آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، با انتشار بیانیهای، اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی را یادآور این موضوع دانست که حقوق زنان در ایران و دیگر نقاط جهان با مخالفتها و موانع جدی مواجه است.
آقای گوترش روز جمعه ۱۴ مهر در شبکه ایکس (توئیتر سابق) همچنین نوشت که این جایزه ادای احترام به همه زنانی است که با به خطر انداختن «آزادی، سلامتی و حتی جان خود»، برای حقوقشان میجنگند.
از سوی دیگر، کارشناسان سازمان ملل ضمن استقبال از اعطای جایزه نوبل صلح به نرگس محمدی، فعال شناخته شده حقوق زنان که در ایران زندانی است، از حکومت جمهوری اسلامی خواستند تمامی افرادی را که به خاطر ترویج حقوق بشر زنان و دفاع از حقوق زنان و دختران در ایران زندانی شدهاند، آزاد کند.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران، دورثی استرادا- تنک، رئیس هیئت کارشناسان مستقل سازمان ملل در زمینه تبعیض علیه زنان و دختران و چهار عضو ديگر این هیئت در بیانیه مشترکی اعلام کردند: «اعطای جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ به یک روزنامهنگار و فعال جسور حقوق زنان، تأکید بر مبارزه زنان علیه نظامهای نهادینه تبعیض، تفکیک، تحقیر و محروميت زنان در سراسر جهان است.»
کمیته اعطای جایزه نوبل صلح روز جمعه در توضیح تصمیم خود اعلام کرده بود: «این جایزه به دلیل مبارزات نرگس محمدی با سرکوب زنان در ایران و تلاشهای او برای ترویج و دفاع از حقوق بشر و آزادی همگان به او اعطا میشود.»
کارشناسان سازمان ملل در بخش دیگری از بیانیه خود افزودند: «مدافعان حقوق بشر زنان که از حقوق بشر در داخل و خارج از ایران دفاع میکنند، به خاطر مقاومت و شجاعت خود باید مورد تمجید قرار گرفته و از سوی جامعه بینالمللی حمایت شوند.»
به گفته آنها، بسیاری از مدافعان حقوق بشر در ایران، به «قتل» رسیده، «زندانی» شده و یا «مجبور به ترک کشور » شدهاند، فعالیتهای حقوق بشری که زنان پیشگام و رهبر آن بودهاند سرکوب شده و فعالان حقوق بشری که در ایران ماندهاند و خانوادههای آنها با خطرهای «امنیتی جدی» مواجه هستند.
کارشناسان سازمان ملل عزم و شجاعت زنان و دختران ایرانی را که به شیوههای مسالمتآمیز و خلاقانه به دفاع از حقوق خود ادامه میدهند، ستودهاند.
آنها در بخش دیگری از بیانیه خود گفتند: «زنان ایران کماکان از تبعیض و محدودیت در آزادی بیان و حضور در سطوح مختلف جامعه رنج میبرند که زندگی آنها را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. نمونه برجسته آن قوانین حجاب اجباری است که علاوه بر نقض حرمت انسانی و حق برابری زنان، روی امکان مشارکت آنها در زندگی اجتماعی به شدت تأثیر میگذارد.»
کارشناسان سازمان ملل در عین حال در مورد وضعیت مدافعان حقوق بشر زنان که به دلیل اعتراض به شرایط موجود زندانی شدهاند ابراز نگرانی کردند.
در ادامه این بیانیه آمده است: «به نظر میرسد که هدف اصلی حملات، بازداشتها و زندانی کردن مدافعان حقوق بشر زنان، مجازات و به سکوت وادار کردن آنهاست. در یک سال گذشته مدافعان حقوق مدنی و به خصوص فعالان جنبش زنان که خواستار پاسخگو کردن حکومت در مورد جان باختن مهسا امینی در شهریور سال گذشته هستند، هدف اصلی این اقدامات سرکوبگرانه بودهاند.»
دیدهبان حقوق بشر سازمان ملل نیز در واکنش به اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، در بیانیهای اعلام کرد که او این جایزه را به خاطر مبارزه علیه ظلم به زنان دریافت کرد و خواستار آزادی فوری او و دیگر فعالان حقوق بشر زندانی در جمهوری اسلامی شد.
تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیده بان حقوق بشر در این بیانیه گفته که خانم محمدی «برای بیش از دو دهه، یکی از مهمترین اعضای جامعه مدنی ایران بوده است که علیرغم سرکوب شدید، برای ارتقای حقوق بشر به طور جدی فعالیت کرده است.»
دیدهبان حقوق بشر سازمان ملل همچنین اعطای جایزه صلح به نرگس محمدی را نشاندهنده قدردانی از کمکهای بیشمار، فداکاریها، و شجاعت و انعطافی که او و دیگر فعالان حقوق بشر ایرانی هر روز در مبارزه برای آینده ایران نشان میدهند، دانسته است.
نرگس محمدی در شرایطی برنده این جایزه شده که کماکان در زندان است، اما از داخل زندان نیز به ارسال گزارشهای حقوق بشری خود درباره زندانیان زن ادامه میدهد.