در پی حملهٔ گروه افراطی حماس، که آمریکا و اتحادیهٔ اروپا آن را سازمانی تروریستی میدانند، اسرائیل شمار گروگانهای در دست این گروه را ۲۳۹ نفر اعلام کرد. از شروع «وقفهٔ بشردوستانه» در جنگ غزه، سوم آذر، تا امروز ۹ آذر ۷۳ تن از این گروگانها آزاده شدهاند و در مقابل اسرائیل نیز تاکنون ۲۱۰ فلسطینی را آزاد کرده است.
از شامگاه جمعه سوم آذر میلیونها تن از مردم اسرائیل پای تلویزیونها مینشینند تا با بیم و امید صحنههای آزادشدن چند تن دیگر از هممیهنان ربودهشدهٔ خود به غزه در حملهٔ حماس را تماشا کنند. بیم از اینکه هیچ اطمینانی به رهایی قطعی افراد تا لحظهٔ خروج نهایی آنها از غزه نیست و امید به اینکه تا ساعاتی دیگر آنها در خاک اسرائیل با خانواده و بستگان خود دیدار میکنند.
مردمی که سالها محبوبترین برنامههای تلویزیونیشان رقابتهای رنگارنگ رقص و آواز و استعدادیابی هنری و آشپزی و مسابقات چالشی ورزشی و بقا در شرایط غیرعادی بود، اکنون هر شب بینندهٔ مستند دنبالهدار رئالیتی شدهاند که، بهتعبیر روزنامهٔ هاآرتص، کارگردان آن یحیی سنوار، یکی از رهبران گروه افراطی حماس، است.
اسرائیلیها در طول ساعتهای شب که گاهی تا صبح روز بعد هم ادامه مییابد، نظارهگر صحنههای انتقال گروگانهای آزادشده از تونلها و اماکن مخفی به خودروهای نمایندگان صلیب سرخ در نقطهٔ دیگری در باریکهٔ غزه هستند.
بستگان آزادشدگان در گفتوگو با رسانههای اسرائیل و جهان براساس آنچه از عزیزان خود شنیدهاند، جزئیاتی در مورد محل اختفا، رفتار اعضای حماس و زندگی در اسارت در باریکهٔ غزه را شرح دادهاند.
خانوادهٔ یکی از آنان گفته است که یحیی السنوار و برادرش محمد السنوار دستکم یک بار با گروهی از اسرائیلیهای ربودهشده دیدار کردهاند و یحیی السنوار به زبان عبری به آنها گفته است: نگران نباشید، در جای امنی هستید، به شما آسیبی نخواهد رسید.
با وجود «قول» السنوار، برخی مقامات اسرائیل بهنقل از خانوادههای ربودهشدگان به شبکهٔ کان گفتهاند که برخی از ربودهشدگان در اسارت شکنجه شده و گاه ساعتها با زنجیر بسته شده بودهاند.
یک خانواده میگوید که داروی ارسالی برای مادربزرگ اسیرشان به دست او رسیده بود، اما بقیهٔ سالمندانی که در اسارت حماس بودهاند، نه دارویی دریافت کردهاند و نه پزشکی آنها را معاینه کرده است. در این میان آلما آوراهام، پیرزن ۸۴ ساله، در حال مرگ به اسرائیل تحویل شد و بلافاصله در بیمارستانی در اسرائیل تحت عمل جراحی قرار گرفت.
یکی از آزادشدگان سالخورده گفته است عینکش هنگام ضربوشتم و انتقال به غزه شکسته و گم شد و او در تقریباً دو ماه اسارت چیزی نمیدید.
ربودهشدگان در تمامی دوران اسارت دوش نگرفتهاند و سرِ همگی، مخصوصاً کودکان، شپش زده است. تنها روزی که قرار بوده آزاد شوند، فرصتی برای مرتب کردن موهایشان یافتهاند و برخی لباسی تازه یا پیراهنی دریافت کردهاند که بپوشند و از مخفیگاه بیرون بیایند.
براساس اظهارات آزادشدگان، همهٔ اسرائیلیها در تونلها نگهداری نشدهاند، ولی هرگاه که حماس احساس کرده ارتش اسرائیل به محل اختفای اسرائیلیها نزدیک شده، گروگانها را به تونلها برده و بعد آنها را به مکان دیگری منتقل کرده است.
کسی هنوز از دهها سرباز اسرائیلی ربودهشده به غزه خبری نداده یا دستکم این بخش از اطلاعات فاش نشده است. براساس گزارش رسانههای اسرائیل، حماس سربازان اسرائیلی را سپر بلای خود میداند و آنها را در تونلها نگهداری میکند.
برخی از زنان آزادشده گفتهاند مدتی از دوران اسارت خود را در کنار خانوادههایی که حماس به آنها اعتماد دارد، در شرایطی سپری کردهاند که اعضای مسلح حماس نیز مراقب آنها بودهاند اما «حتی در توالت» هم لحظهای تنها نبودهاند.
اوهاد موندر، پسر ۱۲ سالهای که بعد از ۵۱ روز آزاد شد، به خانوادهاش گفته اعضای حماس هر چند روز یک بار او را به خانهٔ دیگری منتقل میکردند، اما در روزی که مصادف با تولد او بود و تازه به خانهای برده شد که در آنجا نیز یک کودک اسرائیلی دیگر در اسارت حماس بود، آن کودک به او میگوید که امروز تولد اوست.
اوهاد از آن کودک میپرسد که از کجا خبر دارد و جواب میشنود که یک عضو حماس، شب قبل از آن، فیلمی را از تلویزیون به او نشان داده که در آن اعضای یک تیم فوتبال اسرائیلی تولد او را بهعنوان یک هوادار این تیم تبریک گفته بودند.
هراس کودکان آزادشده از بلند حرف زدن
دبورا کوهن، خالهٔ ایتان یهلومی، کودک ۱۲ ساله اسرائیلی که این هفته پس از ۵۲ روز اسارت آزاد شد، به یک شبکهٔ تلویزیونی فرانسه گفت: اعضای مسلح حماس که مأمور «مراقبت» از او بودند، برای شکنجهٔ روحی، فیلمهایی از اعمال گروه افراطی حماس با مردم اسرائیل را در روز حملهٔ ۱۵ مهر به او نشان میدادند.
این فامیل ایتان افزود: وقتی این کودک را دزدیدند و اعضای حماس او را وارد غزه کردند، مردم زیادی از اهالی غزه به جانش افتادند و او را بهشدت مضروب کردند اما این ضربوشتم در روزهای اسارت او نیز از سوی اعضای حماس ادامه یافته و هر بار که او خواسته بود از چیزی شکایت کند، با قنداق تفنگ و با خشونت او را ساکت کرده بودند.
بهگفتهٔ مادربزرگ ایتان، حماس این پسربچه را در ۱۶ روز اول اسارت تنها و در یک اتاق منزوی کرده بود.
توماس هند، پدر امیلی هند، کودک اسرائیلی-ایرلندی که این هفته از اسارت حماس آزاد شد، به شبکهٔ سیانان گفت دختر ۹سالهاش در دوران اسارت فکر کرده بود که تمامی اعضای خانوادهاش کشته شدهاند. البته نامادری او را حماس کشته بود ولی پدر و خواهر بزرگش زنده بودند.
آقای هند گفت دخترش بشدت ضعیف شده و رنگپریده بود و تعریف کرده که آنها را در اتاقکهایی کف زمین قرار داده بودند. امیلی به پدرش گفته تصور کرده بود که «یک سال» در «جعبه» بوده است.
بهگفتهٔ آقای هند، دخترش هنوز نجواکنان حرف میزند چون در دوران اسارت مجبور بوده بسیار آرام با دیگر گروگانها حرفی ردوبدل کند.
روانشناسان کودک که با شماری از اطفال آزادشده دیدار کردند، گفتند همهٔ آنان در روزهای اول آزادی نجوا میکنند و از بلند حرف زدن ابا دارند و هنوز نگران هستند که مورد خشونت قرار گیرند.
با همهٔ ایان اوصاف، برخی آزادشدگانِ سالخورده نیز گفتهاند که برای وضعیتی که در غزه دیدهاند و برای مردم نوار غزه حس دلسوزی نیز دارند.
روایت دو کودک
بستگان همه اسرائیلیهای آزادشده اتفاق نظر دارند که آنها از سوء تغذیه و گرسنگی مزمن در رنج بودهاند. خوراکی که در دوران اسارت اغلب به آنها داده شده، روزها کمی پنیر و نان پیتا و گاهی اندکی برنج یا کمی پاستا و یا سیبزمینی بوده است. همهٔ آزادشدگان در حدود دو ماه اسارت چند کیلوگرم وزن کم کردند.
سیلویا الیاکیم، مادربزرگ دافنا و اِلا الیاکیم، دو کودکی که این هفته از اسارت حماس آزاد شدند، به رسانهها گفته است هنگامی که اعضای حماس دافنا و الا را وارد خاک غزه کردند، ابتدا مردم زیادی این دو دختربچه را کتک زدند و سپس آنها را هر چند روز یک بار از جایی به به جای دیگری بردند.
خانم سیلویا از روی حرفهای نوه ششسالهاش متوجه شده که نیروهای حماس آن دو را هر چند روز یک بار به جای دیگری منتقل کردهاند؛ به اتاقی در یک مدرسه، یک پارک، بیمارستان، یا از خانهای به خانهٔ دیگر. این کودک گفته است: «بعداً دیگر خانهای نمانده و همه جا ویران شده بود» و او و خواهرش بهشدت ترسیده بودند.
خانم سیلویا گفت اعضای حماس دختر بزرگ (۱۴ساله) را تهدید کرده بودند که اگر ماجراهای اسارت را بگوید، «حماس از محل زندگی خانهٔ او اطلاع دارد و روزی او را خواهند کشت».
نوعام الیاکیم، پدر خانواده، یک پسر ۱۶سالهٔ خانواده و دیکلا الیاکیم، نامادری دافنا و الا، در حملهٔ حماس کشته شدهاند. اعضای حماس در روز حمله به خانوادهٔ الیاکیم، پسر نوجوان را وادار کرده بودند به خیابان محل زندگیشان برود و به مردم بگوید که «خطر برطرف شده و وضعیت امن است». پس از آن مردمی که از خانه بیرون آمدند، به گلوله بسته شدند و خود این پسر نیز همانجا کشته شد.
ماجرای فرار یک گروگان
ماجرای فرار رونی کریبوی، یکی از گروگانهای اسرائیلی، از دست حماس در داخل غزه و در اوج جنگ اسرائیل و حماس منحصربهفرد است.
خالهٔ رونی به رسانههای اسرائیل و بهنقل از خود رونی گفته است چند هفته پس از اسارت، محل اختفای او را اسرائیل بمباران میکند و افراد مسلح مأمور مراقبت از او کشته میشوند.
رونی گفته است بمب دوم منفجر نشد و او خود را از زیر آوار بیرون کشید و فرار کرد. رونی چهار روز خود را در غزه پنهان کرد و گرسنه و تشنه در جستوجوی راهی بود تا به اسرائیل بازگردد اما موفق نشد و سرانجام مردم غزه او را یافتند و دوباره به اعضای گروه افراطی حماس تحویل دادند. او چند هفتهٔ دیگر نیز در اسارت ماند تا اینکه ششم آذر آزاد شد.
رونی، ۲۵ ساله، صدابردار کنسرتهای موسیقی، عضو یکی از گروههای موسیقی بود که قرار بود عصر روز شنبه ۱۵ مهر در کنسرت «نووا» در جنوب اسرائیل جشن موسیقی را ادامه میداد، اما جشنواره به صحنهٔ کشتار تبدیل شد و بیش از ۳۵۰ تن از جوانان شرکتکننده در آن کشته و دهها تن ازجمله رونی ربوده و زخمی شدند.
رونی کریبوی ۵۱ روز بعد از اسارت، به خاطر «حسن نیت» حماس در قبال ولادیمیر پوتین، آزادشد. او یکی از سه اسرائیلی روستبار آزادشده از دست گروه افراطی حماس است.