با تحولاتی در صحنه سیاست اسرائیل، که به کنار رفتن نفتالی بنت از نخستوزیری، انحلال مجلس و تعیین ۱۰ آبانماه برای برگزاری انتخاباتی دیگر انجامید، بیثباتی سیاسی در این کشور برای چهارمین سال پیاپی ادامه یافت.
به این ترتیب دولت اسرائیل تا تشکیل کابینهای دیگر برآمده از انتخابات آبان ماه، حالت انتقالی گرفته، گرچه چشمانداز برپایی یک دولت باثبات بعد از انتخابات پاییز نیز قابل پیشبینی نیست.
از آنجا که دولت بنت- لاپید بر اساس یک ائتلاف ناهمگون و نخستوزیری چرخشی برپا شده بود، در پایان عمر یک ساله آن، نفتالی بنت در دوره انتقالی از رهبری بازماند و طبق قرار پیشین، نخستوزیری به یائیر لاپید سپرده شد.
بنت، ۴۹ ساله، یک میلیونر مبتکر در فنآوریهای کامپیوتری و زاده شده در خانوادهای یهودی از سانفرانسیسکو، فعلاً به حفظ مسئولیت «پرونده ایران» در دولت گذار بسنده کرده و لاپید در حالی نخستوزیری را به عهده گرفته که وزارت خارجه را نیز در دست دارد.
لاپید، ۵۸ ساله، روزنامهنگار، بوکسور آماتور، کاراتهکا با کمربند مشکی، شاعر، ترانهسرا، مترجم، مدل، مجری، و بازیگری که نامش بیش از ۳۰ سال برای مردم اسرائیل آشنا بوده، پس از حدود یک دهه سودای سیاست، سرانجام روز جمعه، دهم تیرماه، بر کرسی نخستوزیری تکیه زد، و نامش به عنوان چهاردهمین نخستوزیر در تاریخ ۷۳ ساله موجودیت اسرائیل ثبت شد.
هر چند لاپید رهبری یک دولت انتقالی را در دست دارد، اما تا همین جا نیز در تحقق اهدافش پلههای ترقی را یکی پس از دیگری پیموده و عزمی راسخ برای ادامه راه دارد. او برای ادامه نخستوزیری بعد از انتخابات آبان ماه نیز از هماکنون کارزاری گسترده را آغاز کرده است.
با این حال بخت لاپید برای حفظ نخستوزیری، با توجه به برخی نظرسنجیهای اخیر ممکن است چندان زیاد نباشد، و سیاستمدار نامآشنا و کارکشته، بنیامین نتانیاهو، به صحنه قدرت بازگردد.
انتخابات آبان ماه چندمین مصاف میان لاپید و نتانیاهو است با این تفاوت که در دورههای پیشین، این نتانیاهو بود که با داشتن نخستوزیری، دست برتر را در رقابت داشت. حال صحنه عوض شده و این بار لاپید است که از جایگاه نخستوزیری با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر ۷۲ ساله پیشین، و رهبر حزب «لیکود» رقابت خواهد کرد.
لاپید در حالی به کرسی نخستوزیری رسیده که تا یک دهه پیش مسیر زندگی متفاوتی داشت که چندان نشانی از جاهطلبی سیاسی در آن دیده نمیشد.
او با چهرهای گیرا و جذاب در فیلمها و تبلیغات ظاهر میشد. در سنی که جذابیتش در اوج بود، در لسآنجلس به کار مدلینگ پرداخت. در ماهنامه «بمخنه»، نشریه نظامی ارتش اسرائیل، مطلب چاپ میکرد و پس از ارتش، مانند پدرش، کار روزنامهنگاری را در روزنامه معاریو ادامه داد. او سالها سراینده اشعار، نویسنده کتاب، ستون نویس روزنامهها و مجری برنامههای محبوب تلویزیونی بود.
فرزند مهاجری از یوگوسلاوی و نویسندهای از تلآویو
یوسف تومی لاپید، پدر یائیر، از بازماندگان هولوکاست بود که نام اصلی خانوادگیاش لامپل بود، اما در پی جنگ جهانی دوم، و بعد از مهاجرت از یوگسلاوی به اسرائیل، این نام را به لاپید، به معنی مشعل، تغییر داد.
تومی با پایهگذاری حزب «شینویی» در سودای ایجاد تحولاتی در صحنه سیاست بود و در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ در دولت شارون معاون نخستوزیر و وزیر دادگستری شد.
مادر یائیر لاپید، شولامیت گیلعادی، اما نمایشنامهنویسی بود که اکنون با مرگ همسرش، نقش مهمی در زندگی پسرش دارد. پدربزرگ مادری لاپید، داوید گیلعادی هم یک روزنامهنگار مشهور ساکن تلآویو بود.
زمانی که تومی لاپید گزارشگر روزنامه معاریو در بریتانیا بود، یائیر که در آن زمان کودک بود، به کودکستانی خصوصی در لندن فرستاده شد، و تسلطش بر انگلیسی حاصل سالهای اول زندگیاش در لندن و بعدها کار مدلینگ در آمریکاست. او البته به اسپانیایی هم مسلط است.
یک سیاستمدار بدون دیپلم
یائیر در زمانی که والدینش در یک محله یادالیاهو در همسایگی شمار زیادی از روزنامهنگاران اسرائیلی زندگی میکردند، علاقه زیادی به درس و مدرسه نداشت. او حتی تا به امروز دیپلم دبیرستان نگرفته و خود در سال ۲۰۱۳ زمانی که در دولت نتانیاهو وزیر دارایی شد، به رسانهها گفت: من یائیر لاپید، وزیر دارایی، بدون دیپلم دبیرستان.
تلاش برخی از نمایندگان مجلس برای تصویب قانونی که یک وزیر حداقل باید دپیلم دبیرستان داشته باشد، از جمله با هدف شرمنده کردن لاپید ارائه شد. اما از آنجا که دهها وزیر دیگر از احزاب مذهبی دیپلم دبیرستانی معمول را ندارند، این قانون تصویب نشد.
یائیر نتانیاهو، پسر جنجالی بنیامین نتانیاهو، در ادامه نبرد سیاسی پیگیر خود علیه رقبای سیاسی پدرش، همین روزها از رسانهها انتقاد کرد که لاپید را «مرد کتاب» لقب دادهاند. او در توئیتر نوشت: پدرش، نتانیاهو، مرد کتاب است که هفتهای یک کتاب جدید نظری را به زبان انگلیسی میخواند و کسی است که کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه «امآیتی» یکی از بهترین مراکز علمی جهان گرفته. اما رهبر چپ آن فردی است که حتی دیپلم دبیرستان ندارد.
البته بدون دیپلم نیز نظر به خانواده مشهور و پردرآمدش، زندگی برای یائیر لاپید، هرگز سخت نبود هر چند که خود او نخستین درآمد ایام نوجوانی از صافکاری کسب کرد.
عاشق مشتزنی بود و پوستر محمد علی کلی را هنوز در دفتر کارش در مجلس و دستکشهای بوکس با امضای محمد علی را در خانهاش به یادگار دارد.
مرگ خواهرش میخال در تصادف رانندگی، برای او و همه خانواده یک ضربه روحی هولناک بود که بر تمامی آنها اثر گذاشت. پدر لاپید اثر این فاجعه را در چند کتاب بیان کرده و یائیر نیز در برخی اشعار و ترانههایش به مرگ خواهرش اشاره دارد.
ثروتی برآمده مجریگری و فروش کتاب
لاپید از ازدواج نخست با تامار فریدمن دارای یک پسر است؛ پسری که نویسنده پرسشها در مسابقههای علمی و سرگرمکننده تلویزیون است.
ازدواج دوم یائیر لاپید با لیهی، یک نویسنده سرشناس، نام این زوج را بیشتر بر سر زبانها انداخت. یائیر و لیهی یک پسر و یک دختر دارند، و به دلیل تجربه اوتیسم در دخترشان، هر دو فعالیت زیادی در بنیادهای رفاه و تندرستی کودکان مبتلا به اوتیسم دارند.
یائیر لاپید کوررنگی دارد و ظاهراً به همین دلیل بیشتر اوقات لباس سیاه میپوشد.
خانواده لاپید در محله «رامات آویو» در شمال تلآویو زندگی میکنند، و فوربس، در سال ۲۰۱۹ ثروت شخصی او را ۲۵ میلیون «شِکِل» برآورد کرد، که عمدتاً از مجریگری تلویزیون و فروش کتابهای پرطرفدارش بهدست آمده است.
شماری از ترانههایی نیز که او سروده توسط خوانندگان پرآوازه اسرائیلی مانند شلومو آرتسی و ریتا خوانده شدهاند. او همچنین مترجم شماری از ترانههای مشهور خارجی هست.
یک رهبر خودکامه؟
نقطه عطف در زندگی یائیر لاپید اما در سال ۲۰۰۸ و زمانی آغاز شد که او در برنامههای تلویزیونی جمعهشبها، محتوایی جدی و متفاوت ارائه داد و توجه زیادی را به خود جلب کرد.
پس از موجی از شایعات در مورد ورودش به دنیای سیاست، سرانجام در سال ۲۰۱۲ رسماً اعلام کرد که پا به این عرصه نهاده و به جای پیوستن به این یا آن حزب موجود، نام حزب نوین «یش عاتید» را در دفتر احزاب ثبت کرد؛ حزبی که اساسنامهاش، دست رهبر آن را به تنهایی برای تعیین نامزدهای ورود به مجلس بازگذاشته و هم اوست که به تنهایی در باره ورود به ائتلاف دولتها تصمیم میگیرد.
به خاطر این شیوه، حزب لیکود عادت دارد که حزب «یش عاتید» را به خودکامگی و عملکردِ غیردمکراتیک متهم کند.
یائیر لاپید را هر چند در برخی امور سیاستمداری میانهرو میشناسند اما به نوشته رسانههای اسرائیل، در یک سال عمر ائتلاف او با نفتالی بنت، نشان داده شد که در هر چه که به امور ایران مربوط میشود، دیدگاهها و رویهاش با بنیامین نتانیاهو و نفتالی بنت تفاوتی ندارد.
او حامی عمده سیاست نفتالی بنت در ارتباط با ایران، موسوم به «زدن سر اختاپوس» است و در حمایت از تداوم این سیاست، دست بنت را در دوره دولت انتقالی باز گذاشته است.