نازنین زاغری رتکلیف، شهروند ایرانی-بریتانیایی که شش سال در ایران زندانی بود و در پی مذاکرات لندن با تهران حدود دو ماه پیش به بریتانیا بازگشت، برای نخستین بار از زمان آزادی خود با بوریس جانسون، نخست وزیر، دیدار کرد.
خانم زاغری روز جمعه ۲۳ اردیبهشت در دیدار با نخست وزیر بریتانیا یادآور شد که اظهارنظر «نادرست او» در مقام وزیر خارجه وقت بریتانیا، تاثیر به‌سزایی بر بازداشت شش ساله این زندانی سیاسی سابق در ایران داشت و چهار سال و نیم از زندگی‌اش زیر سایه اشتباه آقای جانسون گذشت.
تولیپ صدیق، نماینده پارلمان بریتانیا، که خانم زاغری را در این دیدار همراهی می‌کرد، پس از نشست با بوریس جانسون به خبرنگاران گفت که نخست وزیر بعد از شنیدن صحبت‌های خانم زاغری «کاملا بهت‌زده و شوکه» به نظر می‌رسید.
بوریس جانسون که در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ به عنوان وزیر خارجه بریتانیا فعالیت داشت، در سال ۲۰۱۷ به اشتباه گفت که خانم زاغری قبل از دستگیری در آوریل ۲۰۱۶ به مردم روزنامه‌نگاری آموزش می‌داده است.
این اظهارنظر آقای جانسون در آن زمان، اظهارات نازنین زاغری و کارفرمای او را که گفته بودند او برای سفر نوروزی و دیدار با خانواده‌اش به ایران رفته بود نقض کرد.
بوریس جانسون بعدتر ضمن عذرخواهی، اظهارنظر خود درباره علت سفر خانم زاغری به ایران را پس گرفت.
ریچارد رتکلیف هم که در این ملاقات حضور داشت تایید کرد که حتی بازجوها در واپسین روزهای حضور همسرش در ایران، اظهارات آن زمانِ آقای جانسون را پیش کشیده بودند.
بوریس جانسون در جریان این دیدار به خاطر «اظهارنظر نادرست» خود در گذشته صریحا عذرخواهی نکرد اما پس از دیدار با خانواده زاغری-رتکلیف در توییتی نوشت که نازنین را به‌خاطر «شجاعت باورنکردنی‌اش» در آن دوران دشوار تحسین کرده است.
نخست وزیر بریتانیا در توییت خود افزود که آنها در جریان این ملاقات همچنین در مورد مسئله تضمین آزادی شهروندان بریتانیایی که در ایران «ناعادلانه در بازداشت» به سر می‌برند، بحث و تبادل نظر کردند.
پیش از این دیدار گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر این‌که نازنین زاغری قصد دارد در دیدار خود با بوریس جانسون، به پرونده مراد طاهباز، فعال محیط زیست بریتانیایی-ایرانیِ زندانی در ایران، نیز اشاره کند.
این شهروند دوتابعیتی و زندانی سیاسی سابق که از ۲۵ اسفندماه پارسال به لندن و نزد همسر و تنها فرزندش بازگشته است، چند روز پس از ترک ایران در نخستین نشست رسانه‌ای خود از دولت بریتانیا به دلیل این‌که مقدمات بازگشت او را زودتر فراهم نکرده بود، انتقاد کرد.
سخنگوی بوریس جانسون پیش از دیدار او با خانم زاغری در روز جمعه، در پاسخ به خبرنگاری که پرسیده بود آیا نخست وزیر از نازنین زاغری عذرخواهی خواهد کرد یا نه، گفت: «مهم است به یاد داشته باشیم این حکومت ایران است که در قبال بازداشت ناعادلانه او مسئول بود.»
خانم زاغری روز یکم فروردین‌ماه پس از دیدار با رئیس مجلس عوام بریتانیا به خبرنگاران گفت: «در شش سالی که زندان بودم، پنج وزیر خارجه در بریتانیا عوض شدند. من برخلاف همسرم از همه‌شان تشکر نمی‌کنم. چند تا وزیر خارجه لازم است تا بتوانند مرا به خانه‌ام برگردانند؟»
دولت بریتانیا اواخر اسفندماه اعلام کرد که در ازای آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری، دو شهروند ایرانی-بریتانیایی حدود ۴۰۰ میلیون پوند بدهی تاریخی خود را به جمهوری اسلامی پرداخت کرده است. این بدهی مربوط به قرارداد خرید تانک‌های چیفتن در زمان پهلوی بود.
خانم زاغری پیشتر زمانی‌که بوریس جانسون در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ در مقام وزیر خارجه بریتانیا مشغول فعالیت بود، با او دیدار کرده بود.
نازنین زاغری، کارمند بنیاد تامسون رویترز، در فروردین ۱۳۹۵ برای دیدار نوروزی با خانواده خود به ایران رفته بود که در راه بازگشت به بریتانیا در فرودگاه تهران توسط اطلاعات سپاه به اتهام «جاسوسی» بازداشت و سپس به پنج سال زندان محکوم شد.
گابریلا (گیسو)، دختر نازنین زاغری، در زمان دستگیری او ۲۲ ماهه بود.
به‌رغم پایان یافتن دوران محکومیت این شهروند دوتابعیتی، حکومت ایران با گشودن یک پرونده امنیتی جدید علیه او، بار دیگر خانم زاغری را به یک سال زندان محکوم کرد و به این ترتیب، او شش سال را در زندان‌های جمهوری اسلامی گذراند.
خانواده نازنین زاغری و کارفرمای او، بنیاد تامسون رویترز که یک نهاد خیریه است، این اتهام را رد کرده‌اند. خانواده زاغری همواره تاکید کرده‌اند که مقام‌های جمهوری اسلامی برای وصول این پول نازنین زاغری را «گروگان» گرفتند.
تلاش برای دریافت «تضمین» آزادی مراد طاهباز
تولیپ صدیق، قانون‌گذار بریتانیایی و نماینده حزب کارگر، که برای آزادی خانم زاغری تلاش گسترده‌ای انجام داده بود و در این دیدار او را همراهی کرده، پیش از دیدار روز جمعه در توییتی نوشت که آنها از بوریس جانسون خواهند خواست «تا از نفوذ خود برای تضمین آزادی مراد طاهباز استفاده کند».
در آستانه آزاد شدن نازنین زاغری و انوشه آشوری در مقابل پرداخت بدهی بریتانیا به ایران، آقای طاهباز نیز روز ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ موقتا آزاد شد اما با وجود توافق ظاهری بین مقام‌های ایرانی و بریتانیایی برای تضمین مرخصی، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی دو روز بعد دوباره او را بازداشت کردند و همچنان در زندان است.
روزنامه گاردین اما بعدتر نوشت که دولت بریتانیا پیگیری وضعیت او را به آمریکا حواله داده است.
این اقدام با انتقاد شدید خانواده طاهباز روبه‌رو شد و آنها دولت بریتانیا را به «خیانت» متهم کردند.
مراد طاهباز، ۶۶ ساله، یکی از زندانی‌های پرونده فعالان محیط زیستی است که تابعیت سه‌گانه بریتانیا، ایران و آمریکا را دارد و بیش از چهار سال است که در زندان به سر می‌برد.
بر اساس رای دادگاه که آبان ۹۸ صادر شد، آقای طاهباز به اتهام ادعایی «همکاری با آمریکا»، به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بارها و به‌ویژه در سال‌های اخیر، شهروندان دوتابعیتی ایرانی و نیز شهروندان خارجی را به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» و «جاسوسی» بازداشت کرده و در مواردی آنها را در مذاکره با کشورهای غربی به عنوان اهرم فشار و ابزار «باج‌گیری» در سیاست خارجی به‌کار گرفته‌اند.
