حدود یک سال و نیم پس از آغاز جنگ داخلی سودان میان ارتش وفادار به رئیس‌جمهور و رقیب او در فرماندهی یگان واکنش سریع این کشور، یک هیئت وابسته به سازمان ملل متحد اعلام کرد هر دو طرف جنگ در «ابعاد وسیع» مرتکب اقداماتی شده‌اند که ممکن است «جنایت جنگی» و «جنایت علیه بشریت» باشد.
هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد در گزارش ۱۹ صفحه‌ای خود که روز جمعه، ۱۶ شهریور، در مقر اروپایی این سازمان در ژنو در سوئیس منتشر و ارائه کرد، نوشته که هر دو طرف جنگ داخلی مسئول حمله به غیرنظامیان بوده و از آن‌ها سوء استفاده کرده‌اند.
گزارش هیئت حقیقت‌یاب بر اساس ۱۸۲ مورد پرونده گفت‌وگو با بازماندگان، اعضای خانواده‌ها و شاهدان رویدادهای جنگی تنظیم شده است.
اعضای هیئت برای تهیه این گزارش به کشورهای چاد، کنیا و اوگاندا که شمار زیادی از مردم جنگ‌زده سودان به آن سرزمین‌ها فرار کرده‌اند، سفر کرده و اظهارات شاهدان و بازماندگان را مستند کردند.
اعضای هیئت به این نتیجه رسیده‌اند که هم ارتش سودان و هم اعضای یگان پشتیبانی سریع این کشور در عملیات خود مرتکب بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و به خطر انداختن غیر نظامیان شده‌اند.
مَحامِد چانده عثمان، رئیس هیئت حقیقت‌یاب، هنگام ارائه گزارش در ژنو گفت باید نیروهای بی‌طرف و مستقل به سرعت در مناطق جنگی سودان مستقر شوند تا از غیرنظامیان محافظت کنند.
به گفته او، هر دو طرف جنگ هیچ امانی به غیرنظامیان نداده‌اند.
از اوایل پاییز سال گذشته که آقای عثمان و دو همکار دیگر او برای عضویت در هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل مأمور بررسی وضع در جنگ داخلی سودان شدند، این نخستین بار است که گزارشی از این گروه منتشر می‌شود. این هیئت حدود شش ماه پس از آغاز جنگ داخلی سودان تشکیل شد.
جنگ نیروهای عبدالفتاح برهان، رئیس‌جمهور و فرمانده ارتش در خارطوم با شبه‌نظامیان تحت رهبری محمد حمدان دقلو، فرمانده یگان سریع اوایل فروردین پارسال جرقه خورد و هنوز ادامه دارد.
گزارش هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل نیروهای وفادار به ژنرال دقلو را متهم می‌کند که در ارتکاب «جنایت جنگی» اقداماتی حتی بیشتر از طرف مقابل انجام داده و از جمله مرتکب تجاوز جنسی، برده‌داری جنسی، غارت، آواره کردن عمدی جمعیت غیرنظامی و اجیر کردن کودکان زیر ۱۵ سال برای اهداف جنگی خود شده‌اند.
جنگ این کشور در شاخ آفریقا به آوارگی دسته‌جمعی، قحطی و بروز بیماری منجر شده است. اکنون دست‌کم ۱۴ استان از ۱۸ استان سودان منطقه جنگی است و هشت میلیون تن از ساکنان آن در داخل کشور آواره شده و دست‌کم دو میلیون تن دیگر نیز به کشورهای همسایه گریخته‌اند.
مونا ریشماوی، عضو هیئت حقیقت‌یاب، روز جمعه گفت یافته‌های او و همکارانش «باید زنگ خطری برای جامعه بین‌المللی باشد تا اقداماتی قاطع انجام دهد».
جوی اِن‌گَزی اِزِیلو، یک عضو دیگر هئیت، روز جمعه در برنامه ارائه گزارش گفت مردم سودان با یک «فاجعه غیرقابل تصور» روبه‌رو شده و باید یک آتش‌بس پایدار در اولویت کار جهانی قرار بگیرد.
در شرایطی که توجه جامعه بین‌المللی در حدود یک سال اخیر معطوف به جنگ غزه و پیش از آن ناظر بر یورش روسیه در اوکراین بود، چشم‌اندازی برای پایان بحران سودان دیده نمی‌شود.
