اتحادیه اروپا از تصمیم روز شنبۀ جمهوری اسلامی مبنی‌بر لغو مجوز فعالیت شماری از بازرسان «باتجربۀ» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران «به‌شدت» ابراز نگرانی کرد.
پیتر استانو، سخنگوی دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز یکشنبه ۲۶ شهریور با صدور بیانیه‌ای از تهران خواست تا «بی‌درنگ در تصمیم خود تجدید نظر کند».
در این بیانیه تأکید شده است که لغو مجوز بازرسان آژانس، تأثیر «مستقیم و شدید» بر توانایی این نهاد ناظر بین‌المللی برای پیشبرد فعالیت‌های مرتبط با راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران، از جمله نظارت بر برنامه جامع اقدام مشترک، برجام، خواهد داشت.
پیشتر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز شنبه ۲۵ شهریور خبر داده بود که جمهوری اسلامی مجوز فعالیت شماری از «بازرسان مجرب» این نهاد بین‌المللی برای راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران را «لغو کرده است».
رافائل گروسی با «محکومیت شدید» این اقدام تهران تصریح کرده بود که بازرسان اخراج‌شده تا پیش از این، در تأسیسات غنی‌سازی ایران که تحت پادمان‌های آژانس هستند به «امر ضروری راستی‌آزمایی» مشغول بودند.
ساعتی پس از بیانیۀ انتقادآمیز مدیرکل آژانس، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز با تأیید لغو مجوز فعالیت شماری از بازرسان، این اقدام جمهوری اسلامی را واکنشی به تلاش اتحادیه اروپا و آمریکا برای تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد.
در همین زمینه، خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، روز یکشنبه تعداد بازرسان لغو انتصاب شده را «هشت نفر و با تابعیت فرانسوی و آلمانی» اعلام کرد.
این گزارش می‌گوید این افراد دارای روادید (ویزای) چند بار سفر به ایران بودند و هر لحظه می‌توانستند برای انجام بازرسی‌های معمول آژانس به ایران بیایند.
طی روزهای اخیر آمریکا به‌همراه اعضای اروپایی توافق هسته‌ای برجام و همچنین اتحادیه اروپا از عدم همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرده و اعلام کردند در صورت ادامۀ عدم همکاری جمهوری اسلامی، شورای حکام آژانس قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب خواهد کرد.
اعضای اروپایی برجام همچنین طی نامه‌ای به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته‌اند که در نظر دارند تحریم موشکهای بالستیک ایران را که بر اساس برجام قرار بود ۲۶ مهرماه امسال برچیده شود، کماکان حفظ کنند.
آنها علت این تصمیم را عدم پایبندی جمهوری اسلامی به مفاد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، موسوم به برجام، اعلام کرده‌اند.
در واکنش به این تحولات، میخائیل اولیانوف، رئیس هیئت روسیه در مذاکرات هسته‌ای با ایران، تصمیم سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان برای حفظ تحریم‌های موشکی را «غیرسازنده و تنش‌زا» خواند.
او به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته است که تهران بارها اعلام کرده آماده از سرگیری مذاکرات هسته‌ای است، اما به گفتۀ آقای اولیانوف به نظر می‌رسد آمریکا و اعضای اروپایی برجام عجله‌ای برای بازگشت به میز مذاکره و جمع‌بندی توافق ندارند.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات هسته‌ای وین برای احیای برجام میان ایران و دیگر اعضای باقی‌مانده در این توافق با حضور غیرمستقیم آمریکا در بهار پارسال با ارائه پیش‌شرط ناگهانی روسیه برای مصون ماندن روابط تجاری مسکو و تهران از تحریم‌های غرب علیه کرملین در پی تهاجم نظامی به اوکراین، برای مدتی متوقف شد.
پس از آن هم پیش‌شرط ایران برای بسته شدن پروندۀ کشف آثار اورانیوم در سه سایت اعلام‌نشده هسته‌ای مذاکرات را به بن‌بست کشاند و در پی آن، سرکوب گسترده اعتراضات مردمی ۱۴۰۱ به‌همراه گزارش‌های متعدد مبنی‌بر ارسال صدها پهپاد ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین نیز به پیچیده‌تر شدن مذاکرات هسته‌ای دامن زد.
اتحادیه اروپا روز ۲۲ شهریورماه نیز در واکنش به گزارش تازۀ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره توسعه برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و گفته بود که اقداماتی نظیر ممانعت از نصب دوربین‌های نظارتی آژانس در تأسیسات هسته‌ای ایران شرایط را پیچیده‌تر کرده است.
گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد ایران به‌رغم توافق زمستان پارسال برای همکاری بیشتر با آژانس در راستای شفاف‌سازی برنامه هسته‌ایش، اقدام چندانی انجام نداده و از اوایل تابستان امسال نیز پیشرفتی در این همکاری‌ها دیده نمی‌شود.
