جسد ابراهیم رئیسی در مشهد به خاک سپرده شد

ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های عربی پخش شده است که نشان می‌دهد برخی از مردم نوار غزه با پخش شیرینی، مرگ ابراهیم رئیسی و همراهانش در سقوط بالگرد را جشن گرفته‌اند.

در ویدئوهای منتشر شده، یکی از افرادی که در حال پخش شیرینی است می‌گوید: «یکی از قاتلان کودکان در سوریه و قاتلان مسلمانان کشته شد»؛ اشاره‌ای به حمایت جمهوری اسلامی از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، که یکی از دلایل بقای نظام او در برابر اعتراضات گسترده و شورش مسلحانه مخالفان بود.

جمهوری اسلامی ایران یکی از حامیان گروه افراطی حماس است؛‌گروهی که از سوی آمریکا و اروپا، به عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود. حماس اکنون در غزه در جنگ با اسرائیل به سر می‌برد؛ جنگی که بیش از هفت ماه از آغاز آن می‌گذرد و تا کنون بیش از ۳۴ هزار کشته داده است که اکثرا غیرنظامی هستند.

پیشتر نیز کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، در غزه جشن گرفته شده بود.

پس از بروز سانحه برای بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و ناکامی گروه‌های امدادی ایران در شناسایی محل سقوط آن، کشورهای منطقه از جمله ترکیه و روسیه با اعزام امدادگران و تجهیزات هوایی به کمک جمهوری اسلامی شتافتند که در نهایت پهپاد آکینجی ترکیه محل حادثه را که در نزدیکی روستایی کوهستانی به نام «طویل» در استان آذربایجان شرقی بود، تشخیص داد.

در حالی که در تصاویر منتشر شده از پهپاد ترکیه‌ای به خوبی محل سقوط بالگرد مشخص است حالا صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام می‌کند که پهپاد ترکیه نقشی در یافتن لاشه هلی‌کوپتر نداشته، مختصات ارسالی این پرنده اشتباه بوده و در نهایت با تجهیزات و نیروهای ایرانی لاشه این بالگرد کشف شده است.

وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که دولت ایران پس از سقوط هلی‌کوپتر ابراهیم رئیسی در کوه‌های نزدیک مرز این کشور با جمهوری آذربایجان، از واشینگتن درخواست کمک کرد‌ه‌ بود که ایالات متحده «عمدتاً به دلایل لجستیکی» نتوانست به ایران در یافتن بالگرد سانحه‌دیده رئیس‌جمهور اسلامی کمک کند.

منیژه موذن، روزنامه‌نگار و مترجم از تشکیل پروندۀ قضایی جدید به دلیل «نحوه اطلاع‌رسانی و واکنش به کشته‌شدن ابراهیم رئیسی» خبر داد.

شقایق محمدی، همسر محمدحسین مرادمند بازیکن تیم استقلال تهران، پس از انتشار قسمتی از شعر حافظ در استوری ‌اینستاگرام خود که در آن آمده است «خوش باش که ظالم نَبَرد راه به منزل»، از تماس و تهدید به بازداشت خود خبر داد.

خانم محمدی در استوری دیگری با اشاره به تهدید و احضار خود توسط نهاد‌های امنیتی، نوشته است که «چیزی جز آزادی که حق همه انسان‌ها است، آرزویی در سر در ندارم.»

شقایق محمدی اعلام کرده که «بدون ذره‌ای تردید فردا در ساعت و آدرس تعیین‌شده توسط شما حضور خواهم داشت».

پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی، محمد موحدی آزاد، دادستان کل کشور، با صدور بخشنامه‌ای اعلام کرد: «با افرادی که با سوءاستفاده از فضای مجازی در مورد این حادثه مبادرت به مخدوش کردن امنیت روانی جامعه و تشویش اذهان عمومی با انتشار محتوای خلاف واقع، نشر اکاذیب و توهین می‌کنند مطابق مقررات برخورد سریع، مؤثر و بازدارنده صورت خواهد گرفت».

سازمان ملی سنجش و ارزشیابی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به‌دلیل هم‌زمانی نوبت‌ دوم کنکور ۱۴۰۳ با انتخابات ریاست‌جمهوری، این آزمون حدود دو هفته به تعویق خواهد افتاد.

پیشتر هفتم و هشتم تیرماه به عنوان تاریخ برگزاری نوبت دوم کنکور اعلام شده بود اما با کشته شدن ابراهیم رئیسی در سانحه بالگرد، هشتم تیرماه به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی اعلام شد.

سازمان سنجش در اطلاعیه خود نوشته که با توجه به برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ هشتم تیرماه، برگزاری آزمون به روزهای ۲۱ و ۲۲ تیرماه سال ۱۴۰۳ موکول شد.

بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی، پس از آن که معاون اول رئیس‌جمهور، اختیارات و مسئولیت‌های رئیس‌جمهور متوفی را بر عهده گرفت، باید حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود.

گزارش‌های رسیده از ایران حاکی است که مراسم تشییع جنازه ابراهیم رئیسی و هیئت هشت نفره همراه او که روز ۳۰ اردیبهشت در سانحه سقوط بالگرد کشته شدند، در تبریز آغاز شده است.

تصاویر منتشر شده از سوی خبرگزاری‌ها، گروهی از مردم را نشان می‌دهد که در حال حرکت به سمت «معراج شهدا» تبریز هستند.

مطابق برنامۀ اعلام شده از سوی نهادهای جمهوری اسلامی، این مراسم قرار است از ساعت ۹:۳۰ صبح امروز از میدان شهدا تا مصلای تبریز برگزار ‌شود. ادامه این مراسم، در روزهای آینده در شهرهای قم، تهران و مشهد خواهد بود.

احمد وحیدی، وزیر کشور ایران، در مراسم تشییع جنازه رئیسی در تبریز گفت «مردم ایران نشان دادند که از هر مصیبتی پلکانی برای افتخارآفرینی جدید برای این نظام و ملت خواهند ساخت».

او افزوده که «در انتظار فراز درخشانی هستیم که در پس این حادثه برای ما رقم خواهد خورد».

رئیس کمیته تشییع جنازه رئیسی و همراهانش گفته که مراسم خاکسپاری رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و همراهانش قرار است عصر پنجشنبه در حرم امام هشتم شیعیان برگزار شود.

دولت جمهوری اسلامی روز چهارشنبه را در سراسر کشور تعطیل کرده است.

خبرگزاری رویترز در گزارشی خبر داد که مجلس خبرگان رهبری شش ماه پیش ابراهیم رئیسی را از فهرست کاندیداهای احتمالی برای جانشین علی خامنه‌ای خط زده بود.

رویترز این خبر را روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت به نقل از دو منبع نزدیک به این موضوع منتشر کرد.

در گزارش این خبرگزاری با عنوان «مرگ رئیسی می‌تواند رقابت بر جانشینی خامنه‌ای را تشدید کند»، آمده است: «دو منبع نزدیک به این موضوع گفته‌اند که مجلس خبرگان حدود شش ماه پیش به‌دلیل افت محبوبیت ابراهیم رئیسی، وضعیت بد اقتصادی ناشی از تحریم‌های آمریکا و سوءمدیریت، او را از فهرست جانشینان احتمالی علی خامنه‌ای خط زده بود».

بیشتر در این باره:

رئیسی شش ماه پیش از فهرست جانشینی خامنه‌ای «خط خورده بود»

«شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران» در واکنش به مرگ ابراهیم رئیسی و هیئت همراه در سقوط بالگرد حامل آن‌ها، از اقداماتی چون «مسموم‌سازی مدارس دختران» به عنوان «سیاه‌ترین لکه‌های آسمان» وزارت آموزش‌وپرورش در دوران ریاست جمهوری رئیسی نام برد.

این شورا در بیانیه خود به اتفاقات «سیاه» دیگری که در دوران ریاست‌جمهوری رئیسی برای وزارت آموزش و پروش افتاد، نیز اشاره کرده است؛ «حمله‌ نیروهای نظامی و امنیتی به مدارس، ضرب‌وشتم و کشته‌شدن بیش از ۸۰ دانش‌آموز و دو معلم، بازداشت و زندانی کردن کودکان دانش‌آموز».

در این بیانیه آمده که آموزش‌وپرورش در دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، «بحرانی‌ترین وضعیت خود را در سال‌های بعد از انقلاب می‌گذراند».

این تشکل همچنین به برخوردهای امنیتی از جمله زندان، اخراج و بازنشستگی اجباری معلمان، روش استخدام معلمان تازه با جذب سه هزار طلبه، کمبود شدید معلم در هفته‌های نخستین سال‌تحصیلی و نرسیدن کتاب‌های درسی برخی پایه‌ها تا یک ماهه اول، به عنوان «نشانه‌های ناکارآمدی» آموزش‌و‌پرورش در دولت سیزدهم اشاره کرده است.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران تاکید کرده که همواره مخالف «سیاست‌های ضدآموزشی و ضدمردمی بوده و در کنار سایر دادخواهان همواره خواهان محاکمه‌ آمران و عاملان قتل و کشتار مردم در قیام‌ها از جمله دادخواه دانش‌آموزان و معلمان است».

در این بیانیه همچنین به مسئولیت‌های رئیسی در «کارنامه اولیه‌اش»، از جمله پُست‌هایی چون «معاونت گروهکی دادستان، جانشینی دادستان دادگاه انقلاب تهران، عضو هیئت مرگ، و اعدام هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷» اشاره شده است.

به‌دنبال انتشار پیام‌های تسلیت شماری از چهره‌های شناخته‌شده جریان اصلاح‌طلبی درباره مرگ ابراهیم رئیسی و هیئت همراه در جریان سقوط بالگرد، برخی روزنامه‌های نزدیک به آن‌ها نیز صفحات نخست خود در روز اول خرداد را به این موضوع اختصاص دادند.

روزنامه «شرق» که صفحه نخست خود را به تمامی به مرگ رئیسی اختصاص داده، با انتشار پوسترهای رئیس‌جمهور سابق ایران در نیم‌تای بالا، همسو با دیگر رسانه‌های حکومتی، مدعی شده که ملت ایران بابت این اتفاق اندوهگین هستند و از تیتر «اندوه جمعی» استفاده کرده است.

روزنامه «هم‌میهن» نیز در صفحه نخست خود، تصویر بزرگی از ابراهیم رئیسی با استفاده از تیتر «مقطع حساس»، منتشر کرده و همچون روزنامه شرق، پیام علی خامنه‌ای مبنی بر «رفتن شهادت‌گونه» او را در صفحه اول خود پررنگ کرده است.

روزنامه‌های وابسته به حکومت نیز رئیسی را «عزیز ملت» و «شهید خدمت» معرفی کرده‌اند.

ادعای محبوبیت رئیسی در میان شهروندان ایران در حالی مطرح شده که او به‌دلیل نقشی که در دهه ۶۰ در «هیئت مرگ» داشت و نیز به‌دلیل اظهارات غیرکارشناسی خود در حوزه‌های مختلف، نه تنها دارای کمترین محبوبیت بود، بلکه به طور مکرر اظهاراتش دستمایه طنز قرار می‌گرفت.

با آن‌که مشاهدات شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان حاکی از شادمانی اکثر شهروندان ایران بابت سقوط بالگرد رئیسی و هیئت همراه او است، اما برخی چهره‌های شناخته‌شده اصلاح‌طلب، همسو با جریان‌های نزدیک به حکومت، رئیسی را «شهید» نامیده و به رهبر جمهوری اسلامی بابت سانحه بالگرد، تسلیت گفته‌اند.

این چرخش ناگهانی در شرایطی صورت گرفته که این جریان در طول رقابت‌های ریاست‌جمهوری و دوران ریاست‌جمهوری ناتمام رئیسی، بارها به تندی از او انتقاد کرده بود.

هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران، و هیات همراه او که روز یکشنبه در مناطق کوهستانی استان آذربایجان شرقی ایران سقوط کرد، مدل «بل ۲۱۲»، طراحی و ساخت ایالات متحده بوده است.

روزنامه واشینگتن‌پست در گزارشی به مشخصات این هلی‌کوپتر پرداخت که مدل غیرنظامی پرکاربردی از هلی‌کوپترهای نظامی هیویی برای دوران جنگ ویتنام است.

این مدل هلی‌کوپتر از نوع متوسط دوموتوره دو پره‌ای با ظرفیت ۱۵ صندلی است که نخستین بار در سال ۱۹۶۸ به پرواز درآمد.

واشینگتن‌پست به نقل از وبسایت هوانوردی هلندی اسکرمبل می‌نویسد که علی‌رغم روابط خصمانه میان تهران و واشینگتن، نیروی هوایی ایران پنج فروند از این هلی‌کوپترها را برای استفاده مقامات عالی کشور در اختیار دارد که یکی از آنها همین هلی‌کوپتر حامل ابراهیم رئیسی بود که سقوط کرد.

برخی از این هلی‌کوپترها احتمالا چندین دهه عمر دارند به طوری که داده‌های شرکت تحلیل هوایی سیریوم نشان می‌دهد که متوسط عمر ۱۵ فروند هلی‌کوپتر «بل ۲۱۲» ثبت شده در ایران ۳۵ سال است حال آن که رسیدگی به این هلی‌کوپترها و سرویس آنها به خاطر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بسیار دشوار و پیچیده است.

شرکت بل هلی‌کوپتر، با نام فعلی بل تکستران، که این هلی‌کوپتر را در دهه ۱۹۶۰ تولید کرده است می‌گوید که اطلاعات اندکی درباره وضعیت آن دارد. این شرکت در پاسخ به واشینگتن‌پست گفت: «می‌توانیم تایید کنیم که شرکت بل هیچ فعالیت تجاری در ایران ندارد و از ناوگان هلی‌کوپترهای ایران پشتیبانی نمی‌کند، و ما اطلاعاتی درباره وضعیت هلی‌کوپتری که دچار سانحه شده است، نداریم.»

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران، روز دوشنبه ایالات متحده را متهم کرد که با تحریم‌های خود علیه ایران مانع خرید و تعمیر قطعات هواپیما و هلی‌کوپتر شده و به این ترتیب در حادثه سقوط هلی‌کوپتر حامل مقامات ایرانی نقش داشته است.

اما جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، این اتهام را که تحریم‌های آمریکا باعث این سانحه شده است، رد کرد و آن را «بی‌پایه» خواند.