سوسن زَکزَک، عضو شورای رهبری انجمن زنان سوریه، با ابراز نگرانی عمیق از عدم تأمین حقوق زنان در این کشور گفت هیئت حاکمه جدید هنوز توضیحی در مورد آینده نداده و سخنان رهبران آن با «ابهام بزرگ» همراه است.
خانم زکزک در گفت‌وگو با رادیو فردا اظهار داشت که در نبود توضیحات، نمی‌توان از هم‌اکنون تصوری دربارهٔ آینده سوریه داشت.
او تأکید کرد که بعد از سقوط نظام خاندان اسد که موجب شادی و خشنودی عمیق مردم شده، زنان سوریه دیگر نمیپذیرند به «جایگاه سنتی» خود بازگردانده شوند.
فعالانی از جامعه مدنی سوریه، شامل زنان، روز پنج‌شنبه گذشته با برگزاری تجمع در دمشق خواهان تضمین حقوق و آزادی‌های فردی و به‌ویژه برای زنان شدند. آن‌ها تجمع خود را اقدامی پیشگیرانه برای جلوگیری از هر گونه تلاش برای برقراری حکومت محافظه‌کارانه سختگیر مذهبی در سوریه نامیدند.
معترضان در میدان اموی دمشق شعار دادند که خواهان حکومت دموکراتیک هستند نه یک دولت مذهبی، و تأکید داشتند که یک ملت بدون زنان آزاد خود یک ملت آزاد نیست.
این تجمع زمان کوتاهی پس از آن بود که عبیده ارنئوط، سخنگوی هیئت سیاسی موقت حاکم، گفت توانایی‌های زنان برای برخی مدیریت‌ها «محدود است».
سوسن زکزک به رادیو فردا گفت احمد دالاتی، از فرماندهان اتاق عملیات نظامی مخالفان اسد نیز در دیدار با خود او، با اشاره به تجربه ۸ سال حکومت «هیئت تحریر شام» در استان ادلب گفت آن دوره الگویی برای سوریه خواهد بود که زنان درس می‌خواندند و کار می‌کردند.
خانم زکزک گفت زنان سوری پیش از اظهارات اعضای هیئت حاکمه موقت نیز که «نگرانی‌ها را چند برابر کرده»، برای برگزاری تجمع اعتراضی فراخوان داده بودند.
او افزود جولانی نگفته که اعضای کمیسیون‌هایی که تشکیل خواهند شد تا دربارهٔ مسائل مهم تصمیم بگیرند چه کسانی هستند و چگونه تشکیل خواهند شد. خانم زکزک ابراز نگرانی کرد که این کمیسیون‌ها تنها از یک طیف تشکیل شوند.
عضو شورای رهبری انجمن زنان سوریه این را نیز گفت که زنان اظهارات حاکمان تازه در مورد «نمونه ادلب» برای حقوق زنان را نمیپذیرند بلکه خواستار آن هستند که همه زنان با ایدئولوژی‌ها، باورها و پشتوانه‌های فکری و جهت‌گیری‌های متنوع آن‌ها در حاکمیت مشارکت داده شوند.
به گفته خانم زکزک، زنان بهای سنگینی در بحران سوریه پرداخته و چه از سوی حکومت اسد و چه مخالفان، در معرض فشارهای سنگین و تبعیض بوده و برخی از آن‌ها هدف تجاوز جنسی قرار گرفته و ربوده شدند.
«هیئت تحریر شام» در روزهای اخیر قوای چریکی خود را بر اساس دستور احمد شرع منحل کرده و وزیران دفاع و خارجه برای دولت موقت را از میان مهره‌های وابسته به این نیروها معرفی کرده اما هیچ زنی در میان نزدیکان و فعالان سیاسی این گروه دیده نشده است.
سوسن زکزک گفت زنان به هیچ نشست یا دیداری با حاکمان تازه دعوت نشده‌اند اما در روزهای اخیر با مقامات غربی که به این کشور سفر کردند، مانند نماینده اعزامی از سوی اتحادیه اروپا و هیئت وزارت خارجه آمریکایی، دیدار داشته و نگرانی‌ها و مطالبات خود را از حکومت جدید مطرح کردند.
او گفت نسبت مشارکت زنان در حاکمیت نباید از ۳۰ درصد کمتر باشد، این مشارکت باید حقیقی و در عرصه تصمیم‌گیری‌ها باشد، در تدوین قانون اساسی و سایر قوانین مشارکت داده شوند، تبعیض علیه زنان باید جرم‌انگاری شود، قوانین کافی برای تضمین حمایت از زنان در برابر خشونت تصویب شود، قوانین موجود اصلاح شده و از محوریت دینی خارج شود.
به گفته خانم زکزک، در ۵۴ سال حکومت حافظ و بشار اسد قوانین کشور مدنی بود اما قانون حقوق خصوصی افراد پایه دینی داشت و هر چه که مربوط به زنان بود، در حیطه اختیارات رهبران دینی قرار داشت.
این فعال حقوق زنان تصریح کرد که در نبود تمایل یا دعوت از سوی حاکمان جدید برای دیدار و گفت‌وگو، زنان سوریه از فرصت موجود برای برپایی تحصن و اقدامات اعتراضی غیرتحریک‌آمیز با هدف تأکید بر نظارت بر اوضاع استفاده خواهند کرد.
برخلاف «هیئت تحریر شام» و سایر شبه‌نظامیان مخالف بشار اسد که زنان در آن‌ها نقشی نداشتند، زنان کُرد در شمال و شمال شرق سوریه هم در رده‌های فرماندهی شبه‌نظامیان مانند «نیروهای سوریه دموکراتیک» و «یگان‌های مدافع خلق» حضور دارند و هم از نقش مدیریتی در این مناطق که یک سوم از خاک سوریه است، برخوردار هستند.
احمد الشرع، ملقب به ابومحمد الجولانی، فرمانده شورشی‌های سوری که نیروهایش در گروه «هیئت تحریر شام» با حرکت از ادلب در روز هشتم آذر توانستند در ۱۱ روز به دمشق برسند و حکومت مرکزی در این کشور را در دست گرفته و موجب فرار بشار اسد شوند، در گفت‌وگوی روزهای اخیر با شبکه جهانی بی‌بی‌سی گفت هنوز باید زمان بگذرد تا بشود دربارهٔ نظام حکومتی سخن گفت.
احمد شرع همچنین گفت مجاز به بیان برخی موضوع‌ها نیست زیرا ابتدا باید کمیسیون‌های حقوقی تشکیل شده و دربارهٔ مسائل تصمیم بگیرند و تصمیم آن‌ها حاکمان را ملزم خواهد کرد.
آقای شرع اکنون از سوی بسیاری از دولت‌ها و سازمان ملل به عنوان رهبر دوفاکتوی سوریه تلقی می‌شود و هیئت‌هایی از آمریکا، کشورهای اروپایی و دولت‌های منطقه در روزهای اخیر در سفرهای جداگانه به دمشق با او دیدار کرده‌اند.
آخرین دیدار از این دست، روز جمعه میان هیئت دیپلمات‌های آمریکایی به ریاست باربارا لیف، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، با او برگزار شد. دولت واشینگتن تأکید کرده که در مورد ارزش‌های مورد تأیید آمریکا با احمد شرع گفت‌وگو شده است.
