلمان جدید پس از پایان دوران ریاست جمهوری میشل عون در ماه اکتبر، باید رئیس‌جمهور جدید را نیز انتخاب کند.
بر اساس نظام تقسیم قدرت در لبنان، باید رئیس‌جمهور یک مسیحی مارونی، نخست‌وزیر یک سنی‌مذهب و رئیس پارلمان شیعه باشد.
رأی‌گیری امسال، اولین رأی‌گیری از زمان آغاز فروپاشی اقتصادی کشور در سال ۲۰۱۹ است که منجر به اعتراضات سراسری پی‌درپی علیه مقام‌های سیاسی لبنان شد.
اکنون بیش از ۷۰ درصد جمعیت شش میلیون نفری ساکن داخل لبنان، از جمله یک میلیون پناهنده سوری، زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بانک جهانی وضعیت کنونی اقتصاد لبنان را بحرانی‌ترین وضعیت از دهه ۱۸۵۰، یعنی طی ۱۷۰ سال گذشته ارزیابی کرده است.
همچنین این اولین رأی‌گیری از زمان انفجار بندر بیروت در تابستان سال ۲۰۲۰ است که بیش از ۲۰۰ کشته، هزاران زخمی و خسارت گسترده برجای گذاشت.
انتخابات پارلمانی لبنان در سال ۲۰۱۸ منجر به تصاحب اکثریت کرسی‌های پارلمان از سوی حزب‌الله و متحدانش شد.
در انتخابات پارلمانی امسال، نشانه‌ها و گزارش‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد نه تنها پیروزی دوباره این جبهه نزدیک به جمهوری اسلامی متحمل است، بلکه ممکن است کرسی‌های بیشتری نصیب آنان گردد.
یکی از اولین نشانه‌ها، کناره‌گیری سعد حریری نخست‌وزیر پیشین لبنان و رهبر جریان مستقبل در ماه ژانویه از فعالیت در عرصه سیاسی لبنان است، که ممکن است به متحدان سنی حزب‌الله برای کسب کرسی‌های بیشتر کمک کند.
در واقع، این اقدام سعد حریری که اکنون در امارات متحده عربی زندگی می‌کند، آرای سنی‌مذهبان لبنان را تکه‌تکه کرد و رأی‌دهندگان سنی‌مذهب لبنان اکنون به دو دسته تقسیم شده‌اند.
اکثریت سنی‌مذهبان لبنان حامی سعد حریری هستند که احتمالاً بخش عمده آنان در انتخابات شرکت نخواهند کرد و بخش دیگر، رأی‌دهندگانی هستند که با شرکت در انتخابات امیدوارند تغییری در کشور صورت گیرد.
ناظران سیاسی معتقدند هر چه قدر میزان مشارکت در مناطق سنی‌نشین کمتر باشد، پیروزی حزب‌الله و متحدانشان در این مناطق بیشتر خواهد بود.
با این حال، برخی گزارش‌ها حاکی است که بازگشت سفیر عربستان سعودی به بیروت، تا حدودی معادلات سیاسی در لبنان را پیش از انتخابات این کشور تغییر داده و امیدواری‌هایی برای تحرک بیشتر در اردوگاه سنی‌مذهبان مخالف حزب‌الله به وجود آمده است.
ارعاب نامزدها از سوی حزب‌الله
اما در کنار خطر تحریم انتخابات از سوی رای‌دهندگان سنی، گزارش‌هایی از تخلف و ارعاب در جریان کارزارهای انتخاباتی منتشر شده که نشان می‌دهد حزب‌الله و متحدانش علاوه بر استفاده از غیبت سعد حریری، در تلاش برای ارعاب دیگر رقبای خود هستند.
ندیم عبدالملک رئیس کمیسیون نظارت بر انتخابات لبنان از «وسعت سخنان نفرت‌پراکن» خبر داد و خواست از «تحقیر، توهین، تحریک به درگیری‌های فرقه‌ای و حتی تروریسم که می‌تواند برای تقویت تعصبات مذهبی استفاده شود» پرهیز شود.
انجمن غیردولتی انتخابات دموکراتیک لبنان نیز اعلام کرد علاوه بر کمک‌های انتخاباتی، وعده‌ها و رشوه‌هایی برای خرید رأی به منظور پیروزی در انتخابات داده شده است.
این انجمن هشدار داده که «خشونت، تاکتیک‌های فشار، نفوذ، منابع عمومی، لفاظی‌های نژادپرستانه و تعصب‌آمیز، تهمت و افترا، همگی توسط برخی از نامزدهایی که به دنبال مزیت انتخاباتی هستند، استفاده شده است».
کمیسیون نظارت بر انتخابات لبنان و انجمن غیردولتی انتخابات دموکراتیک لبنان مستقیماً به حزب‌الله یا هوادارانشان اشاره نکرده‌اند، اما علاوه بر سابقه حزب‌الله، اکنون نیز گزارش‌هایی، این گروه شبه‌نظامی را متهم کرده‌اند.
به گزارش عرب‌نیوز، ارعاب در کارزارهای انتخاباتی، از منطقه صرفند در جنوب لبنان آغاز شده تا مخالفان حزب‌الله و جنبش امل نتوانند نامزدهای خود را داشته باشند.
اقدامات ارعاب‌آمیزی نیز در منطقه بقاع در شمال لبنان از سوی حزب‌الله و متحدانش علیه دیگر نامزدهای شیعی از جمله شیخ عباس الجوهری صورت گرفته و در یک جلسه انتخاباتی این روحانی شیعه تیر و راکت شلیک شده است.
خود الجوهری به روزنامه کویتی «الانباء» گفته که نبرد انتخاباتی در بقاع «مادر همه نبردها» است. او تأکید کرده که حزب‌الله لبنان نمی‌تواند رقبای انتخاباتی را در مناطق شیعه‌نشین تحمل کند و هر صدای مخالف شیعه را که برنامه‌های حزب‌الله و متحدانش را نمی‌پذیرد، خفه می‌کند.
همچنین حسن رعد، یک نامزد انتخابات در جریان یک مراسم مذهبی در بعلبک مورد ضرب و شتم قرار گرفت و جنبش امل و حزب‌الله نامزدها و خانواده‌هایشان را تحت فشار قرار دادند تا از رقابت‌های انتخاباتی کناره‌گیری کنند.
بر اساس گزارش‌ها تاکنون سه نامزد شیعه در این منطقه که مخالف حزب‌الله بوده‌اند، انصراف داده‌اند. اما با وجود سرکوب و ارعاب از سوی حزب‌الله، برخی نامزدهای شیعه همچنان به مبارزه برای عقب راندن حزب‌الله ادامه می‌دهند.
به عنوان نمونه، لینا حمدان، نامزد مستقل شیعه در بیروت، که از مخالفان سرسخت حزب‌الله است در تلاش است یکی از دو کرسی شیعیان در پایتخت را به دست آورد.
تحلیلگران سیاسی معتقدند اگر به دست آوردن کرسی شیعیان در پایتخت ممکن باشد، اما تصاحب کرسی شیعیان در دیگر شهرهای لبنان تقریباً محال است و حزب‌الله تمام تلاش خود را به کار بسته تا نامزد شیعه‌ای غیر از نامزدهای خود پیروز نشوند.
اقدامات ارعاب‌آمیز حزب‌الله در لبنان به شمال این کشور نیز کشیده شده است.
گزارش شده که در روزهای اخیر در منطقه جبیل در شمال لبنان، یک پهپاد ناشناس بر فراز حوزه انتخابیه فارس سعید، نامزد مخالف حزب‌الله پرواز کرده و یک خودرو نیز در اطراف خانه او در قرطبه دیده شده که فعالیت‌های این سیاستمدار را زیر نظر دارد.
سعید که به تازگی شورایی را علیه نفوذ جمهوری اسلامی در لبنان از طریق حزب‌الله تشکیل داده است.
فضای متشنج در کارزارهای انتخاباتی به جایی رسید که نظیر جشی، یک روحانی ظاهراً طرفدار حزب‌الله خواستار انتخاب نامزدهای حزب‌الله و حمله به حزب مسیحی «نیروهای لبنانی» به رهبری سمیر جعجع شد و اظهارات توهین‌آمیزی را علیه زنان در مناطق مسیحی‌نشین لبنان مطرح کرد.
هر چند که حزب‌الله در واکنش به جنجال اظهارات نظیر جشی اعلام کرد که این فرد به این گروه وابسته نیست.
بخش عمده مردم لبنان بیش از هر زمان دیگری از حزب‌الله و متحدانشان خسته شده‌اند و نه تنها به حزب‌الله بلکه به گروه‌های متحدان آن نیز اعتراض می‌کنند.
در جریان سفر جبران باسیل سیاستمدار مسیحی، رهبر جنبش آزاد میهنی و داماد رئیس‌جمهور لبنان، به برخی مناطق این کشور، مردم مخالفت خود با او را نشان دادند.
به عنوان نمونه، وقتی او به منطقه عکار در شمال لبنان رفت، معترضان جلو کاروان او را گرفتند و با سوزاندن پوسترهای حزبش اعتراض خود را نشان دادند که در نهایت منجر به درگیری معترضان و نیروهای امنیتی شد.
تلاش حزب‌الله برای متحدان بیشتر
حزب‌الله لبنان امید بسیار زیادی به انتخابات پارلمانی امسال دارد. حسن نصرالله رهبر این گروه شبه‌نظامی در ماه مارس گفت که انتخابات امسال «مهم‌ترین نبرد سیاسی در لبنان» است و «مهم این است که همه نمایندگان حزب‌الله پیروز شوند».
نصرالله و متحدانش برای این که اکثریت کرسی‌های پارلمان را به دست آوردند برخی از اختلافات میان خود را نیز کنار گذاشته‌اند.
به عنوان نمونه، نصرالله در یک مراسم افطاری در ماه رمضان میان جبران باسیل و سلیمان فرنجیه رهبر جریان المرده میانجی‌گری کرد و آنان را که سال‌ها بود یکدیگر را ندیده بودند آشتی داد.
ناظران سیاسی این اقدام نصرالله را بخشی از تلاش‌های او برای ایجاد ائتلافی بزرگتر پس از انتخابات پارلمانی روز ۱۵ مه دانسته‌اند.
در چنین چشم‌اندازی، اگر با وجود برگزاری انتخابات پارلمانی، تغییرات عمده‌ای در ساختار سیاسی لبنان صورت نگیرد بدون شک همچنان بحران‌های کنونی ادامه خواهد داشت.
به همین دلیل، برخی از کارشناسان پیش از برگزاری انتخابات، نسبت به اعتراضات مردمی پس از انتخابات هشدار داده‌اند.
خلدون الشریف، تحلیلگر سیاسی با ناامیدی گفته است: «انتخابات لبنان توازن قوا بین جناح‌ها را تغییر نخواهد داد. بازیگرانی که پیش از اعتراضات ۲۰۱۹ دور میز بودند، به غیر از سعد حریری، بقیه به دور میز باز خواهند گشت. اما حاشیه‌نشین‌ها چه خواهند کرد؟ من از فردای انتخابات می‌ترسم».
