محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، با انتقاد از تأخیر در اجرایی شدن سازوکار ویژه معامله تجاری اروپا با ایران، موسوم به اینس‌تکس، گفت: «نمی‌دانم برای یک سازوکار مقدماتی چقدر وقت نیاز دارند».
به گزارش ایرنا، وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه، ۲۵ فروردین، با اشاره به اینکه «اروپایی‌ها در عملیاتی شدن سازوکار اینس‌تکس عقب هستند» گفت: هفته گذشته سازوکار متناظر در ایران راه‌اندازی شد «و الان اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای ندارند برای این که کارشان را شروع کنند».
وزیر خارجه جمهوری اسلامی با این حال اجرای اینس‌تکس را «یک اقدام مقدماتی توسط اروپا» خواند و گفت اروپایی‌ها بعد از خروج آمریکا از برجام «تعهدات متعددی را مطرح کردند» که مقدمه اجرای آن تعهدات راه‌اندازی سازوکاری مالی بود و «معتقدیم اروپایی‌ها باید حالا برای مدت زیادی تلاش کنند تا بتوانند تعهدات خودشان را انجام دهند».
او تأکید کرد که «اروپایی‌ها بسیار عقب هستند و نباید این‌طور تصور کنند که جمهوری اسلامی منتظر آنها می‌ماند.»
پس از خروج آمریکا از برجام، سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان با تأکید بر پایبندی‌شان به توافق هسته‌ای، برای طراحی سازوکاری که بتواند معاملات تجاری با ایران را فارغ از تحریم‌های آمریکا تضمین کند مذاکراتی را با جمهوری اسلامی آغاز کردند.
این سه کشور سرانجام ۱۱ بهمن گذشته ثبت رسمی سازوکاری ویژه را با عنوان «اینس‌تکس» اعلام کردند و قرار شد نهادی متناطر نیز در ایران ثبت شود.
با این حال اجرایی بودن این سازوکار با تردیدهایی جدی در داخل و خارج از ایران روبه‌رو شده است.
چند روز پیش گوردون ساندلند، نماینده ایالات متحده در اتحادیه اروپا، گفته بود سازوکار تجاری اروپا برای معامله با ایران هیاهویی بیش نیست و تنها در حکم «دلجویی اروپا از ایران» است.
این مقام آمریکایی با اشاره به اینکه مذاکرات آمریکا و اروپا درباره تحریم‌ها علیه ایران ادامه دارد و به نقطه‌ای «بسیار سازنده رسیده است» گفت: شرکت‌ها و کشورهای مختلف باید بین معامله با ایران و تجارت با آمریکا یکی را انتخاب کنند.
در داخل ایران نیز شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی انتقادهایی تند علیه اینس‌تکس مطرح کرده‌اند.
از جمله صادق لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، بهمن‌ماه گذشته گفته بود که اروپا برای اجرای سازوکار مالی با ایران «دو شرط تحقیرآمیز» تعیین کرده است که شامل پذیرش مقررات اف‌ای‌تی‌اف و مذاکره درباره برنامه موشکی جمهوری اسلامی می‌شود.
آمریکا و اروپا به رغم اختلاف نظر بر سر برجام، درباره فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی و همچنین اقدامات ایران در منطقه اشتراک نظر دارند و سه کشور اروپایی مذاکره‌کننده با ایران حدود ۱۰ روز پیش در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستند تصریح کردند که فعالیت‌های اخیر موشکی جمهوری اسلامی را ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت می‌دانند.
از سوی دیگر شماری از مقام‌های جمهوری اسلامی گفته‌اند وزارت خارجه ایران در حال مذاکراتی مخفیانه با کشورهای اروپایی با موضوع فعالیت‌های موشکی است.
وزارت خارجه ایران این خبرها را تکذیب کرده اما جواد کریمی قدوسی، نماینده مجلس وابسته به جبهه پایداری، چندی پیش تأکید کرد: «خود من به آقای ظریف گفتم نوار مذاکرات شما موجود است؛ گفت تمام اخبار شما درست است، اما ما مذاکره نمی‌کنیم بلکه گفت‌وگو می‌کنیم».
ظریف در مورد آمریکا و سپاه پاسداران: پیام‌هایی برای همه کشورها ارسال خواهد شد
محمدجواد ظریف در اظهارات روز یکشنبه‌اش همچنین درباره اقدام اخیر آمریکا در افزودن نام سپاه پاسداران به فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه سخن گفت.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در توضیح کارهای انجام‌گرفته در واکنش به اقدام آمریکا به مواردی از جمله مصوبه شورای عالی امنیت ملی، «اقداماتی در مجلس» و نامه به دبیرکل سازمان ملل اشاره کرد و همچنین گفت: «امروز که روز اجرایی شدن تصمیم آمریکا است پیام‌هایی برای وزرای خارجه همه کشورها درباره این اقدام ارسال خواهد شد».
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، دوشنبه ۱۹ فروردین سپاه پاسداران را «ابزار اصلی حکومت ایران برای هدایت و اجرای کارزار بین‌المللی تروریسم» دانست و اعلام کرد که سپاه پاسداران در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» وزارت خارجه آمریکا قرار گرفته است.
