وقتی مجله تایم در شماره جدید خود تصویری از جو بایدن را با تیتر «هراس» منتشر میکند، یعنی در فاصله حدود چهار ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اوضاع اصلاً برای دموکراتها عادی نیست.
عملکرد جو بایدن در جریان نخستین مناظره انتخاباتی در مقابل دونالد ترامپ باعث شد تا تردیدها و نگرانیها به اردوی دموکراتها هجوم آورد و نه تنها مجله تایم که در اتفاقی بیسابقه تمام رسانههای آمریکایی از لزوم اتخاذ تدبیر جدی برای جلوگیری از شکست آنها در مقابل ترامپ سخن بگویند.
بسیاری از تحلیلگران پیشنهاد دادهاند که جو بایدن از این رقابت کنارهگیری کند تا گزینه بهتری نسبت به او در جریان انتخابات آبان ماه مقابل ترامپ قرار گیرد.
اما آیا چنین چیزی ممکن است؟ چه ساز و کاری برای آن پیشبینی شده است؟ موانع پیشرو چه هستند و اگر امکانپذیر است چه کسانی در چنین فهرستی قرار میگیرند. قصد داریم در این مطلب به تمام این پرسشها پاسخ دهیم.
روال حقوقی و قانونی چه میگوید؟
بر اساس قوانین پیچیده انتخاباتی آمریکا نامزد هر حزب ابتدا باید در جریان انتخاباتهای درونحزبی به پیروزی برسد و سپس در کنوانسیون آن حزب به صورت رسمی به عنوان نامزد رسمی معرفی شود.
روال معمول بر این است که رئيسجمهوری که برای انتخابات وارد مبارزه میشود بیرقیب میماند و در فرآیند انتخاباتهای درونحزبی بدون اینکه با چالشی جدی روبهرو شود بار دیگر به عنوان نماینده حزب جمهوریخواه یا دموکرات تعیین میشود.
هنوز البته کنوانسیون ملی دموکراتها برای انتخابات امسال برگزار نشده و جو بایدن هنوز به صورت رسمی به عنوان نامزد این حزب معرفی نشده است. این مراسم از ۱۹ تا ۲۲ اوت در شیکاگو برگزار خواهد و بایدن برای رسمی شدن نامزدی خود باید در آنها مورد تأیید نمایندگان حزب دموکرات قرار گیرد.
اما آنچه فرآیند مربوط به بایدن را پیچیده میکند این است که هیچ مکانیسم رسمی برای جایگزینی او با نامزد دیگر پیشبینی نشده و چنین اقدامی برای نخستین بار است که در دوران مدرن ایالات متحده ممکن است رخ دهد.
بایدن به لحاظ شکلی توانسته به آرای لازم برای کسب نامزدی نهایی حزب دموکرات دست یابد و به صورت کلاسیک باید در جریان کنوانسیون حزب دموکرات رسماً به عنوان نماینده این حزب در انتخابات ریاست جمهوری معرفی شود.
در نتیجه بسیار دور از انتظار است که کنوانسیون که عملاً در این مرحله وظیفهای تشریفاتی دارد تصمیم بگیرد فرد دیگری را به جای بایدن معرفی نماید.
بایدن کنار میرود؟
این امیدواری بسیاری از دموکراتهایی است که از نمایش بایدن در نخستین مناظره شوکه شدهاند. تقریباً تمام رسانههای آمریکایی مشغول گمانهزنی هستند که چطور میتوان بایدن را به کنارهگیری از این رقابت راضی کرد.
شورای سردبیری روزنامه نیویورکتایمز در مقالهای که روز جمعه منتشر کرده با اشاره به عملکرد ضعیف بایدن در مناظره با ترامپ از او خواسته تا از رقابت برای انتخابات ریاست جمهوری خارج شود.
این روزنامه در مقاله خود مینویسد که بایدن به خوبی فهمیده بود که باید به نگرانیها در خصوص سلامتیاش پاسخ دهد و به همین دلیل هم تصمیم گرفت زمان برگزاری مناظره خیلی زودتر از زمان معمول باشد: اما در نهایت بایدن در این آزمون شکست خورده است.
اما آیا جو بایدن مانند شورای سردبیری روزنامه نیویورکتایمز فکر میکند؟ شواهدی که چنین فرضی را تأیید کند در دست نیست.
او بعد از مناظره و در حالیکه بسیاری در حزب دموکرات از عملکرد او در تقابل با ترامپ نگران شده بودند، در یک سخنرانی در ایالت کارولینای شمالی حاضر شد و در پستهایی در شبکه ایکس خود انتقاداتش از ترامپ را شدت بخشید. او همچنین گفت: «من به راحتی راه نمیروم مثل قبل خوب بحث نمیکنم اما آنچه میدانم این است که حقیقت را بگویم و میدانم چگونه حق را از نادرست تشخیص دهم.»
بایدن همچنین در ادامه گفته اگر اطمینان نداشته که میتواند این کار را انجام دهد نامزد نمیشده است. بسیاری در چنین شرایطی نقش باراک اوباما را مهم و پررنگ میدانند و استدلال میکند شاید او بتواند بایدن را به کنارهگیری متقاعد سازد؛ اوباما البته پیشتر هم به صورت غیررسمی از عملکرد بایدن ابراز نگرانی کرده بود.
همچنین برخی این گمانه را مطرح کردهاند که شاید جیل بایدن و اعضای خانواده آقای رئيسجمهور بتوانند او را به کنار کشیدن راضی کنند.
با این حال در آن جبهه هم نشانهای دیده نمیشود. جیل بایدن پس از مناظره در کنار همسرش در جمع گروه کوچکی از مردم قرار گرفت و تلاش کرد در صحبتهای حماسی و احساسی شوهرش را یک قهرمان که توانسته در مقابل ترامپ بدرخشد معرفی نماید.
گزینههای احتمالی کیستند؟
حال فرض را بر این بگیریم که در نهایت رایزنیهای گسترده باعث شد تا آقای بایدن به کنارهگیری فکر کند؛ گزینههای جانشین او کیستند؟
نخستین موردی که به صورت کلاسیک به ذهن میآید، معاون او یعنی کامالا هریس است. خانم هریس در طول چهار سال گذشته عملکرد نسبتاً خنثی و کم اثری را از خود برجای گذاشته و این میتواند یک چالش جدی برای او به شمار رود.
نتایج نظرسنجیها نشان میدهد که بسیاری از رأیدهندگان آمریکایی هریس را یک معاون رئيسجمهور نه چندان مهم و تأثیرگذار میدانند که در طول سالهای اخیر بیشتر در حاشیه بوده است. در نتیجه شاید حضور هریس هم در نهایت نتواند به پیروزی دموکراتها کمک کند.
از گزینههای دیگر میتوان به گوین نیوسام، فرماندار کالیفرنیا، اشاره کرد. سیاستمدار ۵۶ ساله که در پاسخ به این پرسش که آیا دموکراتها بعد از این مناظره به فکر کاندیدای دیگری باشند قدری محافظهکارانه و البته زیرکانه پاسخ داد و گفت: «من یک سیاستمدار سنتی هستم و بیشتر به محتوا و حقایق مطرح شده در مناظرات اهمیت میدهد تا جنجالها درباره میزان انرژی رئيسجمهور بایدن.»
جی بی پریتزکر، فرماندار ۵۹ ساله ایلینوی، دیگر گزینهای است که به واسطه تلاشهایش برای انجام سقط جنین ایمن و سالم برای زنان در این ایالت و همچنین اقداماتش برای کنترل اسلحه محبوبیتهای قابل توجهی را کسب کرده است.
گرچن ویتمر، فرماندار میشیگان که در سال ۲۰۲۰ هم در فهرست نهایی انتخاب معاون جو بایدن حضور داشت، هم از دیگر گزینههای محتمل است. ضمن اینکه باید اسامی چون شرود برون و دین فیلیپس را هم در نظر نگه داشت.
با این حال تمام این روندها تا اندازه بسیار زیادی به این بستگی دارد که بایدن خود راضی شود از صحنه کنار رود؛ اتفاقی که ساده به نظر نمیرسد و در مقابل با آنچه در بامداد جمعه دیده شد، احتمال پیروزی او در مقابل ترامپ در انتخابات آبان ماه هم دشوار خواهد بود.