با فرا رسيدن فصل سرما، پرويز فتاح، وزيرنيرو دولت محمود احمدی نژاد، تامين سوخت نيروگاه های ايران را مهمترين مشکل پیش روی وزارت خانه خود ارزيابی کرد.
وی که در شهريور ماه امسال در جلسه غير علنی مجلس وزارت نيرو را«يک وزارت خانه بدهکار و مستاصل» خوانده بود، در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی، ايرنا، گفت: «دولت و مجلس بسيج شده اند تا سوخت نيروگاه ها تامين شود.»
پرویز فتاح ابراز امیدواری کرد که وضعيت مطلوب به دست آید.
وزير نيرو همچنین از مجلس ايران خواست برای مقابله با خاموشی بودجه بيشتری در اختيار وزارت خانه اش قرار دهد.
او وضعيت بارندگی در ايران را نیز وخيم ارزيابی کرد و گفت: «به جز نوار شمالی و منطقه شمال غرب کشور در ساير مناطق با مشکل حاد کمبود آب مواجه هستيم.»
به گفته آقای فتاح، کم آبی علت اصلی خاموشی های پی در پی در تابستان امسال بوده است.
در همين حال، عباس علی آبادی، معاون وزير نيرو در امور برق و انرژی، نيز شرايط ايران در فصل سرما را «سخت» ارزيابی کرد و با اشاره به مشکل کم آبی گفت: « پس از گذر از فصل پاييز، در فصل زمستان نگران تامين سوخت نيروگاه ها هستيم، چرا که امسال به دليل نبود نيروگاه های برق آبی، مصرف گازوئيل و سوخت نيروگاه ها افزايش خواهد يافت.»
به گفته وی، «پيش بينی مي شود در فصل زمستان، ۱۳۷ ميليون متر مکعب گاز طبيعی يا معادل آن گازویيل و مازوت نياز باشد» که تامين آن با دشواری روبرو خواهد بود.
معاون وزير نيرو افزود: با وجود آنکه برای مواجهه با اين مشکل، افزايش «حجم مخازن سوخت» و «اتصال نيروگاه ها به جايگاه های سوخت» در اولويت اين وزارت خانه قرار گرفته است، اما به گفته وی، « در صورت بروز سرمای شديد، مثل سرمای سال گذشته که موجب ايجاد مشکلاتی برای انتقال سوخت شد، مشکلات به صورت خاموشی برق بروز خواهد کرد.»
برپايه گزارشی که وزارت نيرو منتشر کرده، سال جاری، «کم بارش ترين» سال در طول چهار دهه گذشته اعلام شده است.
اين گزارش حاکی است که «حجم بارش ها به کمتر از نصف متوسط بارش سالانه کاهش يافته و حجم ورودی آب به مخازن سدها با ۶۰ درصد کاهش همراه بوده است.»
وزارت نيرو می گويد نظرهای کارشناسانه در مورد آب و هوای امسال غلط بود و کم آبی امسال پيش بينی نشده بود که در نتيجه، به قطعی های پی در پی برق منجر شد.
روایت بانک مرکزی
با اين حال، بانک مرکزی ايران در گزارشی که در مرداد ماه امسال منتشر کرد، با اشاره به اينکه بخش اعظم توليد برق ايران از راه نيروگاه های گازی و بخاری تامين می شود، دليل اصلی خاموشی های امسال را کاهش رشد توليد در بخش نيروگاه های گازی و بخاری ارزيابی کرده است.
از سوی ديگر، به گفته رسول زرگر، معاون پيشين وزير نيرو، که مهر ماه امسال از کار برکنار شد، نيروگاه های آبی در ۱۰ سال گذشته حداکثر توانسته اند تا سقف ۱۵ درصد از توليد برق ايران را تامين کنند که تاييد کننده آمار بانک مرکزی است.
بنا بر آمار رسمی بانک مرکزی، رشد توليد برق ايران که در سال ۱۳۸۳ (سال پايانی دولت محمد خاتمی) ۹ / ۸ درصد بوده است، در سال ۱۳۸۴ به ۱ / ۸ درصد و در سال ۱۳۸۵ به ۴ / ۷ درصد کاهش يافته و اين روند منفی در سال ۱۳۸۶ به تنها ۹ / ۶ درصد رشد توليد رسيده است.
برپايه اين گزارش ، بيش از ۸۵ درصد برق ايران در سال ۱۳۸۶ توسط نيروگاه های بخاری و گازی تأمين شده که علت اصلی کمبود برق در سال جاری نيز ناشی از کاهش رشد توليد در اين بخش ها است.
اين گزارش می افزايد رشد توليد نيروگاه های بخاری از ۸ / ۳ درصد در سال ۱۳۸۳ به ۵ / ۲ درصد در سال ۱۳۸۶ رسيده و رشد توليد برق نيروگاه های گازی و سيکل ترکيبی نيز از ۵ / ۲۰ درصد در سال ۱۳۸۳ به ۵ / ۱۳ درصد در سال ۱۳۸۶ کاهش يافته است.
بنا بر همین آمار، نرخ رشد توليد برق در نيروگاه های ايران، سير نزولی داشته که به معنای کاهش سرمايه گذاری مورد نياز در اين بخش است.
این در حالی است که بر اساس گزارش مرداد ماه بانک مرکزی، ايران در سال ۸۶ بيش از ۸۱ ميليارد دلار درآمد نفتی داشته که بيش از ۵۶ ميليارد دلار از آن را صرف واردات کرده است.
اين گزارش می افزايد در طول سه سال گذشته، درآمد ايران به ۲۳۷ ميليارد دلار افزايش پيدا کرده که ۱۹۷ ميليارد دلار آن حاصل از صادرات نفت بوده است.
در فصل زمستان از آنجا که مصرف گاز خانگی بالا می رود، نيروگاه های گازی در صورت کمبود گاز از سوخت کمکی نفت کوره و گازوييل استفاده می کنند. اگر اين سوخت تامين نشود، شهروندان ايرانی با احتمال خاموشی های زمستانی مواجه هستند.
در دی ماه سال گذشته، به دليل اختلاف بر سر بهای گاز، ترکمنستان صادرات گاز خود به ايران را قطع کرد و در نتيجه، چند استان شمالی و غربی ايران با کمبود گاز مواجه شدند که به کاهش توليد در ايران و تعطيلی چند روزه مدارس، اداره های دولتی، کارخانه ها و واحدهای خدماتی نظیر نانوایی ها در بخش هايی از ايران منجر شد.
در این حال، يکی ديگر از مشکلات توليد گاز در ايران که به طور مستقيم به توليد برق ارتباط پيدا می کند، تحريم و نبود سرمايه کافی برای توسعه ميدان های گازی جنوب ايران است.
در چند ماه گذشته، چندين شرکت خارجی به دليل تحريم های موجود از بازار انرژی ايران خارج شده و يا اينکه فعاليت خود را به حداقل رسانده اند.
