مؤسسه مطالعات جنگ، مستقر در آمریکا، طی تحلیلی از حوادث روسیه می‌نویسد توافق گروه شبه نظامی واگنر با دولت روسیه احتمالاً منجر به حذف رهبری یوگنی پریگوژین، رئیس گروه مزدوران نظامی واگنر بر این نهاد خواهد بود و ساختار این گروه مستقل (غیردولتی) نیز دستخوش تغییر خواهد شد.
این تحلیل همچنین نقش مستقیم الکساندر لوکاشنکو ریس‌جمهوری بلاروس در جلوگیری از پیشروی مزدوران گروه واگنر به سمت مسکو را «تحقیری» برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه عنوان کرده و می‌گوید کرملین در یک وضعیت «عمیقاً بی‌ثبات» رها شده‌است.
این اندیشکده آمریکایی در ادامه می‌نویسد توافق با میانجی‌گری لوکاشنکو یک راه حل کوتاه‌مدت است، نه بلندمدت: شورش پریگوژین ضعف‌های شدید کرملین و وزارت دفاع روسیه را آشکار کرد و مسکو در انجام یک واکنش فوری و مؤثر در مقابل گروه واگنر دچار چالش شد.
نهادهای اطلاعاتی آمریکا از نشانه‌های شورش در روسیه «آگاه بودند»
رسانه‌های آمریکایی گزارش دادند که نهادهای اطلاعاتی این کشور چند روز پیش نشانه‌هایی را دریافت کردند که حاکی از آماده شدن یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر برای شورش علیه مسکو بود.
واشینگتن‌پست و نیویورک‌تایمز روز شنبه نوشتند که مقام‌های اطلاعاتی آمریکا یک روز پیش از این شورش، دربارهٔ احتمال ناآرامی‌ها در روسیه، جلساتی در کاخ سفید، پنتاگون و کنگره برگزار کردند.
واشینگتن‌پست نوشت که نهادهای اطلاعاتی آمریکا ابتدا نشانه‌هایی را ردیابی کردند که حاکی بود پریگوژین و نیروهایش قصد داشتند علیه مسکو در اواسط ماه ژوئن اقدام کنند.
نیویورک‌تایمز هم نوشت که این اطلاعات تا اواسط هفته جاری نیز موثق و هشداردهنده بود که منجر به جلسات متعدد نهادهای اطلاعاتی آمریکا شد.
بر اساس گزارش این روزنامه، از آنجا که مقام‌های اطلاعاتی آمریکا اطلاعات مبنی بر تدارک اقدام نظامی واگنر علیه مسکو شدند، نگران هرج‌ومرج در کشوری شدند که به جنگ‌افزار اتمی مجهز است.
به گزارش واشینگتن‌پست، این مقام‌ها بر این باورند که خود پوتین دست‌کم یک روز پیش از اقدام واگنر، از طرح‌ریزی این گروه برای شورش علیه مسکو مطلع بود.
در پی توقف پیشروی گروه واگنر، محدودیتهای ترافیکی در بزرگراه‌های روسیه برداشته شد
در پی توقف پیشروی گروه مزدوران «واگنر» به سمت مسکو، پایتخت روسیه، اداره فدرال راه‌های روسیه در روز یکشنبه چهارم تیر، از برداشته شدن محدودیتهای ایجادشده در بزرگراه‌های روسیه خبر داد.
پس از آغاز پیشروی نیروهای واگنر در مسیر بزرگراه ام۴، بزرگراه اصلی تولا به مسکو،، اداره فدرال راه‌های روسیه روز شنبه در این بزگراه محدودیتهای شدید آمدوشد ایجاد کرده بود.
گروه مزدوران واگنر روز شنبه مسیر زیادی را تا مسکو پیشروی کرده بودند اما رئیس این گروه، یوگنی پریگوژین، چند ساعت بعد اعلام کرد که این پیشروی متوقف شده است.
پیش‌بینی تحلیلگران دربارهٔ «پاکسازی‌ها» در روسیه
شورش اخیر واگنر، گروهی که سال‌ها متحد کرملین به‌شمار می‌رفت، علیه مسکو، به پیش‌بینی‌ها دربارهٔ «پاکسازی‌های» احتمالی در وزارت دفاع روسیه دامن زده‌است.
سیریل برت، پژوهشگر فرانسوی مؤسسه ژاک دولور در زمینه تحقیقات اروپا، در گفت‌وگویی گفت که در روسیه، «بدون شک» در واکنش به شورش واگنر، پاکسازی‌هایی در اطراف ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور این کشور انجام خواهد شد.
او به یک روزنامه فرانسوی‌زبان گفت: «تحولات روسیه منجر به یک سرکوب بسیار شدید علیه پریگوژین، شرکت‌های او و نیروهای مزدور روسی خواهد شد و بدون شک امواجی از پاکسازی‌ها در حلقه‌های اطراف ولادیمیر پوتین به راه خواهد افتاد.»
این پژوهشگر افزود: «این سرکوب در کوتاه مدت چهره رئیس‌جمهور روسیه را خدشه‌دار می‌کند، اما در میان مدت و بلندمدت قدرت او را بر این حلقه‌ها تقویت خواهد کرد.»
شبکه جهانی بی‌بی‌سی kdc به نقل از یک تحلیلگر خود گزارش داد که انتظار می‌رود «پاکسازی و احتمالاً برخی تغییرات در وزارت دفاع» روسیه در روزهای آینده رخ دهد.
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی: شورش واگنر «زنگ خطر» برای ایران بود
یک نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در واکنش به شورش اخیر گروه واگنر علیه حکومت روسیه، گفت که این شورش «زنگ خطر» برای تهران بود و به جمهوری اسلامی هشدار داد که «کارت بازی روسیه» نشود.
الهه کولایی در گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن چاپ تهران گفت: «با توجه به بهره‌مندی گسترده روسیه از سیاست‌های ضدغربی ایران، که هرچند با نوسان ولی همواره در چهار دهه اخیر ادامه داشته، رویدادهای جاری می‌تواند زنگ خطر را برای تصمیم‌گیرندگان کشور به صدا درآورد، تا به الزام‌های برآمده از ژئوپلیتیک ایران تن دهند.»
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران افزود: «می‌توان امید داشت که موازنه‌گرایی در سیاست خارجی ایران جایگاه خود را بازیابد: به جای اتکا بر شرق، تلاش برای گسترش روابط با «غرب و شرق» مورد توجه قرار گیرد.»
او همچنین از جمهوری اسلامی خواست که به جای تبدیل شدن به «کارت بازی روسیه»، «از تعارض منافع شرق و غرب، برای بهبود جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی» ایران استفاده کند.
جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر روابط خود را با روسیه و چین نزدیکتر کرده و در جریان شورش گروه واگنر نیز از مسکو حمایت کرد.
خروج نیروهای واگنر از ورونژ
فرماندار شهر وُرونژ می‌گوید نیروهای واگنر اکنون در حال خروج از این شهر هستند.
الکساندر گوسف در ادامه گفت خروج یگان‌های واگنر بدون حادثه و به‌صورت عادی در جریان است.
او همچنین افزود که محدودیتهای رفت و آمد اعمال شده به خاطر حضور نیروهای واگنر در شهر، پس از عادی شدن کامل وضعیت برچیده خواهد شد.
واگنر؛ گروه تحت امر آشپز پوتین
گروه شبه‌نظامی واگنر طی ماه‌های گذشته بارها به دلیل نقش‌آفرینی‌اش در تهاجم نظامی روسیه به اوکراین خبرساز شده است. فعالیت عمده این گروه در جنگ اوکراین حمایت و پیشتبانی از نیروهای مسکو بوده است. در دو روز گذشته اما رهبر این گروه با اعلام شورش علیه کرملین موضع متفاوتی گرفت. مهدی بیگی در گزارشش جزئیات بیشتری در مورد فعالیت‌های این گروه ارائه کرده‌است.
بلینکن می‌گوید آشوب روسیه ممکن است «ماه‌ها» به طول بیانجامد
وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا روز یکشنبه گفت آشوب ایجاد شده به‌دست مزدوران واگنر که چالشی بی‌سابقه را برای ولادیمیر پوتین رقم زد، ممکن است هنوز تمام نشده باشد و «هفته‌ها یا ماه‌ها» ادامه یابد.
آنتونی بلینکن در یک‌رشته مصاحبه‌های تلویزیونی با شبکه‌های خبری آمریکا با اشاره به تنش‌های اخیر در خاک روسیه تصریح کرد که شورش متوقف‌شده از ماه‌ها قبل در حال ظهور بوده و ممکن است قابلیت‌های مسکو در جنگ علیه اوکراین را تحت تأثیر قرار دهد.
او در مصاحبه با «ان‌بی‌سی» بار دیگر بر پشتیبانی «قاطع» واشینگتن از اوکراین برای دفاع از خود در برابر تهاجم نظامی روسیه و بازپس‌گیری قلمرو اشغالی این کشور تأکید کرد.
این مقام ارشد دولت بایدن همچنین به شبکه «ای‌بی‌سی» گفت این آشوب ممکن است تمرکز روس‌ها را به‌هم بزند و بین آن‌ها تفرقه ایجاد کند که در نهایت، ادامۀ تهاجم آن‌ها به اوکراین را دشوارتر خواهد کرد.
وزیر خارجه آمریکا، همچنین این چالش غیرمنتظره برای رئیس‌جمهور روسیه را نشان‌دهنده «تَرَک‌های» واقعی و تازه در اقتدار و سلطۀ ولادیمیر پوتین دانست.
او در گفت‌وگو با شبکه ای‌بی‌سی تصریح کرد: «گمان نمی‌کنم هنوز پردۀ پایانی را دیده باشیم.»
آنتونی بلینکن، در عین حال، از گمانه‌زنی در مورد محل اقامت آقای پوتین در پی رویدادهای روز شنبه روسیه خودداری کرد. او گفت «نمی‌خواهم در مورد اطلاعاتی که ما در این باره داریم، سخن گفته یا حدسی بزنم» ولی «ما وضعیت را رصد می‌کنیم».
پیشتر، کرملین شایعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی مبنی‌بر این‌که ولادیمیر پوتین از مسکو خارج شده را رد کرده و تأکید کرده بود که در طول روز شنبه او در کرملین «مشغول کار بود».
وزیرخارجه آمریکا به شبکه سی‌بی‌اس گفت هنوز «توافق» میان یوگنی پریگوژین، رهبر «واگنر» با ولادیمیر پوتین «نهایی نشده است» اما «کسب آگاهی از جزییات بیشتر دراین باره در روزها و هفته‌های آتی امکان‌پذیر خواهد شد».
پخش یک مصاحبۀ تقطیع‌شده از پوتین از تلویزیون دولتی روسیه
تلویزیون دولتی روسیه روز یکشنبه بخش‌هایی از یک گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین را پخش کرد که در آن مصاحبه، او می‌گوید چگونه روز خود را با تمرکز همه‌جانبه بر «عملیات ویژه نظامی» در خاک اوکراین به پایان می‌برد؛ عبارتی که کرملین از آغاز جنگ برای توصیف تهاجم نظامی خود به خاک اوکراین به کار برده است.
به گزارش رسانه‌های بین‌المللی، از نحوه سخن گفتن آقای پوتین در این گفت‌وگو چنین به نظر می‌رسید که این مصاحبه پیش از رویدادهای روز شنبه روسیه ضبط شده بود.
گمانه‌زنی‌ها حاکی است که این گفت‌وگو چهارشنبه گذشته پس از شرکت آقای پوتین در آیین اعطای سردوشی به فارغ‌التحصیلان دانشکده نظامی روسیه تهیه شده بود زیرا او در آن، هیچ اشاره‌ای به «خیانت» و «شورش» نیروهای واگنر نکرد.
میخائیل کاسیانوف، سیاستمدار دو دهه پیش روسیه که در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ میلادی نخست‌وزیر کشورش بود، در واکنش به تحولات روز شنبه روسیه گفت «این آغاز یک پایان برای ولادیمیر پوتین است».
آقای کاسیانوف در گفت‌وگو با رسانه‌های بریتانیا اظهار داشت هرچند که این بحران ظاهراً با توافق میان یوگنی پریگوژین با الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس، به‌پایان رسیده، اما ولادیمیر پوتین همچنان با یک «معضل بسیار بزرگ روبه‌روست».
به گفته میخائل کاسیانوف، رویکرد آقای پوتین نشان داده که او افرادی مانند پریگوژین را نخواهد بخشید و از این روی، زندگی رهبر «واگنر» ازاین به بعد در ابهام قرار دارد.
همزمان، وزارت خارجه روسیه روز چهارم تیر اعلام کرد که چین از رهبری مسکو اعلام «حمایت کرده است».
به گزارش خبرگزاری رویترز، این امر ظاهراً در جریان دیدار میان آندره رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه، که به پکن سفر کرده، با چین گانگ، وزیر خارجه چین، بیان شده است.
وزیر خارجه ایتالیا: افسانه وحدت در روسیه به پایان رسیده
دیپلمات‌ها و تحلیلگران ارشد غرب روز یکشنبه تأکید کردند اگرچه ولادیمیر پوتین در حال حاضر بر خطر ناشی از شورش گروه واگنر غلبه کرده، اما رویدادهای روز شنبه روسیه، تصویری را که او به‌ویژه در ۱۶ ماه جنگ کشورش در اوکراین، به عنوان یک «رهبر شکست‌ناپذیر» ارائه می‌کرد، «به‌شدت خدشه‌دار کرده است».
آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا، روز یکشنبه گفت «افسانه وحدت (ملی) در روسیه به پایان رسیده و عمیق‌تر شدن تنش داخلی، یک شکاف جدی در حاکمیت مسکو ایجاد کرده است.
او افزود رئیس‌جمهور روسیه خود با دادن امکان به تشکیل ارتش خصوصی با آن مشخصات، زمینه شورش علیه خود را هموار کرد. به گفته این دیپلمات ارشد، وضعی که رخ داد، نتیجه «اجتناب‌ناپذیر» حمایت از مزدوران داخلی بود.
وزیر خارجه ایتالیا تصریح کرد «جبهه روسیه امروز ضعیف‌تر از روز قبل از شورش است» و باید امیدوار بود که این شرایط «صلح» را نزدیکتر کند.