در پی محکومیتها و تحریمهای گسترده غرب علیه ایران به خاطر هدف قرار گرفتن تاسیسات غیرنظامی و مناطق مسکونی اوکراین به وسیله پهپادهای ایرانی ارسال شده به روسیه، یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی، مسکو را مقصر تشدید تحریمها علیه تهران دانست.
محمد صدر در مصاحبهای که روز سوم دیماه در روزنامه «دنیای اقتصاد» منتشر شد، گفته است: «روسیه با اقدامات اخیر خود مخصوصا در قضایای اوکراین و بحث پهپادها ضربه بسیار مهلکی به موقعیت بینالمللی ایران زد و باعث شد که روز به روز تحریمها علیه ایران افزایش یابد.»
این دیپلمات سابق و مشاور ارشد جواد ظریف در وزارت خارجه دولت حسن روحانی، افزوده این در حالی است که «روسیه به لحاظ اقتصادی بههیچوجه توان جبران این تحریمها علیه ایران را ندارد».
او همچنین گفته است که روسیه بهویژه پس از تحریم از سوی اروپا، سیاستهایی را دنبال میکند که «به نوعی رقیب ایران در فروش نفت شده و به دنبال تصاحب بازارهای نفتی ایران در چین، هند و سایر کشورهاست».
تهران برای هفتههای متمادی ارسال پهپاد به روسیه را انکار کرد، اما با افزایش شواهد ارائه شده توسط اوکراین و کشورهای غربی، نهایتا وزیر خارجه ایران مدعی شد که جمهوری اسلامی صرفا به صورت «محدود و قبل از جنگ اوکراین» پهپاد به روسیه تحویل داده است.
صدر همچنین با انتقاد از اینکه ایران روابط خارجی خود را «منوط و محدود به چین و روسیه» کرده است تصریح کرد: «رفتارهای این دو کشور نشان میدهد نه تنها چندان متحد استراتژیک ایران نیستند، بلکه به فکر تأمین منافع خود هستند.»
اعتراضات اخیر و پیامدهای «خطرناک» اوضاع اقتصادی
به عقیده این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست خارجی امروز ایران «واقعگرایانه» نیست و تمام تمرکز دیپلماسی اقتصادی بر فروش نفت ایران به چین است که به اذعان او با «تخفیفها و مشکلات بسیار» انجام میشود.
صدر تاکید کرده است که «با تحریم و عدم تصویب افایتیاف، دیپلماسی اقتصادی نمیتواند موفق باشد».
او در ادامه مدعی شده است که در اعتراضات اخیر ایران «هنوز شعار اقتصادی داده نشده و مشخص است که همچنان بخش کارگری و کارمندی در میدان اعتراضات حضور چندانی ندارند».
این مقام جمهوری اسلامی در ادامه پیشبینی کرده است: «اما معتقدم که اگر روند افزایش قیمتها ادامه یابد و اوضاع اقتصادی بهبود پیدا نکند چه بسا در آینده اعتراضات اقتصادی در ارتباط با حقوق، بیکاری و تورم را خواهیم داشت که جدا خطرناک است.»
این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که آمریکا، کانادا و اتحادیه اروپا در ۱۰۰ روزی که از اعتراضات سراسری میگذرد تحریمهایی علیه جمهوری اسلامی هم در واکنش به سرکوب معترضان مخالف حکومت در ایران و همچنین ارسال پهپاد به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین اعمال کردهاند.
بهعلاوه، آمار رسمی و شاخصهای اقتصادی پیشاپیش نشاندهنده تورم و بیکاری بیسابقه در کشور است و معترضان در نقاط مختلف ایران در همین مدت نیز شعارهایی مانند «فقر و فساد، گرونی/ میریم تا سرنگونی» سر دادهاند.
برخی مقامهای جمهوری اسلامی در این هفتهها کوشیدهاند با حمله به شعار «زن، زندگی، آزادی» اعتراضات کنونی را به خواستههای قشر «مرفه» جامعه ایران نسبت دهند، بدون اینکه به اعتراضات اقتصادی سالهای گذشته اشاره کنند.
در سالهای اخیر از جمله در دیماه ۹۶ و آبان ۹۸ معترضان به شرایط اقتصادی مانند افزایش ناگهانی قیمت بنزین و به تبع آن سایر اقلام و کالاها، در خیابانها حضور پیدا کردند و پاسخ حکومت در تمام موارد پیشین نیز توسل به سرکوب خشن و کشتار و بازداشت گسترده مردم معترض بود.
بهرغم سرکوبهای گذشته، دور تازه اعتراضات سراسری در ایران از ۲۶ شهریور در واکنش به جانباختن مهسا امینی در بازداشت پلیس «امنیت اخلاقی» تهران آغاز شد اما بهسرعت به سراسر کشور گسترش یافت و کل جمهوری اسلامی و مقامهای آن بهویژه رهبری حکومت را نشانه گرفت.
موضعگیری اخیر چین ریشه در «انزوای کنونی ایران» دارد
در بخش دیگری از مصاحبه با روزنامه اقتصادی چاپ تهران، صدر به بیانیه اخیر شی جین پینگ، رئیسجمهوری چین و سران کشورهای عربی در ارتباط با جزایر سهگانه مورد مناقشه میان ایران و امارات اشاره کرده و گفته است: «چین در گذشته جرأت نمیکرد چنین موضعگیری علیه تمامیت ارضی ایران داشته باشد.»
او دلیل رویکرد امروز چین در قبال ایران را اینگونه توصیف کرده است: «چون احساس میکند که ایران دچار انزوا شده و برای اینکه رابطه اقتصادی و تکنولوژی خود با کشورها را گسترش دهد، به موضعگیری علیه تمامیت ارضی ایران تن میدهد و ایران هم به دلیل نیاز اقتصادی به چین، واکنش جدی نشان نمیدهد.»
این عضو مجمع تشخیص مصلحت همچنین به ادامه حملات اسرائیل به نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه به رغم کنترل حریم هوایی این کشور توسط سیستم پدافندی روسیه اشاره و تصریح کرده است: «این حملات نمیتواند بدون هماهنگی با روسیه انجام شود.»
