ایران میگوید تحریمهای اروپایی علیه وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی، حاکی از تفاوت دیدگاهها بین ایران و اتحادیه اروپاست اما چنین رویکردی نباید گفتوگوهای دوجانبه را از مسیر خود خارج کند.
در اظهارات در واکنش به اقدام اخیر اتحادیه اروپا در تمدید تحریمهای حقوق بشری ایران، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی خود تأکید کرد که «در برخی از موضوعات دارای تفاوت دیدگاههای زیادی با اتحادیه اروپا هستیم که بخشی از این موضوع به تفاوت ارزشها در منطقه ما و کشور ما با ارزشهای حاکم در اروپا بر میگردد که این موضوع مسائل حقوق بشری را نیز شامل میشود».
او یادآور شد که «از دیرباز مذاکراتی بین ایران و اروپا وجود داشته، و این مذاکرات همچون گذشته ادامه خواهد داشت، اما دو طرف باید در این زمینه علاقهمندی داشته باشند تا این مذاکرات بر اساس علاقه طرفین و در محیطی آکنده از حسن نیت ادامه پیدا کند».
او در عین حال گفت که طی ماههای آینده هیئتهایی بین ایران و اتحادیه اروپا تبادل خواهد شد و گفتوگوهایی صورت خواهد گرفت اما «این گفتوگوها الزاماً در مورد مسائل حقوق بشر نیست بلکه مسائل مختلفی را در بر خواهد گرفت».
ایران و اتحادیه اروپا از بیش از دو دهه پیش گفتوگوهایی دوجانبه را به ویژه در مورد حقوق بشر آغاز کردند و و این گفتوگوها پس از وقفهای چند ساله در زمان ریاستجمهوری محمود احمدینژاد، بار دیگر در سالهای اخیر با گفتوگوهای عالی ایران و اتحادیه اروپا در حوزهای گستردهتر از موضوعات حقوق بشری آغاز شده است.
در عین حال اتحادیه اروپا روز پنجشنبه تحریمهای خود علیه ۸۲ شخص حقیقی و پلیس فضای مجازی ایران، موسوم به فتا، را به دلیل «نقض جدی حقوق بشر در ایران» به مدت یک سال دیگر تمدید کرد.
این تحریمها که از سال ۸۸ و به دنبال سرکوب شدید معترضان به نتایج انتخابات ریاستجمهوری آن سال شکل گرفت، در زمره تحریمهایی که پس از توافق هستهای ایران لغو یا معلق شد نیست، و پس از دستیابی به توافق هستهای با ایران نیز هر سال تمدید شدهاند.
از جمله این تحریمها ممنوعیت صادرات تجهیزاتی است که ممکن است برای سرکوب داخلی یا شنود وسائل ارتباطی به کار گرفته شوند.
پس از توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی که در تابستان سال ۹۴ به دست آمد و بعدتر در دی ماه همان سال اجرایی شد، ایران در قابل اعمل محدودیتهایی در برنامه اتمیاش از تحریمهای مرتبط با هستهای رهایی یافت، گرچه عدم اجرای بخشی از آن تحریمها در گروی مجوزهای دورهای رئیسجمهور آمریکاست.
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا که از منتقدان جدی برجام است، سه ماه پیش در زمان تمدید تعلیق این بخش از تحریمهای ایران تأکید کرد که اگر این معایب و نواقص جدی این توافق اصلاح نشود، او دیگر حاضر به تعلیق تحریمها نخواهد بود و احتمالاً از برجام خارج خواهد شد.
پس از آن بود که دولتهای اروپایی دخیل در توافق هستهای با تأکید بر حفظ برجام و نیز نگرانیهای مشترک در مورد آنچه آمریکا «رفتارهای مخرب و بیثباتکننده ایران» توصیف میکند، تلاشهایی را برای ترغیب آمریکا به باقی ماندن در برجام آغاز کردند.
از جمله این تلاشها تحریمهایی جدیدی است که از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان با تمرکز بر برنامه موشکی ایران و نیز نقش جمهوری اسلامی در سوریه، به اتحادیه اروپا پیشنهاد کردهاند. این پیشنهاد تا کنون با مقاومت برخی دیگر از کشورهای اروپایی روبهرو شده و در حالی که قرار بود در نشست روز دوشنبه وزیران خارجه اتحادیه اروپا نیز مورد بحث قرار گیرد، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشبینی کرده تصویب این پیشنهاد، خروجی نشست وزیران اروپایی نخواهد بود.
دونالد ترامپ برای اصلاح توافق هستهای چهار شرط مشخص را تعیین کرده است که شامل اصلاح موقتی بودن برخی محدودیتها، تضمین عدم دسترسی همیشگی ایران به سلاح هستهای، بازرسی آژانس از همه تأسیسات ایران، و نیز شمول این توافق بر برنامه موشکی ایران است.
برنامه موشکی جمهوری اسلامی و رفتار منطقهای ایران به ویژه در سوریه، عراق و یمن، از سوی آمریکا به عنوان رفتارهای مخرب و بیثباتکنندهای توصیف میشود که با روح توافق هستهای که مشارکت ایران را در صلح و ثبات جهانی پیشبینی کرده، در تضاد است.