کمتر از یک هفته پس از فرمان ولادیمیر پوتین برای «بسیج محدود» نیروهای ذخیره به امید تغییر وضعیت نظامی به دنبال ناکامیهای پیاپی یک ماه اخیر ارتش روسیه در جبهههای جنگ در اوکراین، روند سربازگیری در سراسر روسیه آغاز شده و در مرحله نخست احضاریه به خدمت در خیابانها، ایستگاههای قطار و دانشگاهها به دست نیروهای ذخیره داده میشود.
خبرگزاریها گزارش دادهاند که ولادیمیر پوتین روز چهارشنبه، ششم مهر، را به عنوان روز آغاز ورود نظامیان ذخیره به ارتش تعیین کرده، اما پیشاپیش آن، احضاریهها به صورت اجباری به دست نیروهای ذخیره داده میشود تا خود را به پادگانها معرفی کنند. آنان موظف هستند که دریافت احضاریه را تایید کنند.
به گزارش خبرگزاریها، در کارخانهها، شرکتها و نهادهای متعدد، روسا از مردان خواستهاند هرچه زودتر سوابق و تواناییهای احتمالی نظامی خود را اعلام کنند.
سرگئی شویگو، وزیر دفاع، رقم ۳۰۰ هزار سرباز را برای راهی کردن آنها به جبهههای جنگ ذکر کرد، اما برخی دیگر از مقامات نظامی گفتهاند که این تعداد در هفتههای آینده ممکن است به یک میلیون نفر از میان دو میلیون نیروی ذخیره روسیه برسد.
به گفته سرگئی شویگو، جوانانی که تا پیش از این خدمت نظام وظیفه اجباری را انجام ندادهاند، شامل این سربازگیری نخواهند شد.
قول وزیر دفاع در مورد جوانان دانشجویی در سنین ۱۸ تا ۲۷ سالگی بود که با عنوان تحصیل، خدمت یکساله نظام وظیفه اجباری را تا پایان تحصیلات به تعویق انداختهاند.
اما اظهارات وزیر دفاع ظاهرا دانشجویان را قانع نکرده و شمار زیادی از آنها به سوی خروج از مرزها میگریزند.
مردم روسیه در هفت ماهی که از یورش ارتش کشورشان به اوکراین میگذرد، زندگی نسبتا عادی خود را دنبال کرده و ترکشهای جنگ را غیر از برخی تاثیرات ناشی از تحریمهای غرب احساس نکرده یودند.
خبرگزاریها در هفت ماه گذشته از جریان کمابیش معمولی زندگی در روسیه خبر میدادند و در بسیاری از گزارشهای ماههای اخیر گفته میشد که اکثریت مردم روسیه حامی اقدامات ولادیمیر پوتین در قبال اوکراین هستند و حتی بسیاری از ملیگرایان روس آقای پوتین را به تلاش برای الحاق تمامی اوکراین به فدراسیون روسیه تشویق میکنند.
در فضای سانسور خبری، ظاهرا تنها خانوادههای سربازانی که دوره خدمت نظام وظیفه آنها با دوره کنونی مصادف شده و نیز حدود ۹۰۰ هزار نظامی عضو رسمی ارتش، نگران عزیزان خود بودهاند.
اوکراین شمار کشتهها از نظامیان روس را چند برابر رقم شش هزار کشتهای که روسیه تایید کرده، میداند. کارشناسان نظامی غرب نیز این احتمال را که شمار کشتههای نظامی روسی از چند ده هزار نفر فراتر رفته بیشتر میدانند تا ارقام تایید شده از سوی روسیه را.
قرار است که نیروهای ذخیره در مرحله نخست به جبهههای شرق اوکراین اعزام شوند، جایی که مدافعان اوکراینی در یک ماه اخیر پیروزیهای زیادی داشته و هزاران کیلومتر از سرزمینهای اشغال شده را پس گرفتهاند.
تظاهرات مخالفت با سربازگیری از نیروهای ذخیره در در دهها شهر روسیه در روزهای اخیر در جریان بوده و در برخی از شهرها، نیروهای پلیس با حضور در خروجیها، مانع از بیرون رفتن مردان شدهاند.
اعلام فرمان «بسیج محدود» مردان روسی زیر ۴۵ سال را که نامشان در فهرست نیروهای ذخیره کشور ثبت شده، به جنب و جوش برای فرار واداشته، اما مردانی در سنین بالاتر که نگران احتمال فراخواندن خود هستند، در میان افراد گریخته از کشور دیده میشوند.
عبارت «راههای فرار از روسیه» صدها هزار بار در سه روز اخیر در اینترنت جستجو شده و یک سایت خبری روسی فهرستی با عنوان «حالا به کجا فرار کنیم؟» منتشر کرد.
دهها هزار مرد روسی با پای پیاده، قطار یا اتوبوس در روزهای گذشته خود را به مرزهای مختلف روسیه در شرق، غرب و جنوب رسانده و بسیاری از آنها گریختهاند.
گزارشهای تصویری از مرزبانی روسیه- فنلاند در شامگاه جمعه، اول مهر، نشان داد که در این روز غیر از مردان روسی، صدها خانواده روس دستهجمعی با خودروی شخصی خود وارد فنلاند شدهاند.
وضعیت مشابه در مرزهای زمینی روسیه – گرجستان برقرار است و مردان تنها یا خانوادهها با خودروهای شخصی در حال عبور از مرز هستند.
مرزهای روسیه با قرقیزستان، قزاقستان، بلاروس و ارمنستان نیز در دو روز گذشته مملو از مردان روس بوده است.
ترکیه و ارمنستان تنها دو کشوری که شهروندان روسیه بدون روادید میتوانند وارد آن شوند، در دو روز اخیر شاهد ورود هزاران مرد و یا خانوادهها روس بوده است.
بهای بلیت پروازها در مسیرهای روسیه به استانبول و تفلیس در نخستین ساعات پس از صدور فرمان سربازگیری، به شدت افزایش یافت و از ۳۶۰ دلار در مسیر مسکو- استانبول، به ۱۱۵۰ دلار و در مسیر مسکو- دوبی به پنج هزار دلار رسید. اما تا چند هفته دیگر بلیتی باقی نمانده است.
قیمت بلیت پروازها در سایر مسیرها نیز دستکم چهار برابر شده و در هیچ پروازی تا حدود یک ماه دیگر و بیشتر جایی باقی نمانده است.
شرکت هوایی اسرائیلی «العال» که شمار پروازهای میان مسکو و تلآویو را به شدت افزایش داده، تا حدود ۴۰ روز آینده بلیتی برای پرواز ندارد. این در حالی است که بهای بلیتها چهار تا ده برابر شده است.
بیش از ۴۰ هزار تن از مردم روسیه که تابعیت اسرائیلی هم دارند، در چند روز گذشته به سفارت اسرائیل در مسکو مراجعه کرده و خواهان کمک برای خروج از روسیه هستند.
در این میان، نیویورک تایمز اول مهر گزارش داده که هر چه ناکامیهای ارتش روسیه در جبهههای اوکراین محسوستر میشود، به همان میزان، مداخله شخصی ولادیمیر پوتین در طراحی و فرماندهی عملیات جنگی افزایش یافته است.
آقای پوتین فرمانده کل قوای روسیه نیز هست.
