فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز جمعه تأکید کرد که این اتحادیه اطمینان خواهد یافت که «اجرای کامل همه بخشهای برجام از سوی همه طرفها ادامه خواهد داشت».
در سخنانی که روز جمعه ۱۹ آبان در کنفرانسی در سمرقند ازبکستان ایراد شد، خانم موگرینی تصریح کرده است که توافق هستهای ایران «موفقیتی بزرگ برای اتحادیه اروپا و دیپلماسی چندجانبه بینالمللی بود که در حال نتیجهبخشی است».
کنفرانس دو روزه «امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی» از صبح جمعه در سمرقند آغاز به کار کرده است و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در همین کنفرانس گفته است که ایران با «عمل به تمامی تعهداتش وفق برجام»، پایبندیاش به عدم اشاعه و خلع سلاح هستهای را «به اثبات رسانده است».
توافق هستهای ایران، موسوم به برجام، پس از سالها مذاکره میان ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه ۹۴ به دست آمد و در چارچوب آن ایران حاضر شد در ازای تعلیق تحریمهای مرتبط با هستهای، محدودیتهایی را از جمله در مورد غنیسازی اورانیم بر برنامه هستهای خود اعمال کند.
اما از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا، او که از دیرباز از منتقدان سرسخت این توافق بود، به انتقادهایش به ویژه در مورد نقض روح برجام توسط ایران ادامه داد تا آنکه نهایتاً در مهرماه امسال در قالب راهبرد تازهاش در قبال ایران اعلام کرد که نمیتواند پایبندی ایران به این توافق را تأیید کند.
رئیسجمهور آمریکا توافق هستهای ایران را «بدترین توافق ممکن» و «مایه شرمساری آمریکا» توصیف کرده و معتقد است این توافق معایب و نقایصی دارد که در صورت بر طرف نشدن، آمریکا از آن خارج خواهد شد.
تصمیم آقای ترامپ به تأیید نکردن پایبندی ایران به برجام، فرصتی دو ماهه را پیش پای کنگره گذاشته است تا در مورد احتمال بازگشت تحریمهای ایران تصمیمگیری کند؛ موضوعی که میتواند آینده این توافق را به خطر بیندازد.
اما فدریکا موگرینی که پیشتر هدایت مذاکرات منجر به برجام، و پس از آن نظارت بر اجرایی شدن آن را به عهده داشته است، از زمان اعلام راهبرد جدید آمریکا چندین بار توافق هستهای ایران را توافقی در حال نتیجهبخشی توصیف کرده است.
او که در روزهای اخیر برای مذاکره با قانونگذاران آمریکایی در مورد برجام به واشینگتن سفر کرده بود روز سهشنبه ۱۶ آبان یادآور شد که در مذاکره با اعضای کنگره آمریکا نشانههای آشکاری دریافت کرده که نشان میدهد که آنها خواستار باقی ماندن آمریکا در برجام هستند.
موقتی بودن بخشهایی از توافق هستهای، متنفع شدن مالی ایران از این توافق، عدم جلوگیری توافق از آزمایشهای موشکی، توان محدود بازرسان آژانس برای نظارت بر سایتهای ایران و پایبند نبودن ایران به روح برجام، از جمله نارضایتیهای عمده دونالد ترامپ از توافق هستهای است، و او خواهان بر طرف شدن این نواقص در همکاری با کنگره و متحدان آمریکاست.
طرفهای اروپایی برجام پیشتر گفتهاند که در نگرانیها در مورد برنامه موشکی و رفتارهای بیثباتکننده ایران شریکند و و آماده چارهاندیشی برای آن هستند اما همزمان نسبت به اقدامات آسیبزننده به توافق هستهای از جمله اعمال دوباره تحریمها هشدار دادند.